حسین متقی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره چگونگی ورود به این عرصه مطالعاتی عنوان کرد: اکنون دانشجوی مقطع دکترای شیعه‌شناسی‌ام و در تحقیقی که درباره چگونگی ورود اسلام به اروپا با تاکید بر تشیع با هدف شناخت فضاهای پژوهشی و تاریخی داشتم، موفق شدم این مجموعه را به عنوان تحقیقی دانشگاهی تالیف کنم. البته  تصمیم داشتم آن را به عنوان پایان‌نامه ارایه دهم که نشد؛ چرا که جا دارد این تحقیق تکمیل شود.

وی در پاسخ به این پرسش که «چرا بررسی تشیع در کشور آلمان را انتخاب کرده است؟» ‌گفت: بحث اصلی‌ام بررسی تشیع در اروپا بود، از آن جهت که موضوع مطالعات شیعه در کشور آلمان نسبت به سایر کشورها از ظرافت و عمق خاصی برخوردار است، تصمیم گرفتم با تمرکز بر اقدامات پروفسور عبدالجواد فلاطوری و کتابخانه‌ شیعی که او در آلمان بنیان نهاد به بررسی روند مطالعات شیعه‌شناسی در اروپا و کتابخانه‌های آن‌ها بپردازم.

این محقق حوزه شیعه‌شناسی با اشاره به این که حضور شیعیان در اروپا بیشتر از سایر نقاط است و در این زمینه اقدامات و پژوهش‌های کیفی و کمی خوبی صورت گرفته، عنوان کرد: بر اساس تحقیقات انجام شده، شیعیان اروپا بین 400 تا 600 هزار نفر برآورد شده ‌است.

متقی در پاسخ به این سوال که «نتایج تحقیقات شیعه‌شناسی و انتشار آن‌ها در قالب کتاب چه کاربردی دارد؟» گفت: هدف اصلی‌ام از نگارش این کتاب بررسی مطالعات شیعی در دانشگاه‌های آلمان بود و می‌خواستم دریابم ظرفیت‌ها و نیازهای مطالعاتی این دانشگاه‌ها درباره شیعه اثنی‌عشری در چه حدی است و مطالعات شیعه‌شناسی در این سرزمین تا کجا پیشرفته است.

نویسنده کتاب «جستاری درباره اسلام و تشيع در اروپا با تاکید بر تشیع در آلمان» معرفی افرادی مانند «مرحوم پروفسور عبدالجواد فلاطوری»،‌ طلبه اصفهانی که در مشهد درس خواند و موفق شد در شهر کلن آلمان، بزرگترین کتابخانه شیعی را بنیان‌ نهد، از جمله نقاط قوت اثرش یاد کرد و افزود: او پس از 40 سال تلاش و تالیف کتاب‌ها و مقالات متعدد در سال 1375 درگذشت. در این اثر در پی آن بودم که نشان دهم تلاش او درباره معرفی شیعه در اروپا به ویژه آلمان چه تاثیراتی داشت و در این مسیر به نتایج شایان توجهی دست یافتم.

این محقق حوزه دین ادامه داد: تقریبا تمام استادان شیعه‌شناسی در دانشگاه‌های آلمان به اتفاق می‌گویند که آشنایی علمی و دقیقشان از شیعه مرهون تلاش‌های مرحوم فلاطوری است. او کارهای بزرگ و ارزشمندی را به انجام رساند از جمله این کارها تدوین بخش اسلام‌شناسی کتاب‌های درسی آلمان و کشورهای اتحادیه اروپا بود. همچنان که در این کتاب نیز عنوان کرده‌ام، او موفق شد تمام مطالب غیرواقعی درباره اسلام را از کتاب‌های درسی اسلامی اتحادیه اروپا خارج کند و کوشید چهره واقعی اسلام و شیعه را در مکتوبات این منطقه نمایان سازد.

وی با تاکید بر این که فعالیت‌های 40 ساله او در حوزه شیعه‌شناسی در دانشگاه کلن تصویری آگاهانه از تشیع را ارایه می‌کند، گفت: مهم‌ترین اقدام او ایجاد کتابخانه تخصصی شیعه در اروپا بود. وی موفق شد افزون بر 20 هزار عنوان کتاب در این کتابخانه تخصصی گردآوری و ارایه کند. فهرست این آثار توسط خودش در 6 جلد قطور تالیف و چاپ شد.

متقی در پاسخ به این سوال که «ایران مهد تشیع شناخته می‌شود، آیا مقایسه‌ای میان شیعیان ایران و آلمان در اثر خود ارایه کرده‌اید؟» عنوان کرد: در این اثر تنها به مطالعات اسلامی و شیعه‌شناسی در اروپا و آلمان پرداختم تا اقدامات انجام شده، نیازهای مطالعاتی موجود و ظرفیت‌های آن سامان را برای اقدامات آینده این حوزه بررسی کنم.

نویسنده این اثر پس از بررسی جمعیت مسلمان کشورهای اروپایی به بررسی وضعیت دینی و فرهنگی این مردم پرداخته است و با مروری بر کتابخانه‌های آلمان با نگاهی به کتابخانه دولتی برلین، زمینه‌ها فرصت‌ها و بایسته‌های مطالعاتی شیعه در آلمان را در انتهای اثرش عنوان کرده است. وی در پاسخ به این پرسش که در بخش پایانی کتاب به چه نکات ارزشمندی دست یافته و مخاطبان خود را به چه اموری رهنمون ساخته است؟» گفت: از آنجایی که محور اصلی این اثر پژوهشی بررسی مطالعات شیعی در دانشگاه‌های آلمان بود به ارزیابی جریان‌شناسی شیعه در آلمان پرداختم؛ چرا که مردم این کشور از سطح آگاهی، ‌سواد و دانش بیشتری نسبت به سایر کشورها برخوردارند و زمینه تبلیغات دینی بیش از کشورهای دیگر در آنجا فراهم است.

