خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) ابوالقاسم ریاحی ،رئیس گروه پژوهش، تالیف کتب درسی و کمک آموزشی سازمان نهضت سوادآموزی:انواع محتوا و منابع آموزشی در برنامههای درسی بزرگسالان بخشهای مختلف كتاب را مواد انگیزشی، مواد درسی، مواد تکمیلی، مواد پیگیری (تداوم) و مواد مشارکتی تشكيل ميدهند.
محتوایی که با هدف تامین انگیزش مخاطبان تولید میشوند و اساساً برای جلب علاقه گروههای مختلف بزرگسال طراحی شده، به نحوی که آنان را برای مشارکت در برنامههای یادگیری ترغیب میکنند. مواد آموزشی انگیزشی برای یادگیرندگان اهمیت زیادی داشته و حتی در جلب حمایت از موفقیت برنامهها بیش از یادگیرندگان، برای برنامهریزان و مجریان برنامههای آموزشی حائز اهمیت است.
مواد درسی غالباً مجموعهای از انواع مختلف مواد و محتوای آموزشی در کتب و جزوات، کتاب تمرین، راهنمای آموزشدهنده، وسایل کمکی سمعی، بصری و موادی از این قبیل را شامل میشوند که در طول جلسات واقعی تدریس، مورد استفاده قرار میگیرند و در امر انتقال و بلکه ساختن محتوا برای دستیابی به اهداف برنامههای آموزشی حائز اهمیتند.
مواد تکمیلی معمولاً برای مرحله بعد از یادگیری، یعنی برای زمانی تدوین میشوند که انتظار میرود نوسواد مهارت یادگیری خود را برای افزایش آگاهی و لذت بردن از خواندن و مطالعه بهکارگیرد.
برای بهبود کیفیت زندگی، مواد یادگیری باید مهارتهای کسب شده قبلی را تقویت کنند. این مواد باید امکان دسترسی به اطلاعات و تکنولوژی جدید را فراهم آورند. همچنین باید نوسوادان را وادار کرده تا از یادگیری بیشتر لذت ببرند. مواد تکمیلی باید برای نوسوادان فرصتهایی را فراهم آورده تا مهارتهای خواندن و آگاهیهای شناختی خود را تقویت كنند.
مواد پیگیری (تداوم) که در افزایش مهارتهای سواد و دانش کسب شده موثر است نیز در غنیسازی محیط آموزشی برای نوسوادان حائز اهمیتند.
مواد مشارکتی برای اطمینان از مشارکت یادگیرندگان در فرآیند یادگیری تهیه و تدوین میشوند و شامل فعالیتهای خارج از کلاس، گفتوگو، ایفای نقش و غیرهاند.
در برنامههای سنتی که به اصول روانشناسی و برنامهریزی درسی توجه کمتری میشود این شکل ارائه محتوا یعنی تهیه وتدوین و ارائه کتاب، فرمت اصلی و شکل غالب را داشته درحالیکه برای بزرگسالان که از تجارب ارزشمندی برخوردارند محتوا میتواند علاوه بر صورت مکتوب، به شیوههای دیگری نیز ارائه گردد كه انتخاب عکسها و تصاویر تاثیرگذار مربوط به مفاهیم و مطالب تهیه شده از جمله آنهاست.
فعالیتهای یادگیری مثل فعالیتهای خارج از کلاس، گفتوگو، ایفای نقش و... نوع دیگری از ارائه محتواست. وظایفی که بر عهده یادگیرنده گذاشته میشود، منبعی برای توسعه دانش، بینش و مهارتهای او به حساب میآید.
محتوا فقط از سوی برنامهریزان درسی یا آموزشی در اختیار یادگیرنده گذاشته نمیشود بلکه خود یادگیرنده هم میتواند از طریق فعالیتهایی که انجام میدهد به آگاهیها، مهارتها و نگرشهایی دست یابد. در این صورت است که جدای از یادگیریهایی که بهطور مستقیم به یادگیرنده آموزش داده میشود یادگیری پایدار و موثر در او ایجاد میشود.
شیوه دیگر ارائه محتوای آموزشی فعالیتهایی است که در خارج از محیط آموزشی امکان یادگیری بهتر و بیشتر را برای یادگیرندگان بزرگسال ممکن میسازد. برای مثال بازدیدها، گردش علمی یا انتقال تجارب که برای یادگیرندگان تدارک دیده میشود، موجب توسعه دانش، بینش و مهارتهای آنها خواهد شد.
برای کسب اطمینان از اینکه جنبه دانشی برنامه درسی و آموزشی، متناسب با نیازهای جامعه و مخاطبان، بهصورت کاربردی ارائه میشود یا نه، باید معیارهای انتخاب محتوا را مد نظر قرار داد. از جمله این معیارها آگاهي، كارآمد بودن، انعطافپذيري، تنوع، تناسب يادگيري و عملگرا بودن است.
با استناد به روشها و اتخاذ تدابير و سياستهاي اجرايي براي ارائه خدمات آموزشي به بزرگسالاني كه با شركت در سوادآموزي تصميم به جبران گذشته خود گرفته و در فرصت دوم زندگي نياز به آموزش و بهرهمندي از مواهب آن را احساس كردهاند بتوانيم خدماتي شايسته و تسهيلگر براي آنها برنامهريزي و ارائه كنيم.
یکشنبه ۳۰ بهمن ۱۳۹۰ - ۰۸:۰۰
نظر شما