به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ایبنا) به نقل از سراي اهل قلم بیست و پنجمین نمايشگاه بین‌المللی كتاب تهران، مجدالدين معلمي در اين باره اظهار كرد: شبكه كتابخوانان حرفه‌اي ايران با طرح دو سوال افتتاح شد. نخست اين‌كه آيا امكان انتخاب مطلوب از اينترنت براي ترويج كتابخواني كه يك ابزار سنتي است، وجود دارد؟ به عبارت ديگر آيا مي‌توان ارتباط صحيح و منطقي بين اين دو ابزار ايجاد كرد كه مورد استقبال عموم مردم نيز قرار بگيرد؟ سوال ديگر اين بود كه آيا مردم در ايران استفاده از اينترنت را به عنوان سرگرمي و اوقات فراغت مي‌دانند؟

وي در ادامه سخنانش گفت: اين دو سوال زمينه انجام تحقيق را براي نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور فراهم کرد تا سراغ سايت‌هاي مربوط به كتاب برود. در اين بازديد متوجه شديم كه تعداد سايت‌هاي كتابي‌اي كه از نظر بازديد رتبه‌شان زير دو هزار است، بسيار معدودند.

معلمي افزود: فايل‌هاي ديجيتالي برخي كتاب‌ها در فضاي مجازي وجود دارند اما بايد گفت كه هيچ يك از اين كتابخانه‌هاي ديجيتالي مجوز قانوني براي نشر الكترونيك ندارند. بنابراين، مبناي نخستين را براي پاسخ به اين سوال قرار داديم.

معاون توسعه كتابخانه‌ها و كتابخواني نهاد كتابخانه‌هاي عمومي با بيان اين‌كه شبكه كتابخوانان حرفه‌اي ايران از 5 مرداد 1390 افتتاح شد، گفت: اين شبكه تمام كتاب‌هاي منتشر شده در جمهوري اسلامي ايران را دربردارد. کاربران مي‌توانند مشخصات تمامي اين كتاب‌ها را در اختيار داشته باشند. همچنين اين شبكه براي کاربران زمينه‌هاي نقد كتاب‌ها را فراهم كرده است.

وي ادامه داد: در شش ماه نخست فعاليت شبكه كتابخوانان حرفه‌اي ايران 134 هزار مخاطب جذب آن شده‌اند. در بهمن‌ماه مشكلي براي شبكه به وجود آمد اما خوشبختانه در آستانه برپايي بیست و پنجمین نمايشگاه بین‌المللی كتاب تهران توانستيم دوباره آن را فعال كنيم.

معلمي افزود: از طريق اين شبكه توانستيم روند مسابقات كتابخواني را نيز تغيير دهيم. اين مسابقات كه اغلب به صورت سنتي و با محتواي ديني برگزار مي‌شدند، مطابق سليقه‌هاي تمام مخاطبان نبود. بنابراين، در اين شبكه شرايطي را فراهم كرديم كه هر دو ماه، يك مسابقه كتابخواني درباره موضوع هاي مختلف براي تمام اقشار جامعه برگزار شود كه خوشبختانه استقبال خوبي از آن‌ها نیز شده است.

معاون توسعه كتابخانه‌ها و كتابخواني نهاد كتابخانه‌هاي عمومي اظهار كرد: در تمام شبكه‌هاي اجتماعي بايد شرايطي را فراهم كرد تا امكان اظهارنظر و تعامل دوطرفه ميان منبع و گيرنده اطلاعات وجود داشته باشد. شبكه كتابخوانان حرفه‌اي ايران با فراهم آوردن فضاي نقد و بررسي كتاب اين امكان را به وجود آورده است.

وي عنوان كرد: اگر بتوانيم در آينده كتابخانه‌هاي ديجيتالي را توسعه و سطح دسترسي افراد از نقاط مختلف کشور را افزايش دهيم،  بسيار خوب است. شبكه كتابخوانان حرفه‌اي ايران در اين حوزه در حال فعاليت است تا کاربران بتوانند از منزل نيز به كتاب مورد نظر خود در اين شبكه دسترسي داشته باشند.

در ادامه اين نشست، محمدكريم صابري، دانشجوي دكتراي كتابداري و اطلاع‌رساني با بيان اين‌كه رسانه‌هاي جمعي قبل از رسانه‌هاي اجتماعي بوجود آمده‌اند، گفت: رسانه‌هاي جمعي مانند ساير رسانه‌ها از ويژگي سرعت انتشار و پايين بودن هزينه دسترسي کاربران و پوشش گسترده مخاطبان برخوردارند. متخصصان، اين رسانه‌ها را رسانه‌هاي يك طرفه مي‌دانند چرا كه يك سلسله اطلاعات از منبع به کاربران منتقل مي‌شود.

وي ادامه داد: بعد از اين رسانه‌ها نوبت به رسانه‌هاي اجتماعي رسيد. رسانه‌هاي اجتماعي در متون مختلف يك تعريف واحد و پذيرفته شده جهاني ندارند. اين رسانه‌ها تقسيم‌بندي‌هاي مختلفي دارند اما پركاربردترين آنها به هفت دسته تقسيم مي‌شوند كه برخی از آن‌ها عبارتند از شبكه‌هاي اجتماعي، وبلاگ‌ها، فِرون‌ها و ميتروبلاك‌ها.

دانشجوي دكتراي كتابداري و اطلاع‌رساني عنوان كرد: شبكه‌هاي اجتماعي، يك ساختار اجتماعي‌اند كه از افراد و سازمان‌هاي مختلفي تشكيل می‌شوند. اين افراد علاقه‌مندي و سلايق خود را در اين شبكه‌هاي به اشتراك مي‌گذارند. شبكه‌هاي اجتماعي به كاربران امكان ايجاد شبكه شخصي را نیز مي‌دهند.

