به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، «باران و بوران» اثر محمد عارف، مجموعه‌اي از 25 متن طنز دفاع‌مقدس با گويش كازروني است كه پس از نخستين چاپ در سال 1390 چهار بار تجديد چاپ شد.
نگارش اين كتاب به لهجه كازروني باعث شده تا نويسنده در ابتداي كتاب آوانگاري كلمات را در يك جدول پيش روي خواننده قرار دهد. اين آوانگاري مختص به لحن شناسي و بيان صحيح گفتار، واژگان و اصوات است و در پاورقي هر صفحه نيز تلفظ و معناي كلمات آورده شده‌اند.
متن‌هاي ارايه شده در كتاب يكپارچه نيستند و مخاطب را در خواندن كتاب با سه قالب خاطره، داستان و شبه نمايشنامه رو به رو مي‌كند. در پايان كتاب نيز فيلمنامه‌اي با عنوان «عروسي حسن» آورده شده است. ارايه نقاشي‌هاي 4 رنگ در ارتباط با متن نيز نكته قابل توجه ديگر در اين اثر محسوب مي‌شود.
موضوع نگارش كتاب طنز به لهجه كازوني كه از خوانش سختي برخوردار است را با اكبر صحرايي، نويسنده طنز جنگ مطرح كرديم تا نظر او را درباره اين كتاب بدانيم. مولفي كه اهل شيراز است و خواندن اين كتاب برايش دشوار نيست.
نويسنده كتاب «خمپار‌هاي خواب آلود»، كتاب «باران و بوران» را حجيم شده كار قبلي عارف با عنوان «خاك خنده‌ريز» دانست و گفت: «خاك خنده ريز» در سال 1380 توسط كنگره شهداي فارس در 85 صفحه منتشر شد. آن را بيشتر مي‌پسندم زيرا هم به گويش محلي توجه دارد و هم كاري نو در طنز دفاع‌مقدس محسوب مي‌شد.
وي ادامه داد: در كتاب «خاك خنده‌ريز» خاطرات، كوتاه‌‌اند. 80 درصد اين خاطرات با موضوع دفاع‌مقدس و 20 درصد هم به انقلاب پرداخته‌اند. اين اثر منبع خوب و غني‌اي براي نوبسندگان جواني است كه مي‌خواهند در نگارش اثر از مضامين طنز استفاده كنند.
صحرايي افزود: زماني كه «باران و بوران» چاپ شد، نويسنده در هيچ جاي كتاب ذكر نكرد كه اين اثر برگرفته از همان كتاب «خاك خنده ريز» است كه اين بار در 183 صفحه چاپ شده است.
وي يكي از نقاط ضعف بارز اثر را حجيم شدن مطالب دانست كه از جذابيت متن كاسته و گفت: پس از مقايسه دو كتاب «خاك خنده‌ريز» و «باران و بوران» متوجه شدم كه متن خاطرات از 1 يا 2 صفحه به 5 يا 6 صفحه تبديل و در پايان كتاب هم فيلمنامه‌اي اضافه شده است.
صحرايي كتاب «باران و بوران» را بيشتر مجموعه خاطره دانست و افزود: ما در اين كتاب با يك كشكول مواجهيم. زيرا متن ارايه شده در كتاب بين خاطره، داستان و نمايشنامه سرگردان مانده است. ناشر در مقدمه كتاب، اين اثر را مجموعه داستان معرفي مي‌كند در حالي كه كتاب همان خاطرات نقل شده «خاك خنده‌ريز» با حجم بيشتر است. به اعتقاد من اين كتاب مجموعه داستان و نمايشنامه نيست و تنها يك مجموعه خاطره است.
نويسنده كتاب «خمپاره‌هاي خواب آلود» ادامه داد: در مقايسه دو كتاب مي‌توان دريافت كه كتاب «خاك خنده ريز» تاثير بيشتري از كتاب «باران وبوران» بر مخاطب دارد. زيرا باعث خستگي خواننده نمي‌شود و فيلمنامه‌اي كه در پايان كتاب آمده اثر را از قالب طنز خارج كرده است.
وي ادامه داد: «باران و بوران» از نظر فني مجموعه‌اي پكپارچه نيست. نويسنده در خاطرات به شخصيت‌سازي نپرداخته و مشخص است كه اين كتاب بر اساس مجموعه‌اي از خاطرات رزمندگان و فرماند‌هان به صورت پراكنده گردآوري شده است.
صحرايي اين كتاب را فاقد فرم مشخصي خواند و گفت: ضعف در تصوير سازي يكي ديگر از نقاط ضعف است. زيرا نقاشي‌ها سطحي‌اند و موضوعي نو را به مخاطب منتقل نمي‌كنند و فقط 4 رنگ‌اند. اين نوع تصاوير ويژه كودكانند و اگر مخاطب كتاب جوانان و بزرگسالانند بايد از نقاشي‌هاي دو رنگ يا سياه و سفيد استفاده مي‌شد. اين كتاب ظرفيت استفاده از تصويرسازي مدرن را داشت، اما تصاوير همان سبك و سياق قديمي را دارند و كمكي به خواننده در خوانش متن نمي‌كنند.
وي ادامه داد: اگر مولف اين كتاب را به كارشناسان نشان مي‌داد و با حذف برخي از بخش‌ها مانند فيلمنامه، آن را در 120 صفحه منتشر مي‌كرد به طور حتم ماندگار مي‌شد. زيرا اثر از نظر محتوا جالب است و در حوزه دفاع‌مقدس نمره قبولي گرفته است.
اين نويسنده افزود: برخي متن‌ها جذاب و خواندني اند و مخاطب را هم به خنده وامي‌دارند و هم از از سوي ديگر باعث تفكر او مي‌شوند. بايد اين كار را به فال نيك گرفت زيرا طنز دفاع‌مقدس در كشور ما فقير است و حركت اين مولف در اين حوزه قابل تقدير است و مي‌تواند نمونه كاري خوب براي نويسندگان جوان باشد.
از سوي ديگر، رضا دالوند، تصويرگر كتاب «باران و بوران» نقد‌هاي وارد بر تصويرسازي كتاب را صحيح دانست و گفت: فرم تصويرسازي كتاب بر اساس سليقه نويسنده است و اين كار را در مدت زمان كوتاهي انجام دادم.
وي ادامه داد: اين كتاب به زبان بومي نوشته شده بود و نويسنده متن‌هاي خلاصه شده‌اي را در اختيارم قرار داد. در حالي كه يك تصويرگر بايد متن را كامل بخواند تا با آن ارتباط برقرار كند.
دالوند با تاكيد بر اين كه تصويرگري 4 رنگ براي بزرگسالان به كار نمي‌رود، گفت: معتقدم كه اگر تك رنگ يا دو رنگ كار مي‌شد بهتر بود و اگر براي تصويرگري كتاب زمان كافي داشتم، تكنيك را عوض مي‌كردم تا طنز را به صورت دروني‌تر به مخاطب منتقل كند.
محمد عارف قرار است در چاپ پنجم كتاب «باران و بوران» علاوه بر تغييراتي در متن و حذف فيلمنامه پاياني كتاب، تصوير روي جلد را هم عوض كند. اين تغييرات به دليل انتقاد‌هاي وارد بر كتاب است. اين كتاب تاكنون سه بار تجديد چاپ شده و چاپ چهارم آن در بيست‌وپنجمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران توسط انتشارات سلمان فارسي عرضه شده است.
یکشنبه ۷ خرداد ۱۳۹۱ - ۱۰:۰۰
نظر شما