به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين اثر، نشريه‌اي است كه با هدف اطلاع‌رساني و نقد و بررسي كتاب و كمك به ارتباط خلاق بين پديدآورندگان، ناشران، كتابداران، كتابخوانان و ديگر فعالان عرصه نشر و فرهنگ كشور از سوي «خانه كتاب» به صورت ماهانه منتشر مي‌شود.
«كتاب ماه كليات» با توجه به رده‌بندي دهدهي ديويي به نقد و بررسي كتاب‌هاي علوم كتابداري، اطلاع‌رساني، روزنامه‌نگاري، نسخ خطي، رايانه، دايرة‌المعارف و فهرست‌ها، لغتنامه و فرهنگنامه، كتاب‌شناسي و دانشنامه مي‌پردازد. همچنين هر ماه فهرست كامل انتشارات ماه پيشين در حوزه كليات كه با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي انتشار يافته و در نظام اطلاع‌رساني «خانه كتاب» وارد شده است، بر اساس رده‌بندي دهدهي ديويي در داخل لوح فشرده ارايه مي‌شود.
دكتر مطلبي، در بخش «سخن نخست» با عنوان «اجلاس بين‌المللي شابك و ضرورت همفكري كشورهاي عضو» مي‌نويسد: «نظام شابك (شماره استاندارد بين‌المللي كتاب) از زمان تاسيس در سال 1970 تاكنون تحولات متعددي را پشت سر گذاشته است كه ناشي از تحولات حوزه نشر و به كارگيري روزافزون فناوري‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي در اين حوزه بوده است. شابك شماره‌اي منحصربه فرد براي كتاب و ساير تك‌نگاشت‌هاست كه فرآيند توليد و توزيع كتاب را تا زماني كه به دست مصرف كننده نهايي برسد، هدايت مي‌كند. با توجه به منحصربه‌فردبودن اين شماره تمام فرآيندهاي مربوط به توليد، توزيع، سفارش، فروش، اطلاع‌رساني، انبارگرداني و حسابداري بدون نياز به اطلاعاتي نظير عنوان، نويسنده، ناشر و ساير مشخصات كتابشناختي، و با كمترين خطا قابل پي‌گيري و انجام است.
انديشه شكل‌گيري نظام شابك و استاندارد ايزو 2108 ـ‌استاندارد مختص شماره‌گذاري كتاب‌ـ در آغاز، براساس كتاب چاپي و براي تسهيل فرآيندهاي مرتبط با آن صورت گرفت؛ در حالي كه در چهار دهه گذشته، منابع اطلاعاتي و به ويژه كتاب شاهد تغييرات گسترده‌اي بوده كه به شكل‌هاي مختلفي بروز يافته است. در اين چهل سال ما شاهد شكل‌گيري كتاب‌هاي غيرچاپي متعددي به شكل نوارهاي ويديويي و اسلايدهاي آموزشي، كتاب‌هاي گويا (روي كاست)، ميكروفرم‌ها، كتاب‌هاي الكترونيك (برخط و نابرخط)، آثار چندرسانه‌اي و... بوده‌ايم و به طور طبيعي نظام شابك براي همراهي با اين تحولات ناگزيز به بازتعريف خويش شده است؛ در اين راستا، ويرايش‌هاي مختلفي از استاندارد ايزو 2108 در سال‌هاي 1978، 1992، 2001، 2007 تهيه و عرضه شده است تا نظام شابك فارغ از تعريف سنتي كتاب، بتواند دنياي نشر را پوشش داده و به حيات خويش ادامه دهد.
علاوه بر تحولات گسترده حوزه نشر، هر كشوري نيازهاي خاص خود را دارد كه از كشوري به كشوري ديگر متفاوت است و نظام شابك براي حفظ جايگاه بين‌المللي خويش، ناچار است به آنها توجه كند. براي اين منظور تقريبا هرساله اجلاسي با حضور كشورهاي عضو در يكي از كشورها برگزار مي‌شود تا ضمن ارايه گزارشي از سوي كشورهاي عضو و سازمان جهاني، تحولات جاري حوزه نشر بررسي شده و برنامه‌هاي بلندمدت نظام به بحث گذاشته شود. سي و نهمين اجلاس بين‌المللي نظام شابك، پانزدهم سپتامبر 2011 (بيست و چهارم شهريور 1390) به ميزباني كتابخانه ملي افريقاي جنوبي، در "پروتوريا" برگزار شد.
مسائلي كه در اين اجلاس مورد بررسي قرار گرفت، عبارت بودند از: وضعيت شابك در سطح ملي و بين‌المللي، مسائل و مشكلات پيش‌روي نظام شابك؛ مسائل مالي و گردش مالي نظام شابك؛ شابك و انتشارات ديجيتال؛ زنجيره عرضه كتاب‌هاي الكترونيك و قوانين و ملزومات نظام شابك؛ شابك و جايگاه آن در زنجيره عرضه تجاري كتاب؛ شابك و توليد بانك‌هاي اطلاعاتي كتاب؛ روابط موجود بين سازمان بين‌المللي و كشورهاي عضو؛ جمع‌آوري مشخصات كتاب شناختي از ناشران و استاندارد اونيكس؛ الگوهاي همكاري منطقه‌اي و تسري آن به ساير مناطق جهان با توجه به ارزش افزوده آن؛ روابط شابك با ساير نظام‌هاي شماره‌گذاري (نظير ISMN، ISNI، ISTC، ISBN-A و DOI، ISRC و ...)؛ و توسعه و گسترش نظام شابك در سطح بين‌المللي.
