به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، سمينار زيرمنطقه‌اي برنامه حافظه جهاني به مناسبت بيستمين سال تاسيس اين برنامه، صبح امروز(30 مهرماه) با حضور تاریا ویرتانن رییس دفتر منطقه‌ای یونسکو، محمدرضا سعیدآبادی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران، اسحاق صلاحی رییس کمیته ملی حافظه جهانی و رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و نمایندگان، محققان و پژوهشگران کشورهای عضو در محل كميسيون ملي يونسكو ايران برگزار شد. 

سعيدآبادي دبير كل كميسيون ملي يونسكو ايران در تهران در ابتداي اين برنامه پس از تشريح اهداف و برنامه‌هاي سمينار گفت: كشورها با يكديگر در زمينه‌هاي مختلف اشتراكات تمدني دارند كه از آن جمله مي‌توان به ادبيات اشاره كرد. 

وي ادامه داد: رسالت يونسكو ترویج صلح است؛ صلح را نيز بايد در اذهان مردم ساخت و این امر از طريق آموزش، ارتباطات و فرهنگ و ... امكان‌پذير است.
 
وي افزود: هدف برنامه حافظه جهاني، حفاظت از ميراث مستند، افزايش آگاهي مردم درباره اين آثار و دسترسي به ميراث مستند است. تمدن بشري نتيجه تلاش‌هاي همه جهان است و برنامه‌هاي كميته ملي حافظه جهاني به اين موضوع كمك مي‌كند.
 
ميراث مستند در سكوت مي‌ميرند
سعيدآبادي در ادامه با اشاره به تفاوت ميان ميراث مستند و ميراث طبيعي اظهار كرد: اگر به ميراث مستند(كتاب، نسخ خطي و ...) توجهي نشود در گوشه كتابخانه‌ها باقي مي‌مانند و در سكوت مي‌ميرند در حالي كه اگر ميراث طبيعي مانند بناها و امكان تاريخي در حال از بين رفتن باشند همگان متوجه آن مي‌شوند بنابراين براي حفاظت از ميراث مستند بايد بكوشيم.
 
اين مقام مسوول در پايان اظهار اميدواري كرد كشورهاي ايران، تركمنستان و افغانستان درباره ميراث مشترك خود گفت‌وگو و تبادل‌نظر كنند و در همين راستا كميته زيرمنطقه‌اي حافظه جهاني تشكيل شود.
 
رونمايي از كتاب «حافظه جهاني» در پاريس 
سپس آريا گاناوان مشاور ارتباطات و اطلاعات دفتر زيرمنطقه‌اي يونسكو در تهران درباره فعاليت‌هاي جاري به مناسبت بيستمين سال برنامه توضيح داد: مجموعه فعاليت‌هايي به همين مناسبت توسط يونسكو برگزار شده است كه از آن جمله مي‌توان به برگزاري كنفرانسي در ونكوور كانادا در ماه سپتامبر اشاره كرد. همچنين به همين مناسبت از كتاب «حافظه جهاني» در 17 اكتبر در پاريس رونمايي شد. این کتاب حاوي اطلاعاتي درباره 245 اثر مستند به ثبت رسيده در اين كميته است. 

وي ادامه داد: نخستين نسخه اين كتاب به كشورهاي عضو به صورت رايگان و نسخه‌هاي بعدي به بهاي 20 دلار به فروش مي‌رسد. 

وي به کشورهای عضو پیشنهاد داد این کتاب را به زبان رایج در کشورهایشان ترجمه و چاپ کنند. 

گاناوان همچنین خواستار راه‌اندازی کتابخانه‌ای دیجیتالی از آثار مستند در کشورهای عضو شد و گفت: بهتر است این کشورها تبادل نظر بیشتری در زمینه اطلاعات مربوط به آثار مستند و ارزشمند خود داشته باشند. 
 
ثبت قديمي‌ترين كتاب چاپ شده در كميته حافظه جهاني
در بخش ديگري از اين مراسم فرهاد اعتمادي، مدير گروه ارتباطات كميسيون ملي يونسكو  پيام خانم جويي اسپرينگر، كارشناس ارشد برنامه حافظه جهاني يونسكو را قرائت كرد و گفت: ايشان در اين پيام بر اهميت ميراث مستند بشري تاكيد كردند. 

وي ادامه داد: تمام تمدن‌هاي بشري بر اساس جمع‌آوري، حفاظت و توسعه اطلاعات شكل گرفته و از كتابخانه‌هاي قديمي بين‌النهرين تا كتابخانه‌هاي مدرن امروزي نقش مهمي در حفاظت از ميراث مستند بشري داشته‌اند. 

وي در ادامه به آسيب‌پذيري ميراث مستند بشري اشاره كرد و گفت: نگراني از نگهداري ميراث مستند بشري موجب شد تا كميته ملي حافظه جهاني در سال 1992 تشكيل شود و در سال 93 قراردادي با ايفلا براي تدوين اصول بسته شد. 

اعتمادي افزود: در فاصله سال‌هاي 93 تا 95 هفت طرح بزرگ در جهان براي حفاظت از ميراث مستند بشري اجرایی شد كه از آن جمله مي‌توان به تهيه لوح فشرده از 150 اثر نفيس ايراني كه در كتابخانه پراگ نگهداري مي‌شوند اشاره كرد. 

وي اضافه كرد: همچنين از نسخه‌هاي خطي موجود در كتابخانه اسكندريه نيز لوح فشرده‌اي تهيه شد چراكه اين كتاب‌ها بیانگر نقش مسلمانان در تهيه علوم بودند. 

