به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، فهرست «لاک‌پشت پرنده» فهرستی است که در آن بهترین کتاب‌های کودک و نوجوان رده‌بندی شده‌اند و به آن‌ها امتیاز داده شده است تا از این طریق کودکان به راحتی بتوانند کتاب‌های خود را انتخاب کنند.

اما این فهرست در مجموع می‌تواند چه تاثیری برای دنیای ادبی کودکان داشته باشد؟ آیا این فهرست می‌تواند به دنیای ادبی کودکان کمک کند؟ در صورتی که این فهرست فصلی یا در دوره‌های کمتر از یک‌ سال تهیه شود بهتر است یا خیر؟ داوران چگونه این کتاب‌ها را انتخاب می‌کنند؟ 

این‌ها سوالاتی هستند که برخی از مترجمان و نویسندگان به آن پاسخ دادند.

حسین تولایی نویسنده و مترجم ادبیات کودک درباره فهرست «لاک‌پشت پرنده» گفت: این فهرست برای بچه‌ها بسیار خوب است؛ به این دلیل که می‌تواند کتاب‌های خوب را معرفی کند.  جای این فهرست در ادبیات کودک و نوجوان خالی بود و کمبود چنین لیستی در فضای ادبیات امروز  این حوزه احساس می‌شد. فهرست «لاک‌پشت پرنده» از این نظر می‌تواند موثر باشد که دایره انتخاب کودک را محدودتر می‌کند زیرا تعداد کتاب‌هایی که برای کودک و نوجوان چاپ می‌شود بسیار زیاد است و چنین فهرست‌هایی به انتخاب‌های کودکان و نوجوانان جهت می‌دهد. درباره داورانی که این فهرست را تهیه کردند باید بگویم که تمامی آن‌ها افراد متخصصی هستند اما نمی‌توان این نکته را در نظر نگرفت که هنر قطعیت ندارد و سلیقه افراد می‌تواند بر انتخابشان تاثیر بگذارد. در مجموع این لیست در آینده می‌تواند باعث پویایی ادبیات کودک و نوجوان شود.

مهسا ملک مرزبان مترجم حوزه‌ ادبیات کودک و نوجوان نیز درباره فهرست «لاک‌پشت پرنده» نظری مثبت داشت و گفت: در انتخاب کتاب‌های کودکان و نوجوانان سلیقه‌ عاملی است که بسیار دخیل است و تنوع کتاب‌های این حوزه سبب می‌شود انتخاب برای کودکان گاهی دشوار باشد. این فهرست می‌تواند به انتخاب کودکان کمک کند. نکته‌ای که در این فهرست قابل توجه است ترجمه بودن ۶۰ تا ۷۰ درصد کتاب‌هاست. این مساله تلنگری برای ادبیات تالیفی کودک و نوجوان است. این فهرست هم اکنون سالی یکبار تهیه و منتشر می‌شود که به نظر من مناسب است. اگر این فهرست از کتاب‌‌ها به صورتی باشد که کتاب‌های تالیفی از ترجمه جداگانه معرفی شوند برای مخاطب هم بهتر است. البته شروع چنین حرکتی بسیار ارزشمند است و باید از متولیان آن حقیقتا سپاسگزار بود.

رضی هیرمندی که کتاب او با نام «اختراع هوگو کابره» در میان کتاب‌های فهرست «لاک‌پشت پرنده» قرار داشت با اشاره به این که این فهرست می‌تواند تاثیر بسیار خوبی بر دنیای ادبیات کودکان و نوجوان داشته باشد،‌گفت: اگر کتاب‌ها بدون جبهه‌گیری و به دور از سیاست‌های موجود در دنیای ادبیات کودکان و نوجوان محک بخورند، راه برای مخاطبان باز می‌شود و به انتخاب آنان کمک می‌کند. در این فهرست تعداد ترجمه‌ها بیشتر است اما این اتفاق منفی نیست. دنیا عرصه‌ مسابقه است. اگر ترجمه در عرصه‌هایی از تالیف پیش‌افتاده است، مولفان باید آستین‌های خود را بالا بزنند تا بتوانند به مترجمان برسند. به نظر من با توجه به توانی که در جامعه فرهنگی ما و در حوزه ادبیات کودک و نوجوانان وجود دارد، بهتر است این فهرست به صورت فصلی منتشر شود.

محبوبه نجف‌خانی مترجم آثار کودکان با نظری مثبت در مورد فهرست لاک پشت پرنده گفت: ما هر حرکت مثبتی را که در حوزه ادبیات کودک انجام شود به فال نیک می‌گیریم. هر چند که تهیه این فهرست کار تازه‌ای نیست و شورای کتاب کودک از سال 1342 هر ساله فهرستی از بهترین آثار ادبی در حوزه کودک ارایه داده است و هر سال در سالگرد تاسیس شورا به فعالان برجسته  حوزه ادبیات کودک لوح تقدیر می‌دهد، اما به هر حال انجام چنین کارهایی شایسته تقدیر است. تنها خطری که این فهرست‌ها را تهدید می‌کند، اعمال سلیقه شخصی است که امیدواریم با دوراندیشی متولیان با تجربه پژوهشنامه دچار چنین معضلی نشویم. ما سابقه فرهنگی و ظرفیتی بالا در زمینه ادبیات داریم و جای خالی این اقدامات کاملا به چشم می‌آید. کشوری مانند امارات که از نظر ادبی سابقه چندانی ندارد، هر ساله از سراسر جهان نویسندگانی را دعوت می‌کند و کتاب های آنها را نقد و بررسی می‌کند. به هر حال این اقدامات نیاز به حمایت های مالی دارد که شهر کتاب با برگزاری چنین مراسمی باب تازه‌ای را برای معرفی بهترین آثار باز کرده است. ایجاد فهرستی بی طرفانه از بهترین‌ها، جریان سازی می‌کند و باعث می‌شود مترجمان و ناشران به دنبال کتاب‌های برجسته بروند و در نتیجه، سطح کیفی کارها بالا برود و مترجمان نیز در انتخاب کتاب وسواس بیشتری به خرج دهند. در این فهرست آثار ترجمه بیشتر از تالیف است که هیچ اشکالی ندارد. گاهی اوقات به دلیل شرایط جامعه در میان مولفان رکود فکری پدید می‌آید و نویسنده مدتی آمادگی ذهنی برای نوشتن موضوعات تازه ندارد. در این جاست که ترجمه به کمک می‌آید و موج تازه‌ای ایجاد می‌کند و باعث ایده گرفتن نویسندگان از ادبیات جهان می‌شود و به نوعی سبب الگوسازی می‌شود. در سراسر جهان همین گونه است و ادبیات مطرح سایر کشورها ترجمه و منتشر می‌شود.

نرگس آبیار نویسنده کودک و نوجوان نیز با بیان این‌که ایجاد چنین فهرستی می‌تواند تعامل را میان نویسنده و مخاطب ایجاد کند، گفت: این نخستین بار است که مجموعه‌ای از کتاب‌های برگزیده را انتخاب می‌کنند و معرفی این فهرست اقدام موثر و خوبی است. اگر این فهرست به دنیای مجازی راه پیدا کند و نویسندگان بتوانند با مخاطب رابطه داشته باشند، تاثیرات مثبتی خواهد داشت. به نظر من نقطه ضعف این لیست خالی بودنش از نظر کودکان درباره کتاب‌ها بود. انتخاب کودک بر انتخاب داوران مقدم است. اگر کتابی برای کودکان نوشته شده، بهتر است همان گروه سنی به نقد کتاب بپردازد. از این طریق نویسندگان هم متوجه می‌شوند که کودکان به چه موضوعاتی بیشتر علاقه دارند. ضعف دیگر این فهرست، نبود فهرست کتاب‌های پرفروش بود که باید درج می‌شد. کتاب‌های پرفروش نشان‌ دهنده سلیقه مخاطب هستند.

فهرست «لاک‌پشت پرنده» ۲۸ تیر در شهر کتاب مرکزی رونمایی شد و در مراسم مربوط به آن، مترجمان و نویسندگان کودک و نوجوان با مخاطبان خود صحبت کردند و کتاب‌های مخاطبانشان را امضا کردند. 

فهرست لاک پشت پرنده با همکاری موسسه شهر کتاب و پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان تهیه و منتشر می‌شود. مخاطبان اصلی این فهرست والدین، کتابداران، کتاب فروشان، معلمان و دبیران و کودکان و نوجوانان هستند. در این فهرست کتاب‌های مناسب این مخاطبان توسط گروهی از نویسندگان کودک و نوجوان داوری و معرفی می‌شوند. تمام کتاب‌های چاپ شده در این حوزه پس از داوری، در صورت تایید وارد فهرست لاک پشت پرنده می‌شوند.