شنبه ۵ آذر ۱۳۹۰ - ۱۳:۱۵
انتقال ميراث كهن ايرانيان به منطقه‌اي ناشناخته در شبه قاره هند

«فرهنگ و تمدن ايراني ـ اسلامي دكن در دوره بهمنيان» نوشته دكتر محسن معصومي برگزيده چهارمين دوره جايزه جلال آل احمد در حوزه تاريخ‌نگاري شد. معصومي مي‌گويد: در اين كتاب به تأثير فرهنگ و تمدن ايراني در دكن به ويژه سهم مهاجران ايراني در انتقال اين ميراث فرهنگي توجه شده است.-

دكتر محسن معصومي در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) گفت: دكن منطقه‌اي در جنوب هند محسوب مي‌شود و در گذشته «دكيشنا» ناميده مي‌شده است. اسلام ديرتر از شبه قاره وارد اين منطقه شده و در اواخر قرن ششم است كه از راه ايران، اسلام به اين منطقه وارد مي‌شود.

وي افزود: شما مي‌توانيد مولفه‌هاي فرهنگ ايراني را در اين منطقه كهن ببينيد. به رغم حضور درازدامن مسلمانان بر اين منطقه در مقايسه با ديگر سرزمين‌هاي اسلامي، توجه چنداني به آن نشده است.

معصومي به حكومت بهمنيان اشاره كرد و گفت: حکومت بهمنيان نخستين حکومت مستقل مسلمان بود كه در دکن شکل گرفت. با بهره‌گيري از اين واژه مي‌توانيم به اين مسأله دست يابيم كه بهمنيان از سلاله بهمن اسفنديار شاهنامه‌اند ولي به اين منطقه در شبه قاره هند كمتر پرداخته شده است.

وي افزود: در دانشگاه‌ها و برخي از گروه‌هاي تاريخ، درس‌هايي مانند تاريخ اسلام در مصر و تاريخ اسلام در آندلس تدريس مي‌شود ولي به تاريخ اسلام در هند كمتر توجه شده است. بيش از هزار سال است كه مسلمانان در اين منطقه زندگي‌ مي‌كنند و زبان فارسي نيز بيش از 700 سال است كه در اين منطقه تاريخي رواج دارد.

وي در پاسخ به اين پرسش كه چرا تحقيق درباره هند را به دانشجويان تاريخ نمي‌سپاريد، گفت: هنگامي كه به دانشجويان دكترا مي‌گوييم در اين حوزه تحقيق كرده و پايان‌نامه ارايه دهيد، معمولا از اين مسأله استقبال نمي‌كنند و دليل اين بي‌مهري نيز مشكلاتي است كه زمينه تحقيق وجود دارد، اين‌كه متن‌ها سخت و ديرفهم است و زبان نيز فارسي آميخته با هندي است و اين سختي و مشكل دانشجويان را در اين زمينه دلسرد مي‌كند.

وي به جايزه جلال اشاره كرد و گفت: من از برگزاري اين جشنواره آگاهي نداشتم و انتشارات علمي و فرهنگي نسخه‌اي از اين كتاب را براي اين دوره فرستاده بود. اين جشنواره باعث تشويق نويسندگان مي‌شود. ممكن است كه تاريخ تمدن ايران اسلامي در دكن براي بسياري ناشناخته باشد و حتي با واژه بهمنيان كه از ايران كهن برگرفته شد نامأنوس باشند ولي برگزيده شدن اين كتاب مي‌تواند در اين زمينه كمك بسياري كند.

برگزيده چهارمين دوره جايزه جلال آل احمد گفت: اميدوارم اين كتاب و ديگر كتاب‌هاي پژوهشي تاريخي بتواند اثر بيشتري روي مخاطبان بگذارد و جوانان نيز با برخي مناطق ناشناخته‌اي كه هم‌سو با كشورشان ايران است، آشنا شوند.

وي به محتوا و شكل كتاب‌هاي تاريخي اشاره كرد و گفت: محتواي كتاب‌هاي تاريخي بايد مستند به منابع دست اول باشد و مورخ حتي‌‌المقدور از تأثير انديشه‌هاي شخصي در مطالب خودداري كند. محقق و مورخ بايد بي‌طرف باشد و شرط اصلي نگارش كتاب‌هاي تاريخي بدون غرض‌نويسي است.

فصل نخست كتاب «فرهنگ و تمدن ايراني ـ اسلامي دكن در دوره بهمنيان» نگاهي گذرا بر تاريخ سياسي دكن در دوره بهمنيان است و حوادث سياسي هر يك از شاهان بهمني و پيشينه حضور مسلمانان در هند و دكن را بررسي مي‌كند.

در فصل دوم سازمان اداري، مالي و نظامي بهمنيان و نيز اوضاع کشاورزي و بازرگاني آنان مورد بررسي قرار مي‌گيرد. آموزش و مؤسسات آموزشي موضوع فصل سوم است. در اين فصل به ويژه موقعيت زبان فارسي، آثاري كه به فارسي در اين دوره نگاشته شد و نيز زندگي برخي شعرا و ادباي فارسي‌گويِ دربار بهمنيان مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته است.

در فصل چهارم به اوضاع ديني و معنوي جامعه دكن در اين دوره توجه شده است. نفوذ و گسترش تشيع اماميه به وسيله ساداتي كه از ايران و عراق به دكن مهاجرت كردند و حمايت بي‌دريغ برخي پادشاهان و وزراي بهمني از اين گروه، موضوع قسمت نخست اين فصل است. در قسمت دوم به مسأله تصوف در اين دوره و نقش مؤثر صوفيان در مسايل سياسي، اجتماعي و معنوي و رابطه آنان با مردم و حكومت اشاره شده و زندگي و آثار برخي صوفيان معروف مورد مطالعه قرارگرفته است.

در فصل پنجم به سبك و شيوه معماري دكن در اين دوره و نشان دادن سهم هر يك از گروه‌هاي اجتماعي، در شكل‌گيري و گسترش اين سبك معماري پرداخته شده است. فصل ششم نيز به مطالعه و شناسايي گروه‌هاي مختلف تشكيل دهنده جامعه دكن به ويژه نقش و سهم ايرانيان اختصاص دارد.

چهارمين جايزه جلال آل احمد كه گرانترين جايزه ادبي ايران است، چهارشنبه گذشته (2 آذر) برگزيدگان خود را شناخت.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها