به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، تبلیغات فراوان برای توسعه کتاب و کتابخوانی و از طرفی عملیاتی نشدن آن، تکثیر غیرمجاز کتاب‌های دانشگاهی، جزوه‌نویسی، گرانی کاغذ و کمبود ویترین برای نمایش کتاب‌های منتشر شده موضوعاتی بودند که اغلب ناشران دانشگاهی بر آن‌ها تاکید دارند و معتقدند که این روند در نهایت به ضرر ناشران دانشگاهی کشور خواهند بود.

دکتر محمدرضا حاتمی، مدیرمسوول انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی، در گفت‌وگو با ایبنا، علاوه بر مروری دوباره بر این مشکلات، پیشنهادهایی برای حل آن‌ها ارایه داد و از فعالیت‌های انجمن سخن گفت.

وی از رسانه‌ها درخواست کرد به کمک ناشران بیایند و دانشمندان و نویسندگان را بهتر و بیشتر به جامعه معرفی کنند.

حاتمی ادامه داد: کتاب‌ها و نویسندگان به معرفی در رسانه‌های مختلف نیازمندند. به نظر من زحمت نویسندگانی که جایزه کتاب سال را دریافت کرده‌اند کمتر از ورزشکارانی که در آوردگاهی مانند المپیک مدال گرفته‌اند نیست اما از آنجایی که در تلویزیون برای ورزشکاران تبلیغ می‌شود و معرفی کتاب صورت نمی‌گیرد، ارزش این جوایز را عموم مردم درک نمی‌کنند.

عضو هیات‌مدیره انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی توضیح داد: توسعه کتابخوانی تنها مربوط به کتاب‌های عمومی و غیردانشگاهی نیست. استادان دانشگاه‌ هم باید آثار جدید و مفید را بشناسند و آن‌ها را به دانشجویان معرفی کنند. انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی برای این معرفی و همچنین جلوگیری از تکثیر غیرمجاز کتاب‌ها در دانشگاه‌ها کارهای زیادی انجام داده ولی این روند نامطلوب همچنان ادامه دارد و انگیزه تولید را از ناشران دانشگاهی می‌گیرد.

«نامه‌نگاری با دانشگاه‌های کشور یکی از مواردی بود که این انجمن برای جلوگیری از تکثیر کتاب‌ها انجام داده است.» حاتمی با بیان این مطلب ادامه داد: در این میان به توجه بیشتر دانشجویان و استادان دانشگاه‌ها نیاز داریم و این تفکر که دانشجو در طول تحصیل خود نباید هزینه‌ای برای خرید کتاب پرداخت کند باید از بین برود.

حاتمی در ادامه به اصل 44 قانون اساسی که همان واگذاری مدیریت بخش‌های دولتی به بخش خصوصی است اشاره کرد و گفت: بزرگترین ناشران دانشگاهی سراسر دنیا، بنگاه‌های خصوصی هستند. ناشران بخش خصوصی این توانایی را دارند که آثاری با متن و ظاهر با کیفیت‌ منتشر کنند و باید توجه بیشتری به این بخش بکنیم. 

پیگیری نمایشگاه‌های تخصصی در بخش کتاب‌های دانشگاهی از جمله مسایلی است که به گفته حاتمی، انجمن در حال پیگیری آن است. وی با تاکید بر نقش این نمایشگاه‌ها در آشنا کردن بیشتر دانشجویان با آثار جدید اظهار کرد: یکی دیگر از اهداف مهم این نمایشگاه‌ها، روزآمدن کردن کتابخانه‌‎های دانشگاهی است. از سویی ایده دیگری هم در انجمن مطرح شده که طبق آن ناشران دانشگاهی آثار خود را با تخفیف‌های ویژه در اختیار کتابخانه‌ها قرار دهند.

وی خریداری کتاب توسط کتابخانه‌ها را سبب به‌روز شدن این فضاها و همچنین فروش عناوین بیشتری از کتاب‌های ناشران و در نهایت به سود هر دو طرف دانست و افزود: یکی دیگر از توصیه‌های انجمن که امیدواریم محقق شود، ایجاد کتابخانه‌های تخصصی در شرکت‌ها و سازمان‌هاست. سازمان‌ها باید کتاب‌های مربوط به حوزه فعالیت خود را خریداری کنند تا هم کارمندانشان با دانش روز آشنا شوند و هم ناشران بخشی از کتاب‌های خود را در معرض دید متخصصان آن حوزه قرار دهند.

به اعتقاد مدیرمسوول انجمن ناشران دانشگاهی، هزینه خرید عناوین جدید یک رشته خاص، در برابر هزینه‌ و سرمایه‌گذاری شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف زیاد نیست و علاوه بر کمک به ناشر، این انگیزه را در مولفان و مترجمان به وجود می‌آورد که آثار جدیدتری را عرضه کنند.