وی ادامه داد: از این رو فرصت‌های فراوانی در دانشگاه‌های آلمان برای معرفی فقه و کلام شیعه می‌توان یافت. همچنان که در انتهای کتاب نیز اشاره کرده‌ام، اکنون نیازمندیم، مبلغان و طلاب با یادگیری زبان آلمانی به نشر فرهنگ اسلام و تشیع در آن سرزمین اهتمام ورزند. در این باره سفیر ایران در آلمان نیز گفته بود که اکنون زمینه ترویج و نشر افکار تشیع فراهم است و ما به کارشناسانی آشنا به این زبان نیازمندیم.

نویسنده کتاب در پاسخ به این پرسش که «چه ضرورتی دارد تا در کشوری دیگر به تبیین حقیت اسلام و ترویج تشیع بپردازیم؟» اظهار کرد: با توجه به این که در سال‌های اخیر وهابیون کوشیده‌اند در محیط‌های کشور آلمان از جمله محیط‌های آکادمیک این کشور رسوخ کنند و دیدگاه‌های خود را که به ترویج تروریسم و خشونت می‌پردازد به عنوان دیدگاه‌های اسلام معرفی کنند، ضرورت دارد برای تبیین حقیقت اسلام به مقابله با این آرا بپردازیم. از سوی دیگر مردم این سرزمین علاقه‌مندند اسلام واقعی را که از درون آن اسلام شیعی با تاکید بر تعقل و اندیشه می‌طراود و دیگران را به تعامل و تفکر وا می‌دارد، بشناسند. 

نویسنده کتاب «جستاري درباره اسلام و تشيع در اروپا» با اشاره به این که چندی پیش گروهی از محققان و استادان دانشگاه پادربورن آلمان به دانشگاه ادیان و مذاهب آمده بودند و علاقه داشتند افرادی از ایران به صورت آکادمیک به معرفی شیعه بپردازند و زمینه‌های آن نیز اکنون فراهم است، گفت: آن‌ها نیازمند استادانی مسلط به علم کلام شیعه‌اند که می‌توانند در محیط‌های دانشگاهی نیز فعالیت کنند. دانشگاه آلمان زمینه معرفی اسلام و تشیع را دارد. در این اثر می‌خواستم نشان دهم که اکنون چنین فضایی فراهم است و کارشناسان این حوزه باید همت کنند و زبان آلمانی را فرا گیرند تا بتوانند در این عرصه تاثیرگذار باشند.

متقی معتقد است: از آن جهت که ماهیت تشیع به واسطه آن‌که جریانی عقلگراست و با فطرت انسان سازگاری دارد، چنانچه مبادی و دیدگاه‌های آن به‌درستی و از سوی متخصصان ترویج شود، قطعا از سوی مخاطبان پذیرفته خواهد شد.

وی با تاکید بر این که کشور آلمان و اندیشمندان این سرزمین نقش تعیین‌کننده‌ای در حوزه اندیشه و فلسفه اروپا دارند، عنوان کرد: همچنین در حوزه‌های تاریخی و پژوهشی سهم آلمان‌ها پررنگ‌تر از سایر سرزمین‌هاست، این موضوع نشانگر آن است که ظرفیت‌های بیشتری در میان مردم این کشور وجود دارد. مهم این است که ما با شناسایی نیازهای مطالعاتی آن‌ها و ظرفیت‌های موجود با برنامه‌ریزی عمل کنیم.

این محقق یکی از نکات با اهمیت در مسیر ترویج اندیشه شیعی در کشور آلمان را وجود منابع پژوهشی عظیمی یاد کرد که در کتابخانه‌های آلمان وجود دارند و توضیح داد: بر اساس تحقیقاتم دریافتم که نزدیک به 100 هزار نسخه خطی اسلامی در کتابخانه‌های آلمان جای دارد. این موضوع بیانگر آن است که برای ترویج اسلام و معرفی تشیع نیازمند بردن منابع به این سرزمین نیستیم و باید از این آثار منبع برای معرفی شیعه به درستی استفاده کنیم. تاکنون بیش از 100 جلد فهرست برای این مکتوبات که به زبان‌های فارسی، عربی و ترکی تالیف شد‌ه‌اند، نوشته شده است. مرحوم فلاطوری نیز در کتابخانه عظیمی که در آلمان تاسیس کرد، آثار متعددی اعم از چاپ سنگی و آثار خطی کهن را فراهم آورد، اکنون باید با برنامه‌ریزی و استفاده از متخصصان از فرصت‌های ایجاد شده به‌خوبی استفاده کنیم. 

 نخستین چاپ كتاب «جستاري درباره اسلام و تشيع در اروپا با تاكيد بر تشيع در آلمان» نوشته حسين متقي به‌تازگی با همت نشر اديان با شمارگان هزار نسخه در 300 صفحه رقعی به بهای پنج‌هزار تومان منتشر و روانه بازار کتاب شده است.