به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به نقل از ستاد خبری سرای اهل قلم بیست و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست بررسی کتاب «گربه سانان ایرانی» با حضور علی گلشن نویسنده اثر و جمعی از دانش‌آموزان مدرسه راهنمایی نرجس (منطقه 11)، يكشنبه 17 ارديبهشت ماه سالجاري، از ساعت 15 در سراي كودك و نوجوان برگزار شد. در این نشست دو ساعته، گلشن پس از ارائه توضیحاتی درباره اثر و نحوه تولید آن، به سوالات مخاطبان خود پاسخ داد. 

گلشن که برای نگارش این اثر برنده جایزه کتاب فصل (بهار 1390) شد، درباره آن گفت: این کتاب نخستین جلد از مجموعه شش جلدی «پستانداران ایران» است که سال گذشته در نمایشگاه کتاب رونمایی شد. روند تولید این کتاب نزدیک به دو سال طول کشید چرا که عکاسی از انواع گربه سانان ایرانی که عمدتاً شبگردند بسیار سخت بود. تیم 27 نفره‌ای که ما را در عکاسی یاری کردند، گاه در مناطق صعب‌العبور و شرایط آب و هوایی بد موفق به عکاسی شدند. 

وی درباره بخش‌های این اثر افزود: بخش نخست کتاب معرفی پستانداران به طور کلی و ویژگی‌های آن‌هاست. بخش بعدی به معرفی پستاندارانی که فقط در ایران زندگی می‌کنند اختصاص دارد. محیط زیست ایران گنجینه‌ای از حیوانات منحصر به فرد است. مانند بزرگترین پستانداران دنیا که «نهنگ آبی» است و در آب‌های خلیج فارس زندگی می‌کند. در کنار نهنگ آبی، کوچک‌ترین پستاندار دنیا نیز تنها در ایران زندگی می‌کند که «حشره خور کوتوله» نام دارد. «یوزپلنگ آسیایی» هم که سریع‌ترین حیوان روی خشکی است فقط در ایران زندگی می‌کند و در این کتاب به آن پرداخته شده است. 

گلشن به محتوای بخش‌های دیگر کتاب خود اشاره کرد و ادامه داد: پس از معرفی پستانداران به طور کلی، بخشی که به طور اختصاصی به پستانداران می‌پردازد شروع می‌شود. بخش نخست آن، اطلاعات علمی مانند شکل ظاهری، عادات و رفتارها، تغذیه و پراکندگی انواع گربه سانان در مناطق مختلف را شامل می‌شود. از آن جا ‌که نقش این حیوانات در تاریخ و فرهنگ ایران برایم مهم بود، در بخش دوم کتاب به نقش این حیوانات در تاریخ، هنر، نقاشی‌ها، نقوش غار، ضرب‌المثل‌ها و باورهای مردم پرداخته‌ام. در واقع مخاطب در بخش نخست با حیات وحش ایران و گونه‌های نادری از گربه‌سانان که در کشورمان زندگی می‌کنند آشنا می‌شود و در بخش دوم که مکمل بخش نخست است، کنجکاوی‌اش در پیدا کردن این حیوانات در نقوش قالی‌ها، کاشی‌کاری‌ها، حجاری‌ها و سفال‌ها تحریک می‌شود. 

گلشن، اطلاعات مردم گذشته از زندگی حیواناتی مانند گربه سانان را بیشتر از اطلاعات انسان امروزی دانست و افزود: هر حیوانی عادات و رفتارهای خاص خود را دارد که در این کتاب با آن‌ها آشنا می‌شوید. جالب است بدانید که گذشتگان بخاطر نوع زندگی‌شان، برخورد بیشتری با حیوانات داشتند و به همین دلیل هم اطلاعات بیشتری از نحوه زندگی آن‌ها داشتند. مثلاً می‌دانستند که برخی از گربه‌ سانان در چه فصل‌هایی در چه نقاطی زندگی می‌کنند. اما متاسفانه انسان امروز با وجود همه پیشرفت‌ها از طبیعت فاصله گرفته و درنتیجه اطلاعات کمتری هم نسبت به حیوانات دارد که با خواندن این کتاب می‌تواند این اطلاعات را کسب کند. 

