حسن اسدي، رييس دفتر آيت‌الله سيدمحمد حسيني‌زنجاني و گردآورنده و نويسنده اين اثر، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، عنوان كرد: اين كتاب، مجموعه پرسش و پاسخ و مباحثات من با آيت‌الله حسيني‌زنجاني است. در اين پرسش‌ها، درباره ابواب فقهي مختلف، طرح مساله كردم و از اين فقيه خواستم كه پاسخ‌هاي استدلالي را براي اين سوالات ارايه دهد. البته به برخي از اين جواب‌ها نيز اشكالاتي وارد كردم تا از اين طريق، به شكل عميق‌تري وارد مباحث استدلالي شوم. درباره بخشي از مسايل فقهي مانند نقش عقل در اجتهاد و همچنين بلوغ به نسبت اهميت‌شان، بحث‌هاي بيشتري مطرح شدند.
وي كه سردبيري فصلنامه عرفاني، فلسفي و ادبي «اشراق» را نيز بر عهده دارد، با اشاره به اين كه تحصيلاتش را در رشته فلسفه و حكمت اسلامي به پايان برده است، گفت: با وجود نداشتن تحصيلات رسمي در حوزه فقه، به اين حوزه علاقه‌مندم و از محضر برخي از فقهاي تبريز و همچنين آيت‌الله حسيني‌زنجاني بهره بردم.
اسدي درباره ارتباط مباحث فقهي كتابش با فلسفه گفت: اگر فلسفه را معرفتي ناظر به معرفت‌هاي درجه يك بدانيم كه درباره مباني و روش‌هاي آن‌ها سوال مي‌كند، آنگاه مي‌توان مطالب اين كتاب را در حوزه فلسفه فقه دانست. فقه، معرفتي است كه توسط روش رايج در اجتهاد، حكمي را استنباط مي‌كند. سوال درباره نحوه استدلال و روش فقيه در فرآيند اجتهاد، معرفتي درجه دو است كه مي‌توان نام «فلسفه فقه» را بر آن گذاشت. اين كتاب چنين مباحثي را شامل مي‌شود.
وي با بيان اين‌كه «عموم فقها در مباحث فقهي تنها به بيان حكم بسنده مي‌كنند و چيزي از فرآيند استنباط به مكلف توضيح نمي‌دهند» عنوان كرد: فقهيان تنها در كتاب‌هاي تخصصي و درسي فقه كه عموما به زبان عربي‌اند، از اين فرآيند سخن مي‌گويند. در واقع، افراد مكلف بايد به احكام عمل كنند، بدون اين‌كه توضيح چنداني درباره دليل پايبندي به آن حكم در اختيار داشته باشند. در اين كتاب، يك فقيه بلندمرتبه، فرآيند اجتهاد و استنباط خود را به صورت استدلالي شرح مي‌دهد.
اسدي به كمبود كتاب و پژوهش در حوزه فلسفه فقه اشاره كرد و گفت: تنها در برخي از نشريات تخصصي كه در قم منتشر مي‌شوند، به اين حوزه توجه شده است. به نظر مي‌رسد فلسفه فقه هنوز در عرصه علمي كشورمان رونق ندارد. من اين كتاب را كوششي براي ورود به اين حوزه مي‌دانم.
وي درباره علاقه‌مندي فقها براي ارايه توضيحات استدلالي درباره احكام فقهي گفت: در مباحثاتي كه با فقها داشتم، متوجه شدم كه آنان علاقه چنداني به ارايه توضيحات استدلالي درباره احكام فقهي كه صادر مي‌كنند، ندارند. همچنا‌ن كه اگر مايل بودند، بايد تاكنون كتاب‌هايي را در اين باره به زبان فارسي روان منتشر مي‌كردند. تا جايي كه بررسي‌هايم نشان مي‌دهند، تاكنون كتابي با اين ويژگي در اين حوزه منتشر نشده است يا اگر منتشر شده باشد، من از آن خبر ندارم. عموم فقها اين مباحث استدلالي را در كتاب‌هاي تخصصي عربي ويژه تدريس بيان مي‌كنند.
اسدي ارايه توضيحات استدلالي براي احكام فقهي را در دوره كنوني ضروري دانست و گفت: نسل جوان پس از انقلاب اسلامي با نسل پيشين متفاوت است، به اين معنا كه نسل پيشين در قبال احكام فقهي، درخواستي براي ارايه توضيح استدلالي نداشت اما جوانان اين نسل، چرايي احكام فقهي و فرآيند اجتهاد آن‌ها را مي‌پرسند. اين پرسشگري در امور فقهي رو به افزايش است و ميزان درخواست پاسخ‌هاي استدلالي از فقها زياد شده. جوانان همواره در برابر احكام و مسايل ديني مي‌پرسند «چرا» و حق هم دارند كه بپرسند.
رييس دفتر آيت‌الله سيدمحمد حسيني‌زنجاني افزود: با نگاهي به وبلاگ‌ها و سايت‌هايي كه توسط جوانان علاقه‌مند به مباحث ديني اداره مي‌شوند، متوجه مي‌شويم كه آنان سوالات زيادي را درباره فلسفه و دليل احكام ديني مطرح مي‌كنند. اين درخواست جوانان را مي‌توان نياز امروز جامعه‌مان دانست. اگر به اين درخواست پاسخ مناسبي داده نشود، ممكن است به دلزدگي جوانان از احكام فقهي بيانجامد.
اسدي ارايه توضيحات عمومي درباره دليل صدور احكام فقهي را منوط به بيان ساده آن‌ها دانست و گفت: فهم دلايل برخي از احكام از عهده همگان خارج است و به مقدماتي نياز دارد.
وي درباره آيت‌الله حسيني‌موسوي زنجاني گفت: او استاد خارج فقه و اصول، مفسر قرآن کریم، مدير مدرسه علميه سيد (اعلي الله مقامه) زنجان است و نزد استاداني مانند آيت‌الله سيدمحمدهادي ميلاني، آيت‌الله سيدابراهيم علم‌الهدي و آيت‌الله سيدعزالدين حسيني زنجاني تلمذ كرده است. او اكنون در شهر زنجان سكونت دارد و در مسجد جامع زنجان به اقامه نماز و تبليغ و بيان احكام شرعي و پاسخ‌گويي به استفتائات شرعي مي‌پردازد.
اسدي در پايان گفت: كتاب اجتهاد مبين به ضميمه رساله «اثبات سند زيارت عاشورا» از سوي دفتر آيت‌الله سيدمحمد حسيني‌زنجاني به زودي منتشر مي‌شود.
سه‌شنبه ۲۵ بهمن ۱۳۹۰ - ۱۵:۰۰
نظر شما