به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، عارف نوشاهی، نسخه‌شناس و فهرست‌نگار برجسته پاکستانی، با اشاره به حضور احمد منزوی، استاد پیشکسوت نسخه‌شناسی و فهرست‌نگاری در این همایش گفت: شادمانی من از انتشار «کتابشناسی آثار فارسی چاپ شده در شبه قاره» با دیدن احمد منزوی در این جمع بیشتر شد زیرا وی پیشنهاد‌دهنده برای چاپ این اثر بود.
وی با قدرادانی از اکبر ایرانی، مدیر مرکز پژوهشی میراث مکتوب، به خاطر انتشار «کتابشناسی آثار فارسی چاپ شده در شبه قاره» گفت: این مراسم بزرگداشتی برای من و آثارم نیست بلکه بزرگداشت زبان فارسی و فرهنگ مشترک بین ایران و شبه قاره است، فرهنگی که ما خدمتگزار آن هستیم و زبانی که این دو سرزمین را کنار هم نگاه داشته است.
نوشاهی با بیان این‌که بیش از ۱۰ سال پیگیر چاپ کتابشناسی خود در ایران بوده است، با اشاره به خالی بودن جای زنده‌یاد ایرج افشار در این همایش گفت: وی بسیار منتظر انتشار این فهرست بود و اگر امروز زنده و در این جمع حاضر بود بیش از هر کس دیگری از انتشار «کتابشناسی آثار فارسی چاپ شده در شبه قاره» خوشحال می شد.
کتابشناسی نوشاهی صدقه جاریه برای اوست
در این همایش نجدت توسون، استاد دانشکده الهیات دانشگاه استانبول، در سخنانی با موضوع «اهمیت فهرست کتاب‌های چاپی فارسی در شبه قاره برای قلمرو فارسی و مطالعات اسلامی و عرفانی» گفت: در اواخر قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ میلادی آثار فارسی بسیاری در شبه قاره منتشر شده است. این آثار برای محققان حوزه فرهنگ دینی و تصوف شبه قاره از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
وی با اشاره به «کتابشناسی آثار فارسی چاپ شده در شبه قاره» اثر عارف نوشاهی گفت: این اثر تنها یک کتابشناسی نیست بلکه می‌توان آن را فهرستی پر از اطلاعات سودمند و آگاهی‌بخش دانست. او محل، نام چاپ و اطلاعاتی از نسخه‌های موجود در کتابخانه‌های مختلف را به دست داده است. این اثر شناسنامه کتابشناسی بیش از ۲۰ هزار کتاب چاپی است که از سال ۱۷۸۱ تا ۲۰۰۷ میلادی در شبه قاره چاپ شده‌اند.
وی ادامه داد: انتشار این اثر مهم به‌ویژه برای محققان تاریخ، ادبیات، علوم اسلامی و تصوف سودمند است. این کتاب خدمتی مهم و سودمند به دنیای علم و فرهنگ است و برای تهیه‌کنندگان آن صدقه جاریه خواهد بود. از این پس کسانی که می‌خواهند در تاریخ شبه قاره و آثار تصوفی آن تحقیق کنند این اثر ارزشمند را به عنوان منبع پیش رو خواهند داشت.
وی در پایان گفت: آخرین کتابم با عنوان «کشکول درویش» را که به تازگی در استانبول به چاپ رسیده است به عارف نوشاهی تقدیم می‌کنم.
بیشتر شاهکارهای ادبی فارسی پیش از ایران در شبه قاره چاپ شده‌اند
اکبر ثبوت، عضو هیات علمی دانشنامه جهان اسلام، در این مراسم در سخنانی با عنوان «نشر آثار فرهنگی ایران در شبه قاره (مخطوطات و آثار چاپی)» گفت: پیوندهای فرهنگی ایران با شبه قاره دارای ابعاد فراوان و متفاوتی است که یک جنبه مهم آن، رواج آثار فرهنگی ایران در شبه قاره در سطحی بسیار گسترده است.
وی افزود: در شبه قاره اقدامات وسیعی در راستای تکثیر آثار فارسی صورت می‌گرفت و به همین دلیل، امروزه ده‌ها هزار نسخه خطی فارسی در کتابخانه‌های کوچک و بزرگ و دولتی و خصوصی شبه قاره موجود است. پس از ورود چاپ به شبه قاره اهتمام به نشر آثار فارسی در آن سرزمین بیش از هر نقطه دیگری بود به طوری که در قرن نوزدهم، مجموع انتشارات فارسی چاپ شده از سوی انتشارات «منشی نول کشور» (ناشر هندی) از مجموع کتاب‌های فارسی منتشر شده در قرن نوزدهم بیشتر بود.