وی به برخی باورها و اعتقادات نادرست درباره بعضی از حیوانات هم اشاره کرد و ادامه داد: در بعضی مناطق باورها و عقاید نادرستی درباره حیوانات وجود دارد. مثلاً بعضی معتقدند که پلنگ‌ها شب‌ها به روستاها حمله می‌کنند و بچه‌ها را می‌دزدند. من سعی کردم با نگارش این کتاب به ویژه پرداختن به نقش این حیوانات در تاریخ و فرهنگ ایران، این باورها و خرافات را از بین ببرم تا راهی برای دوستی با طبیعت و حفظ آن ایجاد شود. 

این نویسنده در بخش دیگر سخنان خود به مشکلات عکاسی از گربه سانان ایرانی اشاره کرد و گفت: تا پیش از این در کتاب‌ها، عکس‌هایی از منابع خارجی یا کتاب‌های دیگر استفاده می‌شد. این نخستین بار است که همه عکس‌های کتاب توسط عکاسان ایرانی گرفته شده‌اند. هر کدام از افراد گروه 27 نفره‌ عکاس، در مناطق خاص و با شرایط سخت از این حیوانات عکاسی کرده‌اند. مثلاً یکی از محیط‌بانان برای عکاسی از «پلنگ» که در اطراف شاهرود زندگی می‌کند، سه روز به دنبال آن بود؛ پس از سه روز که پلنگ از این تعقیب کلافه شده بود، به محیط‌بان حمله کرد که باعث آسیب‌دیدگی او از ناحیه کمر شد. 

عکاسی از گونه‌هایی از گربه‌سانان ایرانی که منقرض شده‌اند یکی دیگر از مشکلات گروه عکاسی این اثر بود. گلشن دراین‌باره توضیح داد: «شیر ایرانی» یکی از گونه‌هایی است که حدود 100 سال پیش منقرض شده است. ما که اصرار داشتیم از عکس همه گونه‌ها استفاده کنیم، با تحقیق در اين‌باره متوجه شدیم، گروه کوچکی از این نوع شیر در شمال غرب هندوستان زندگی می‌کنند. با سفر به آن منطقه توانستیم عکس‌هایی از گونه‌ای که دیگر در ایران زندگی نمی‌کند، تهیه و در کتاب استفاده کنیم. در رابطه با «ببر ایرانی» که 70 سال پیش منقرض شده نیز با چنین مشکلی روبه‌رو بودیم که خوشبختانه باغ وحش آلمان عکسی از آن را به ما هدیه داد. 

گلشن، خطر انقراض یوزپلنگ آسیایی را یکی از مهم‌ترین معضلات محیط زیست ایران دانست و افزود: ما تنها کشوری هستیم که گنجینه‌ای به اسم یوزپلنگ آسیایی یا ایرانی داریم که البته تعداد آن‌ها به حدود 50 قلاده می‌رسد. متاسفانه این گونه که در بیابان‌های شرقی کشور زندگی می‌کند به شدت در خطر انقراض است و هر ساله از بین رفتن برخی از آن‌ها به علت شکار غیرمجاز، خشکسالی یا تصادف را شاهدیم. این‌ها موضوعاتی‌اند که در کتاب «گربه سانان» به آن اشاره کرده‌ام تا مخاطبان نوجوان را نسبت به این موضوع حساس کنم، زيرا دوستی با محیط زیست را باید از سنین پایین آموزش داد. 

نویسنده «معرفی اسب ترکمن در ایران»، مخاطبان خود را به آشتی با طبیعت و حفظ آن تشویق کرد و گفت: در دوران نوجوانی، به عکاسی از حیوانات و طبیعت علاقه بسیاری داشتم اما متاسفانه امکانات آن زمان مانند این دوره نبود. حالا که در هر خانه‌ای تلفن همراه با دوربین و دوربین‌های دیجیتال پیدا می‌شود، می‌توانید از موجوداتی که در محیط زیست اطرافتان می‌بینید عکاسی و با تحقیقی کوچک آن را در فضای مدرسه و کلاس خود ارائه کنید. این‌ها می‌تواند قدم‌های کوچک و نخست در دوستی با طبیعت باشد. شاید با ایجاد این فضا بتوان از انقراض جانوران دیگر جلوگیری کرد. 

بیست و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا 23 اردیبهشت ماه در مصلای امام خمینی(ره) برپاست.