سيروس داوودزاده سالستاني، كارشناس ارشد كتابداري و اطلاع‌رساني درباره ظرفيت‌هاي نرم‌افزار كتابخانه‌اي براي ارايه سرويس بهتر به مراجعه‌كنندگان به خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)،گفت: در گذشته با استفاده از برگه‌دان‌ها تنها امكان جست‌وجوي موضوع، عنوان و نويسنده براي مراجعه‌كننده وجود داشت و كاربر نمي‌توانست با استفاده از اين روش، جست‌وجوي تركيبي داشته باشد. به عبارت ديگر، نقاط بازيابي اطلاعات در برگه‌دان محدود بود.
وي افزود: با آمدن امكانات بيشتر و توليد نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي، نقاط بازيابي اطلاعات بيشتر و امكان دسترسي دقيق و جامع به اطلاعات براي كاربران فراهم شده است.
اين كارشناس كتابداري افزود: خوشبختانه نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي در كشور با جديدترين فناوري‌هاي آي تي عجين شده و به‌روز مي‌شوند.
داوود زاده عنوان كرد: با توجه به زيرساخت‌هاي موجود در ايران نرم‌افزارها از رشد قابل‌قبولي برخوردار بوده‌اند.
وي سطح كيفي نرم‌افزارهاي ايراني را در مقايسه با كشورهاي حوزه خليج فارس بسيار مثبت ارزيابي كرد و افزود: نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي ايران قابل مقايسه با نرم‌افزارهاي كشورهاي عربي و حوزه خليج فارس نيستند؛ نرم‌افزارهاي ايراني بر اساس يك دانش بومي توليد شده‌اند و امروز بسياري از كشورهاي منطقه هم از نرم‌افزارهاي ما استفاده مي‌كنند.
وي ادامه داد: توليد نرم‌افزار كتابخانه‌اي در ايران از مدت‌ها پيش آغاز شد و پس از آن كه در ابتدا يك نرم‌افزار كتابخانه‌اي توسط يونسكو وارد ايران شد شركت‌هاي ايراني بر پايه اين نرم‌افزار كار كردند و آن را بومي كردند. نرم‌افزار اوليه تنها مي‌توانست براي منابع انگليسي قابل استفاده باشد اما نرم‌افزارهاي كنوني قابليت‌هاي بسياري دارند.
اين كارشناس تاكيد كرد: نرم‌افزارهاي امروزي پس از 20 سال هم اكنون با استانداردهاي بين‌المللي هماهنگ‌اند و با فناوري‌هاي روز توليد مي‌شوند؛ به طور مثال با توجه به گسترش روز افزون موبايل و پيامك در زندگي روزمره امروز سازوكار امانت‌دهي كتابخانه‌ها از اين ابزار بهره برده و با كاربران خود در ارتباط است.
به گفته داوودزاده، همچنين استفاده از ايميل نيز براي ارتباط كتابداران با مراجعه‌كنندگان رايج است و پس از تاخير در بازگشت كتاب به صورت خودكار به كاربر هشدار مي‌دهد.
اين كارشناس ارشد كتابداري همچنين با اشاره به استفاده از سامانه باركدگذاري و نيز آر.اف.آي. دي در نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي گفت: امروز حتي سعي مي‌شود تا از كارت‌هاي مجهز به تشخيص اثر انگشت فرد براي كتابخانه‌ها استفاده شود.
رييس كتابخانه مركزي كشاورزي سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، نبود زيرساخت‌هاي اينترنتي لازم در كشور را از نقاط ضعف نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي دانست و گفت: زمينه لازم براي توليد نرم‌افزارهاي كتابخانه ديجيتال به‌ويژه در ايران در مقايسه با ساير كشورهاي ديگر وجود ندارد و در كشور به دليل نبود زمينه، اين نرم‌افزارها چندان قابل پياده‌سازي نيست و به كندي عمل ميكند.
داووزاده تاكيد كرد: اين ضعف زيرساختي براي كتابداران كه مخاطبان اصلي نرم‌افزارها هستند مشكل ايجاد كرده و آنها فكر مي‌كنند كه نرم‌افزارها ايراد دارند در حالي كه اين گونه نيست.