ثبوت ادامه داد: اکثر شاهکارهای ادبی فارسی پیش از ایران در شبه قاره منتشر شدند به عنوان مثال دیوان حافظ حدود ۴۰ سال زودتر از ایران و در سال ۱۲۰۶ قمری در کلکلته چاپ شد.
عضو هیات علمی دانشنامه جهان اسلام افزود: اقداماتی که با اهتمام مردم فرهنگ‌دوست شبه قاره برای تکثیر و چاپ و نشر آثار فرهنگی ایران در شبه قاره انجام گرفته شایسته آن است که به صورت دقیق ارزیابی و معرفی شود زیرا مردم شبه قاره به نحو شایسته‌تری پیش از ما در این راستا قدم برداشته‌اند.
فرهنگ مرز نمی‌شناسد
محمدحسین تسبیحی، عضو دایره‌المعارف اسلامی، در این مراسم در سخنانی با موضوع «میراث مکتوب: مفاخر ایران، مآثر پاکستان» گفت: فرهنگ مرز نمی‌شناسد. فرهنگ و به‌ویژه فرهنگ اسلامی را می‌توان به چهار بخش میراث مکتوب، میراث گفتاری، میراث باستانی و میراث انسانی تقسیم کرد.
وی در ادامه با اشاره به این‌که به مدت ۳۶ سال در پاکستان خدمت فرهنگی انجام داده است، به بیان خاطرات آشنایی و همکاری‌های خود با عارف نوشاهی، نسخه‌شناس و فهرت‌نگار شهیر پاکستانی در مرکز تحقیقات زبان فارسی در پاکستان پرداخت.
از فضل و فضیلت نوشاهی بسیار بهره برده‌ام
حسن انوشه، مدیر دانشنامه ادب فارسی، در این مراسم در سخنرانی خود با موضوع «پیشینه تدوین کتابشناسی‌های چاپی و کار سترگ دکتر عارف نوشاهی» گفت: در مدتی که در حال کار روی سه جلد مربوط به شبه قاره در مجلدات دانشنامه ادب فارسی بودم از فضل و فضیلت عارف نوشاهی بسیار بهره برده‌ام.
وی با اشاره به پیشینه فهرست‌نگاری در جهان اسلام افزود: یکی از کتابشناسان پیشگام در ایران «خانبابا مشار» بود که به روش قدیمیان فهرست‌نگاری انجام می‌داد یعنی برخی از نسخه‌ها را به چشم ندیده بود و تنها نام آن‌ها را شنیده و دیده بود اما آن‌ها را نیز ثبت می‌کرد.
انوشه ادامه داد: با این وجود خدمات کتابشناسی خانبابا مشار غیرقابل چشم‌پوشی است و مرحوم ایرج افشار نیز از آثار او با عنوان «کتاب‌های مفید و همیشه جاوید» نام برده است اما نامی از او در کتابشناسی عارف نوشاهی دیده نمی‌شود و این جای سوال دارد.
کتابشناسی و دیگر آثار عارف نوشاهی رونمایی شدند
در این همایش با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، «کتابشناسی آثار فارسی چاپ شده در شبه قاره» نوشته عارف نوشاهی رونمایی و از زحمات وی قدردانی شد.
علاوه بر این در پایان این مراسم، کتاب‌های «فهرست نسخه‌های خطی فارسی کتابخانه مرکزی دانشگاه پنجاب لاهور پاکستان» در دو جلد، «فهرست نسخه‌های خطی فارسی آرشیو ملی پاکستان، اسلام‌آباد»، «سیه بر سفید» و «نذر عارف (جشن‌نامه عارف نوشاهی)» رونمایی شدند.
همایش «نسخه‌های خطی و متون چاپی فارسی در شبه قاره» همراه با تجلیل از خدمات عارف نوشاهی، کتابشناس و نسخه‌پژوه پاکستانی، به همت مرکز پژوهشی میراث مکتوب و با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در میان جمع کثیری از نسخه‌پژوهان و فهرست‌نگاران نسخ خطی کشورمان دیروز (21 تیر) در مجتمع باغ زیبا برگزار شد. غلامعلی حدادعادل، رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در بخشی از این مراسم حضور داشت.
پنجشنبه ۲۲ تیر ۱۳۹۱ - ۱۳:۲۲
نظر شما