به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)،‌ نشست «آسيب‌شناسي منابع آموزشي در حوزه نشر، تأليف و ترجمه كتاب كودك و نوجوان» با حضور قطب‌الدين صادقي مترجم، پژوهشگر و نويسنده، حمید نوایی لواسانی جانشین معاون تولید کانون پرورش فکری و صدیقه حسن زاده، مدیر مرکز ملی استیج ایران امروز (19 ارديبهشت) در سراي روزنامه‌نگاران واقع در نمايشگاه كتاب برگزار شد.

صادقي با بيان اين‌كه بايد ببينيم براي پرورش تخيل ذهن كودكان از راه كتاب و فانتزي‌هاي موجود در آن‌ها چه كرده‌ايم گفت: در حال حاضر كتاب‌هايي از كشور آمريكا ترجمه مي‌شود كه آثاری سطحی است و هيچ لطافت و تخيلي در آن وجود ندارد.

وي ادامه داد: تلطيف‌كردن كتاب براي پرورش تخيل نقش بسيار مهمي دارد و بايد از طريق كتاب تخيل را در ذهن بچه‌ها تقويت كنيم. متاسفانه اكثر آثاري كه اكنون تاليف يا ترجمه مي‌شود داراي افكار ايجابي و ثابت است و پرسش برانگيز نبوده و پويايي را در كودك به وجود نمي‌آورد. 


اين نويسنده كودك با انتقاد از شمارگان پايين كتاب‌هاي كودك و نوجوان افزود: در مقابل 8 ميليون مخاطب كودك اين ميزان شمارگان پايين است و كانون پرورشي بايد در قامت اين هشت ميليون جمعيت ظاهر شود و به توسعه كتاب و كتابخواني توجه كند. چرا كه كودكان ما هم‌اكنون با هجوم تصاوير از طريق تلويزيون و ماهواره روبه‌رو هستند و در اينجاست كه واژه معجزه مي‌كند. 

وي تصريح كرد: آمار مطالعه در ايران بسيار مأيوس كننده است و بايد از سنين كودكي روي اين موضوع كار شود. 

اين نويسنده كودك و نوجوان تأكيد كرد: ما كتاب‌هايي كه پويايي، تحرك، و پرسش را در كودكانمان ايجاد كند كم داريم و شايد يكي از دلايل آن اين است كه نگران صدمه ديدن ارزش‌ها در اين آثار هستيم. در بسياري از تعريف‌ها و ترجمه‌ها اين نگراني وجود دارد و حتي در آثاري كه حاوي مفاهيم ارزشي است بيشتر شعار داده مي‌شود. به عقيده من اين وظيفه‌ كتاب نيست چرا كه كودك مي‌تواند در مسجد، مدرسه  و خانواده اين مفاهيم را ياد بگيرد.

صادقي تصريح كرد: كتاب بايد انديشيدن را به كودك بياموزد از سوي ديگر بسياري از ناشران كتاب‌هايي را چاپ نمي‌كنند كه روح جمعي كودك در آن پرورش پيدا كند؛ بچه‌هاي ما به شدت زنداني آپارتمان هستند و از سنت‌ها و بازي‌هاي كودكانه بريده شده و اين تجربه‌ها را ندارند. كتاب‌ها بايد اين فرهنگ كودكانه جمعي و شاد را نگه‌دارند و آن را در ذهن كودكان زنده كنند.

در بخش ديگري از اين نشست لواساني نويسنده كتاب «سياره يخي» با اشاره به عدم مخاطب‌شناسي در كتاب‌هاي كودك و نوجوان گفت: هم‌اكنون كانون پرورشي و فكري كودكان و نوجوانان در 12 شورا اقدام به توليد كتاب‌هاي مختلف با تنوع اقوام، تنوع شرايط و تنوع سني كرده است. همچنين شوراهايي مانند شوراي نمايش و فيلمنامه در اين كانون احيا شده است.

وي با تأكيد بر اين‌كه در زمينه توليد آثار غيرداستاني بومي تلاش نشده است افزود: بايد برخي از مسايل جامعه به شكل جذاب به كودكان منتقل شود اما اكنون بازار از كتاب‌هاي ترجمه اشباع شده و آنقدر كه كودكانمان در زمينه آثار غيرداستاني مي‌توانند آثار خارجي بخوانند آثار داخلي نداريم.

وي اضافه كرد: تخيل نيز در ادبيات كودك و نوجوان ما به معناي تخيل سازنده كه موجب رشد تفكر و راه‌حل‌هاي مختلف براي زندگي مي‌شود كمتر وجود دارد. كانون پرورشي مبتكر طرحي به نام «رمان امروز» بوده كه حاصل اين تلاش تأليف 27 رمان در حوزه‌هاي مختلف از جمله حوزه فانتزي و تخيل‌آميز‌است، بنابراين كانون سعي كرده به اين فضا نزديك شود و با توجه به اينكه يك ناشر دولتي است تلاش دارد تا نقش‌هاي آموزشي و تعليمي خود را انجام دهد. با اين وجود بايد بگويم كه خلاقيت در آثار داخلي ما نسبت به ساير كشورها كمتر بوده و حتي به تعداد انگشتان دو دست هم نمي‌رسد.

لواساني تأكيد كرد: نويسندگان در اين زمينه تجربه لازم را ندارند و بايد با آموزش فعاليت خود را بيشتر كنند.

حسن‌زاده نيز در بخش ديگري از اين نشست بر نگاه آكادميك و علمي به اين موضوع تأكيد كرد و افزود: بسياري از اتفاقات سيستماتيك و برنامه‌ريزي شده در سايه تخصص به دست مي‌آيند و تخصص نيز به راحتي به وجود نمي‌آيد. ما نويسنده متخصص كم داريم. بايد در دانشگاه‌ها به صورت علمي به موضوع كودك و نوجوان پرداخته شود تا متخصصان تربيت شده و آثاري را تأليف كنند.

صادقي در بخش ديگري از اين نشست با بيان اين‌كه تلاش‌هاي صورت گرفته در حوزه نشر آثار، به صورت منقطع و پراكنه بوده افزود: جريان اصلي در اين زمينه را كانون پرورشي شكل داده و بسياري از نويسندگان معروف ما چون بيضايي، شاملو و ابراهيمي توسط اين كانون براي تأليف كتاب كودك دعوت شدند.

وي با تأكيد بر نبود تأليفات مبتني بر اساس ادبيات كهن ايران گفت: بسياري از موضوعات كلاسيك ما قابليت تبديل شدن به كتاب را دارند و در اين زمينه كار بسياري انجام نشده است. افرادي بايد وارد اين عرصه شوند كه تعهد انساني نسبت به اين جهان داشته و با عشق و تخصص كار كند.

بيست و پنجمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، از 13 ارديبهشت تا 23 ارديبهشت ماه در مصلاي امام خميني (ره) برپاست.