ايبنا نوجوان: در مجموعه‌ي «مشاهير ايراني» كه «انتشارات تيرگان» آن را منتشر مي‌كند، به زندگي شخصي و علمي مشاهير و دانشمندان ايراني پرداخته شده است.
چهل‌ونهمين عنوان از اين مجموعه به منجم، رياضي‌دان و فقيه سده‌ي هفتم يعني «خواجه نصيرالدين توسي» تعلق دارد.
«علي رزاقي شاني» در هفده بخش اين كتاب به «زندگي خواجه نصيرالدين توسي»، «تحصيلات و استادان»، «مشاغل و خدمات خواجه»، «وزارت خواجه نصير»، «آثار و تاليفات»، «جايگاه و مقام علمي خواجه نصير» و «داستان‌ها و افسانه‌هايي درباره‌ي خواجه» پرداخته است.
«خواجه نصيرالدين توسي، از دانشمندان بزرگ و مشهور قرن هفتم است. وي در دوران خردسالي قرآن را آموخت و علوم مختلف از جمله صرف، نحو، اشتقاق، لغت و ... را فرا گرفت. محمد نزد پدرش «وجيه‌الدين»، به تحصيل فقه و اصول و حديث پرداخت. سپس نزد دايي خود، مقدمات منطق و حكمت را فراگرفت و بر حقايق علوم طبيعي و الهي آگاه گشت.
پس از آن خواجه به خدمت كمال‌الدين محمد حاسب پيوست و علوم رياضي از قبيل حساب و هندسه و جبر و موسيقي را با دقت تمام تحصيل نمود...»
خواجه نصير با مشاهير ديگري هم‌چون «سعدي»، «عطار نيشابوري»، «مولوي» و «شمس‌الدين محمد جويني» هم‌عصر بود. برخي به او لقب «استادالبشر» داده‌اند زيرا او «در علوم فلك و رياضيات و اختيارات و فلسفه و كلام و علوم ديگر استاد بود.
ملقب شدن خواجه به محقق و استادالبشر از روي گزافه‌گويي و نيز از روي مبالغه نبود كه مردم عادت دارند بدون اندازه‌گيري و حساب درباره‌ي افراد مشهور روا دارند، بلكه اين القاب نتيجه‌ي مقام علمي و قدرت فكري و رسيدن او به آخرين حدود ممكن در علوم و فلسفه بوده است.
به علاوه وي خصوصيتي دارد و آن اين است كه آرا و نظريات فلسفي او رنگ جديد و پيشرفته‌اي داشت و از ته‌نشين‌شده‌هاي افكار يوناني و فلاسفه‌ي ديگر نبود. فكر آزاد خود او در علوم و فلسفه به او شخصيتي مخصوص داده است كه اثرش در قرن‌هاي بعد از او باقي مانده و مورد استفاده قرار گرفته است.»
خواجه هنگام حمله‌ي مغول به ايران كه شهرها يكي پس از ديگري سقوط مي‌كرد دنبال پناهگاهي مي‌گشت تا از شر مغولان نجات يابد. با فرار سلطان محمد خوارزمشاه تنها قلعه‌هاي اسماعيليه بود كه در برابر مغولان مقاومت مي‌كرد بنابراين خواجه نصير براي درامان ماندن به قهستان رفت و خود را به اسماعيليان نزديك كرد.
البته پس از مدتي روابط ميان خواجه و اسماعيليان به تيرگي انجاميد و در نهايت پس از حمله‌ي هلاكوخان به آن‌ها پيوست: «هنگامي كه هلاكو به مقام علمي و ارزش فكري خواجه پي برد، او را در شِمار خاصان خود درآورد و به عنوان مشاور و هم‌صحبت خود برگزيد.»
«علي رزاقي شاني» در كتاب «خواجه نصيرالدين توسي» به خدمات و جايگاه علمي اين دانشمند هم پرداخته است. براي آشنايي بيش‌تر با اين موضوعات مي‌توانيد كتاب را بخوانيد.
«خواجه نصيرالدين توسي» از مجموعه‌ي «مشاهير ايراني» را انتشارات تيرگان با قيمت 2400 تومان منتشر كرده است.
سه‌شنبه ۲۹ آذر ۱۳۹۰ - ۱۲:۴۹
نظر شما