برگزاري همايش‌هاي منطقه‌اي نيز يكي ديگر از روش‌هاي هم فكري كشورهاي عضو نظام شابك براي توسعه نظام و بهبود كارآيي آن محسوب مي‌شود كه در سال‌هاي گذشته به صورت مستمر در مناطق مختلف جهان برگزار شده است...
برگزاري همايش‌هاي منطقه‌اي با توجه به اشتراكات فرهنگي، اجتماعي، سياسي و به ويژه در حوزه نشر مي‌تواند ارزش افزوده زيادي براي نشر كشورهاي منطقه داشته باشد و به توسعه نشر آنها بينجامد. ايران، به عنوان يكي از فعال‌ترين كشورهاي عضو در دهه گذشته ـ‌با توجه به برگزاري موفق اجلاس بين‌المللي 2005، عضويت تاجيكستان در نظام شابك، كمك به افغانستان براي عضويت در نظام و همكاري نزديك و موثر با سازمان جهاني شابك‌ـ مي‌تواند برنامه‌ريز و هدايت‌گر همايش‌هاي منطقه‌اي در ميان كشورهاي منطقه يا كشورهاي عضو اكو باشد. از اين طريق ضمن كمك به نزديك‌ترشدن ديدگاه‌هاي كشورهاي منطقه به يكديگر در حوزه نشر، زمينه همكاري بيشتر نشر ايران با كشورهاي منطقه فراهم مي‌شود.»
در نشست اين شماره «معيارهاي انتخاب نرم‌افزار كتابخانه ديجيتال» با حضور دكتر ميترا صميعي، دكتر يعقوب نوروزي، دكتر محسن حاجي زين‌العابديني، سيدمهدي طاهري و دكتر مهدي عليپور حافظي بحث و نقد شده است.
همگرايي استانداردهاي حوزه مديريت اطلاعات: حركت از كثرت به وحدت(سيدمهدي طاهري) نيز در بخش يادداشت اين شماره نشريه به چاپ رسيده است.
در نقد و بررسي كتاب‌هاي فارسي، اين عناوين به چشم مي‌خورند: كتابداري سنتي يا اطلاع‌رساني نوين: نقدي بر مباني مطالعات اطلاع‌رساني(دكتر عباس گيلوري)، دانش‌پژوهي يا دانش‌ناپژوهي ديجيتالي(داريوش عليمحمدي)، سيستم‌هاي اطلاعاتي با تاكيد بر سيستم‌هاي كتابخانه‌اي و اطلاع‌رساني(دكتر علي جلالي ديزجي)، فرهنگ واژه‌هاي روش تحقيق(دكتر نجلا حريري)، ضد روش2: مراحل و رويه‌هاي عملي در روش‌شناسي كيفي(اميد قادري)، تحقيق و استفاده از اينترنت(دكتر حميد قاضي‌زاده)، علم‌سنجي در حوزه پزشكي(مريم اسدي)، ژورناليسم: علم، مهارت يا هنر؟ (مريم شعبان‌زاد ).
«بازيابي اطلاعات: رويكرد بهداشتي و زيست پزشكي، مديريت و ذخيره‌سازي اطلاعات و معماري كاربردي وب» عناوين مطالبي‌اند كه در بخش نقد و بررسي كتاب‌هاي خارجي درج شده‌اند.
در بخش مقاله، اين عناوين به چاپ رسيده‌اند: فرازها و فرودها در فرآيند داوري(دكتر يزدان منصوريان)، بررسي جايگاه روز ملي اسناد در ايران و برخي كشورها(راضيه سليماني، بهروز همايي)، زيبايي‌شناسي و اعتبار در طراحي وبگاه(ديويد روبينز؛ جاسون هلمز؛ ترجمه فائزه‌السادات طباطبائي‌اميري)، رويكردي فراگير بر ارزيابي كتابخانه‌هاي ديجيتال(جوزپينا وولو، ترجمه ميترا مهرآبادي).
پژوهش‌هاي دانشگاهي در حوزه علوم كتابداري و اطلاع‌رساني(حامد عليپور حافظي) گزارش تحقيقات اين شماره ماهنامه است.
صنعت چاپ در گذر زمان(گزارشي از موزه صنعت چاپ كتابخانه مجلس شوراي اسلامي)اثر الهه حسيني، «رفتار اطلاع‌يابي» كه در سخنراني ماهانه انجمن مورد بحث و بررسي قرار گرفت و در بزرگداشت روز ملي صنعت چاپ برگزار شد، گزارش‌هاي اين شماره نشريه‌اند. همچنين «در ماهي كه گذشت» و «چكيده انگليسي» مطالبي‌اند كه در انتهاي ماهنامه درج شده‌اند.
يكصد و شصت و هفتمين شماره ماهنامه «كتاب ماه كليات» در 120 صفحه و بهاي 12000 راهي بازار نشر شد.
چهارشنبه ۲ آذر ۱۳۹۰ - ۱۲:۰۰
نظر شما