اعتمادي در بخش ديگري از سخنانش اهداف برنامه حافظه جهاني را عنوان كرد و گفت: براي شناخت بهتر مردم جهان از ميراث مستند فهرست جهاني تهيه شده كه در اين فهرست آثار بسيار مهمي به ثبت رسيده است. 

وي همچنين گفت: قديمي‌ترين كتاب چاپ شده به شكل امروزي كه در كره جنوبي قرار دارد و نخستين كتاب چاپ شده در اروپا كه انجيل گوتنبرگ نام دارد از اين آثارند. 

وي در بخش ديگري از سخنانش بيان كرد: آتش سوزي در كتابخانه ملي لنين موجب از بين رفتن سه ميليون جلد كتاب شد. اين مساله به ما گوشزد می‌کند که باید از ميراث مستند، به نحو شایسته نگهداری کنیم. 

صلاحي، رييس كميسيون ملي حافظه جهاني در ايران، ديگر سخنران اين مراسم نيز با بيان اين‌كه ميراث مستندي كه از نسل‌هاي گذشته به دست ما رسيده تنها متعلق به ما نبوده و متعلق به بشريت است، گفت: البته ما نسبت به عملكرد برخي از كشورهاي قدرتمند كه با نگرش خاص نسبت به ميراث مستند بشريت عمل مي‌كنند، ابراز تاسف مي‌كنيم اما در عين حال از عملكرد مثبت يونسكو بسيار سپاسگزاريم. 

وي با ارايه دو پيشنهاد به يونسكو افزود: در پيشنهاد اول بيان كرديم تا مكانيسمي فراهم شود تا كشورهايي كه از ميراث مستند كشورهاي ديگر نگهداري مي‌كنند، از اين آثار به خوبي حفاظت كنند و تمامي اين آثار داراي شناسنامه شوند. 

وي ادامه داد: همچنين اين كشورها باید ملزم شوند فهرستي از ميراث مستندي را كه از كشورهاي ديگر در اختيار دارند در معرض ديد صاحبان آثار قرار دهند. 

صلاحي درباره پيشنهاد دوم خود نيز عنوان كرد: توجه ويژه يونسكو به جاي ميراث كشورهاي اروپايي و آمريكا بايد متوجه ميراث مستند كشورهاي آفريقايي و آسيايي شود چراكه آمار و ارقام نشان داده ميراث آسيا و آفريقا كه در كشورهاي اروپايي نگهداري مي‌شوند بيشتر در معرض نابودي‌اند تا در كشورهاي خودشان. 

رييس كميسيون ملي حافظه جهاني در ايران در بخش ديگري از سخنان خود درباره عملكرد اين كميته گزارشي را ارايه كرد و افزود: هسته اوليه اين كميته در سال 85 شكل گرفت و تا كنون 70 جلسه داشته است. 

وي ادامه داد: اين كميته داراي اعضاي حقيقي و حقوقي است كه از اعضاي حقوقي آن مي‌توان به كتابخانه ملي ايران، سازمان صدا و سيما، سازمان ميراث فرهنگي، كتابخانه مجلس شوراي اسلامي، كتابخانه آيت‌الله مرعشي، كتابخانه مركزي دانشگاه تهران و كميسيون ملي يونسكو اشاره كرد. 

وي در ادامه با اشاره به آثاري كه تا كنون براي ثبت جهاني به اين كميته ارسال شده است، افزود: در سال 1384، سه اثر ارسال شد كه از آن ميان كتاب شاهنامه بايسنقري و وقفنامه ربع رشيدي پذيرفته شد. 

وي اضافه كرد: در سال 88 نيز دو اثر ارسال شد كه «اسناد تشكيلات اداري آستان قدس رضوي از دوره صفويه» پذيرفته شد. 

رييس كتابخانه ملي همچنين گفت: در سال 91 نيز دو كتاب «التفهيم لاوائل صناعه التنجيم» و «پنج گنج نظامي» معرفي شد و اكنون نيز  كتاب ذخيره خوارزمشاهي و نقشه‌هاي دوره قاجار ايران براي سال 93 به اين كميته ارسال شده كه اميدواريم ثبت جهاني شود. 

نسخه جديد كتاب «حافظه جهاني» منتشر مي‌شود
صلاحي همچنين از انتشار چاپ اول و دوم كتاب حافظه جهاني در كتابخانه ملي خبر داد و گفت: چاپ سوم اين كتاب را نيز كه در پاريس رونمايي شده به زودي خريداري، ترجمه و منتشر مي‌كنيم.

وي در بخش ديگري از سخنانش فهرستي از آثاري كه در كميته ملي حافظه جهاني به ثبت ملي رسيده‌اند ارايه كرد و گفت: 29 اثر تا كنون به ثبت ملي رسيده‌اند كه اميدواريم تا پايان سال اين رقم به 35 اثر افزايش يابد.

به گفته صلاحي، در ميان اين آثار، از سال 87 تا كنون كتاب‌هاي بسياري به ثبت ملي رسيده كه از آن جمله مي‌توان به كتاب‌هاي سفينه تبريز، قرآن‌هاي خطي نگاشته شده روي پوست آهو، ونديداد، تلخيص اقليدس، بياض تاج‌الدين احمد وزير، نهج‌البلاغه، انجيل رسولان و ... اشاره كرد.

سمينار زيرمنطقه‌اي برنامه حافظه جهاني تا پايان عصر امروز با برگزاري نشست‌هاي مختلف ادامه دارد و مراسم اختتاميه آن نيز طي كنفرانس خبري فردا در كتابخانه ملي ايران برگزار خواهد شد.