صابري اظهار كرد: اين شبكه‌ها زنجيره‌‌اي از پروفايل‌ها هستند. مخاطبان مي‌تواند دوستان قديمي خود را در آن بيابند و همچنين مي‌توانند دوستان جديدي پيدا كنند. «فيس بوك» كه به عنوان رهبر شبكه‌هاي اجتماعي معرفي شده، رشد خيلي خوبي داشته است و توانسته كاربران بسياري را به خود جذب و رتبه نخست سايت‌هاي برتر جهاني را كسب کند.

دانشجوي دكتراي كتابداري و اطلاع‌رساني بيان كرد: تقسيم شبكه‌هاي اجتماعي به دو دسته «عمومي» و «موضوعي» ساده‌ترين تقسيم‌بندي درباره انواع شبكه‌هاي اجتماعي به شمار مي‌آيد. در شبكه‌هاي اجتماعي عمومي مانند «فيس‌بوك» كاربران با انگيزه‌‌ها و اهداف متفاوتي حضور دارند كه معروف‌ترين آن‌ها در ايران «كُلوپ» است. شبكه اجتماعي موضوعي حول يك موضوع خاصي شكل مي‌گيرد كه از مهم‌ترين آن‌ها مي‌توان به «فِني‌كِر»، «بودريدس» و «لِس اِف اِم» اشاره كرد. شبكه متخصصان ايران و شبكه كتابخوانان حرفه‌اي ايران جزو شبكه موضوعي به شمار مي‌آيند.

وي افزود:‌در تدوين مولفه‌هاي سند چشم‌انداز نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور، كتابخانه‌هاي عمومي را زمينه‌ساز ارتقاي مطالعه مفيد معرفي كرده‌اند. بنابراين، براي رسيدن به اين مهم، كتابخانه‌ها بايد هم از شبكه‌هاي عمومي و هم از شبكه‌هاي موضوعي استفاده كنند.

مهدي شقاقي، رييس اداره انتشارات و ارتباطات علمي نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور، ديگر سخنران اين نشست بود كه عنوان كرد: نظريه ارتباطات داراي شش تئوري است. نظريه «تماميت‌‌خواه» كه به دروازه‌باني،كنترل و سانسور مربوط مي‌شود و در اختيار شخص ویژه‌ای قرار مي‌گيرد. بعدي نظريه «كمونيستي» است كه دروازه‌باني اطلاعات را در اختيار طبقه ویژه‌ای قرار مي‌دهد.

وي افزود: نظريه «آزاديخواه» عنوان ديگر تئوري‌هاي نظريه ارتباطات است که به سَگ‌هاي نگهبان معروف‌اند. نظريه «مسووليت اجتماعي» نيز عنوان ديگر اين نظريه‌ها محسوب می‌شود كه به دلیل عواقب ديدگاه آزاد در ارتباطاتي كه در اروپا وجود داشت، به وجود آمد. از نظريه‌هاي ديگر مي‌توان به نظريه «ارتباطات در جهان سوم» و «ارتباط مشاركت‌جويانه» اشاره كرد.

رييس اداره انتشارات و ارتباطات علمي نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور اظهار كرد: نظريه «ارتباطات در جهان سوم» از ارتباطات براي توسعه ملي استفاده مي‌كند كه در كشور ما نيز مطرح است. نظريه «ارتباط مشاركت‌جويانه» به عنوان يك ايده‌آل براي اشاعه اطلاعات در جامعه به شمار مي‌رود.

شقاقي ادامه داد: وقتي كه انسان‌ها در شبكه‌هاي اجتماعي به بدن‌هاي نامرئي تبديل مي‌شوند كه همه در آنجا مي‌توانند به صحبت بپردازند، موضوع تعهد به شدت به چالش كشيده مي‌شود. اين خطر اكنون در شبكه‌هاي اجتماعي تشديد يافته است كه نوعي نااميدي به وجود مي‌آورد. نبودن تعهد در اين شبكه‌‌ها اشاعه‌دهنده نوعي لِهيليسم است؛ به اين معني كه ديگر چيزي وجود ندارد كه انسان براي آن جان‌فشاني كند كه جاي بسيار تأمل دارد.

وي افزود: در استفاده از اين شبكه‌هاي اجتماعي مساله فقر و غناي اتصال به اينترنت وجود دارد؛ به اين معنا كه گروهي هستند كه به صورت مستمر به اين شبكه‌ها متصل‌اند مانند «شبكه‌هاي نخبگان مشاغل». اين اتصال، احتمال كاريابي آن‌ها را بيشتر مي‌كند. گروه ديگر استفاده‌كنندگان از شبكه‌هاي اجتماعي‌اند كه با هدف كسب اطلاعات مورد نيازشان به اين شبكه‌ها متصل مي‌شوند. اما گروهي هستند كه به دليل نداشتن توانايي مادي و اطلاعاتي به اين شبكه‌ها متصل نيستند. بنابراين، مي‌توان اين موضوع را به عنوان نقد وارد بر استفاده از شبكه‌هاي اجتماعی برشمرد.

نشست «شبكه‌هاي اجتماعي و كتابخانه‌هاي عمومي» عصر امروز (15اردیبهشت)در سراي اهل قلم كارنامه نشر بيست و پنجمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران با حضور صاحبنظران و مسوولان نهاد كتابخانه‌هاي عمومي و دانشجويان رشته كتابداري و اطلاع‌رساني برگزار شد.