وي همچنين با اشاره به سواد رسانه‌اي كم كاربران نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي گفت: من در پايان‌نامه كارشناسي ارشد خود روي اين موضوع كار كردم و مطالعه موردي روي تمام كتابخانه‌هاي مركزي دانشگاه‌هاي بزرگ تهران داشتم. در اين مطالعه متوجه شدم كه اگرچه در هر يك از اين كتابخانه‌ها يك كارشناس ارشد كتابداري وجود دارد ولي اغلب اين افراد با قابليت‌هاي نرم‌افزارها آشنا نيستند و سواد كمي در اين باره دارند.
وي تاكيد كرد: در دانشگاه‌ها اين مبحث به صورت متمركز كار نشده و به‌خوبي ارايه نمي‌شود به دليل نا آشنايي كتابداران با نرم‌افزارها پس از ورود به بازار كار و كتابخانه‌ها افراد در ارايه سرويس با مشكل مواجه مي‌شوند.
عضو انجمن كتابداري ايران با انتقاد از روش كارورزي كتابداران در اين زمينه گفت: كارورزي كتابداران در دوره دانشگاه نيز بيشتر با انجام كارهاي سطحي در كتابخانه‌هاي مي‌گذرد و روي مباحث مهم نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي كار عملي نمي‌شود! نتيجه اين بي اطلاعي نيز هم به خود كتابدار صدمه مي‌زند و هم به محلي كه او قرار است در آن كار كند.
وي تاكيد كرد: دانش كتابدار درباره نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي با نوع سرويس‌دهي او به كاربر ارتباط مستقيم دارد و بايد تلاش كنيم كه اين دانش را افزايش دهيم. كارهاي كتابداران ما در دوره آموزش بيشتر كليشه‌اي است و اين افراد توانايي ساماندهي و مديريت اطلاعات را ندارند.
به گفته اين كارشناس كتابداري، توانايي بيشتر كتابداران در كتابخانه‌ها تنها به امانت‌دهي محدود مي‌شود و اين افراد كارهايي چون فهرست‌نويسي رايانه‌اي را آموزش نمي‌بينند. اين كتابدار تفكر انتقادي ندارد و نمي‌تواند نرم‌افزاري را نقد كند و خواسته‌هايش را منعكس كند.
داوودزاده كه به همراه دو كارشناس ديگر كتاب «نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي در ايران» را تدوين كرده است، بر آموزش عملي كتابداران در دانشگاه تاكيد كرد و گفت: حاصل تجربيات و تدريس من در اين حوزه در اين كتاب جمع‌آوري شد اما اين كتاب‌ها و مقالات كافي نيست و تنها مي‌تواند آموزش نظري باشد. بايد دانشجويان اين رشته در اين عرصه آموزش عملي ببينند.
وي با اشاره به ارتباط دانشگاه با صنعت گفت: بايد خوب آموزش بدهيم تا بازار كار هم براي اين حوزه به وجود بيايد. كتابدار مسلط و مسلح به دانش نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي مي‌تواند در بازارهاي خوبي كار كند.
وي پيشنهاد كرد: دانشگاه‌ها نيز در اين حوزه واحدهاي مستقل درسي را ارايه دهند.
رييس كتابخانه مركزي كشاورزي سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي بر ظرفيت‌هاي نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي در ايران تاكيد كرد و گفت: امروز چندين شركت مطرح در اين حوزه فعال هستند و نرم‌افزارهايي را توليد كرده‌اند كه با توجه به ساپورت زبان فارسي در آن، در بسياري از كشورهاي آسيانه ميانه و حتي كشورهاي عربي استفاده مي‌شود.
وي اظهار كرد: با توجه به صدور نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي ايران به كشورهاي آسياي ميانه مي‌توان با آموزش عملي به دانشجويان رشته كتابداري در اين باره زمينه ارتقاي بيشتر نرم‌افزارها و ايجاد بازار كار را براي آنها فراهم كرد.
چهارشنبه ۳۱ خرداد ۱۳۹۱ - ۱۳:۱۷
نظر شما