حاتمی معتقد است با توجه به عناوین زیاد کتاب‌های موجود، باید فضای زیادی هم به کتابفروشی‌ها اختصاص داده شود. وی ادامه داد: در بسیاری از مراکز خرید و یا فرودگاه‌های مهم جهان، بخش قابل‌توجهی از فضا به کتابفروشی‌ها اختصاص یافته است. این نوع نگاه باید در کشور ما هم به وجود بیاید زیرا در یک کتابفروشی تعداد عناوین موجود بسیار زیاد است و هر عنوان کتاب به عنوان یک کالای جداگانه، نیازمند این است که فضایی برای دیده شدن داشته باشد.

پیشنهاد وی برای برطرف کردن این مشکل، توجه به بخش فرهنگی در بحث برنامه‌ریزی شهری بود که وی آن را این‌گونه مطرح کرد: تاسیس کتابفروشی باید در ساخت‌وساز تجاری گنجانده و این الزام به وجود بیاید که فضایی با تسهیلاتی ویژه به فروشگاه‌های کتاب اختصاص داده شود.

به اعتقاد حاتمی، این توجه ویژه، سبب فضاسازی فرهنگی در داخل پاساژها می‌شود و با توجه به این‌که بازگشت سرمایه در این بخش کمتر از بخش تجاری است باید ویترین‌سازی بیشتری انجام شود. وی افزود: ما نیاز داریم که در خیابان‌های مختلف شهر هم کتابفروشی‌های بیشتری داشته باشیم و این ویترین‌ها به برخی خیابان‌های خاص محدود نشود زیرا دانشجویان باید از کتاب‌های جدیدی که در بخش دانشگاهی منتشر می‌شوند آگاه شوند و خود را به منابع درسی قدیمی محدود نکنند. 

حاتمی در ادامه به فعالیت دیگری با عنوان «کاربری فرهنگی» اشاره کرد و گفت: یکی از تقاضاهای ما از قانون‌گذاران این است که ناشران این امکان را داشته باشند که فضای مسکونی را هم به کتابفروشی‌ها تبدیل کنند؛ یعنی در مکان‌هایی که این ظرفیت وجود دارد ناشر از فضای مسکونی هم بتواند برای نمایش آثارش استفاده کند، همان‌طور که خانه‌هایی هستند که به موزه تبدیل شده‌اند.

وی با بیان این‌که صنعت نشر کتاب‌های دانشگاهی امروزه به نگاه ویژه و داشتن دغدغه فرهنگی گروه‌های مختلف نیاز دارد افزود: تنها مسوولان و موسسات نیستند که باید به صنعت نشر توجه کنند، بلکه ناشران هم باید با نگاهی علمی، به دنبال ارتقای کیفی و کمی آثار خود باشند.

نوسانات قیمت ارز موضوع دیگری بود که حاتمی به آن اشاره کرد و گفت: این تغییرات وضعیت تمامی ناشران را تحت تاثیر قرار داده و ناشران به تعادلی نسبی در این بخش نیاز دارند زیرا سرعت تولید تا مصرف در بخش نشر، بسیار کم است و حداقل در طول یک یا دو سال قیمت کاغذ نباید تغییر چندانی بکند و معقول باشد.

به اعتقاد مدیر انجمن ناشران دانشگاهی، یکی از دغدغه‌های مهم ناشران و کتابفروشان معافیت مالیاتی این گروه است که با وجود قانونی بودن این معافیت، در عمل هیچ تفاوتی میان ناشران و کتابفروشان با سایر مشاغل وجود ندارد.
 
وی درباره این موضوع توضیح داد: طبق قانون، ناشران و کتابفروشان از پرداخت مالیات معافند اما آیین‌نامه ناشر را ملزم به داشتن دفاتر پلمپ شده قانونی کرده که این موضوع به صرف هزینه زیادی احتیاج دارد که اغلب برای ناشران و کتابفروشان ممکن نیست. 

حاتمی با تاکید بر این‌که توجه به ناشران و بخش فرهنگی کشور همواره یکی از تاکیدات مقامات کشور بوده افزود: در حالی‌که طبق قانون ناشران و کتابفروشی‌ها از پرداخت مالیات معافند نباید با نوشتن آیین‌نامه‌ای سدهایی ایجاد کنیم که این قانون عملی نشود.

عضو هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی این موضوع را یک تناقض حقوقی دانست و گفت: در شرایط فعلی ناشران هیچ تفاوتی با سایر صنوف ندارند و تنها خواسته آن‌ها این است که به دلیل انجام کار فرهنگی و سودآوری پایین این بخش، تسهیلاتی در اختیار آن‌ها قرار بگیرد.

به گفته حاتمی اتحادیه ناشران و کتابفروشان تاکنون پیگیری‌های زیادی برای حل این معضل انجام داده اما برطرف شدن این مشکل به مساعدت بیشتری از سوی مسوولان نیاز دارد.

پژوهش و مطالعه درباره مشکلات نشر، برگزاری نقد کتاب و برگزاری سمینارهای ادواری پیشنهادهای دیگر حاتمی برای بهتر شدن وضعیت صنعت نشر کتاب‌های دانشگاهی بود.