به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، علی بوذری در سخن سردبیر مهمان نوشته آورده است: «یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌های دوره قاجار، که بدون تردید سهم مهمی در تولید و ترویج علوم داشت، ورود صنعت چاپ به ایران بود. چاپ با نشر «رساله جهادیه» از میرزا بزرگ قائم‌مقام، در فتاوای مراجع دینی در باب جهاد، در سال 1233 ه.ق آغاز شد. گرچه در سال‌های اولیه، این صنعت کم‌تحرک و کم‌کار بود، ولی رفته‌رفته با ورود صنعت چاپ سنگی در سال 1249 ه.ق که با نشر یک قرآن در مطبعه میرزا صالح شیرازی در تبریز آغاز شد، سرعت بیشتری گرفت.»

مقاله «مکتب‌خانه» از علی فولادی، به اسناد شفاهی و ویژگی‌های مکتب‌خانه‌ای بازمانده از دوران قاجار که مولف در کودکی در یکی از آن‌ها در خرمدشت چهارطاق، خمین تحصیل کرده بود، می‌پردازد.

مقاله «رساله قواعد تدریس اطفال، دستنامه آموزش مکتب‌خانه» از ماندانا رضوی‌زاده، به یکی از تنها اسناد مکتوب شیوه آموزش در مکتب‌خانه به‌قلم نویسنده‌ای ناشناس و مربوط به اواخر دوره قاجار می‌پردازد که شامل پنج صفحه است. این مقاله تلاش کرده تا با پیاده کردن شکل کامل رساله، دیدگاه نویسنده و شیوه آموزش مکتب‌خانه‌ها را روشن کند.

«تا نگرید طفل کی نوشد لبن» از جمشید کیانفر در سه بخش دارالفنون، تعلیمان ابتدایی یا مدارس نوین و تعلیمات متوسطه و آموزش عالی به برخی از کتاب‌هایی می‌پردازد که در مقطعی از تاریخ ایران به‌ویژه عصر ناصری جنبه آموزشی و درسی داشتند.

فهرست حاج موسی در انتهای «دیوان نشاط» یکی از موثق‌ترین منابع در راستای مقوله «ادبیات کودک و آغاز تصویرسازی برای بچه‌ها» است. عباس حسینی در مقاله «چگونگی طبقه‌بندی قصه‌های کودکان و داستان‌های عامیانه (براساس فهرست حاج موسی) (1282ه.ق)» با ارایه تعریفی از ادبیات کودک، به تفاوت آن با ادبیات عامه اشاره می‌کند و با توجه به ویژگی‌های کتاب‌های معرفی شده در این فهرست، به چگونگی طبقه‌بندی کتاب‌های مربوط به حوزه ادبیات کودک می‌پردازد.

«هفت کتاب» مقاله‌ای از ماندانا رضوی‌زاده، عنوان یکی از کتاب‌هایی است که در دوره قاجار پس از گسترش صنعت چاپ و اندکی پس از آن، به‌وسیله مکتب‌داران در مکتب‌خانه‌ها در اختیار نوآموزان قرار می‌گرفت.

«شیوه آموزش خوشنویسی از گذشته تا قاجار» به‌قلم مجید غلامی جلیسه، ضمن اشاره به چگونگی شکل‌گیری هنر خوشنویسی از ابتدای اسلام در ایران و قاعده‌مند شدن کاتبان و مردمان به این هنر، به شیوه‌های سنتی آموزش خوشنویسی پرداخته و پس از آن شیوه آموزش این هنر و چگونگی آن در دوره قاجار را ترسیم می‌کند.

نرگس پدرام و سیدعلی کاشفی‌خوانساری در مقاله‌ای با نام «مفتاح‌الملک» به زندگی و آثار محمود مفتاح‌الملک مازندرانی براساس مدارک و اسناد می‌پردازد. وی نخستین نویسنده ادبیات کودک مدرن در ایران و تادیب‌الاطفال نخستین کتاب در این حوزه است.

«گفت‌وشنودی با صادق همایونی (در باب نقش کودکان در تعزیه)» نویسنده، پژوهشگر و شاعر معاصر است که تاکنون 32 جلد کتاب منتشر کرده است. یازده جلد از این کتاب‌ها در حوزه فرهنگ مردم، چهار جلد در حوزه تعزیه، سه جلد داستان کوتاه، سه مجموعه شعر و سه رمان از آثار وی به‌شمار می‌آید.

«عروسک‌های غیرایرانی در دوره قاجار» نوشته امیر سهرابی به این سوغات فرنگ می‌پردازد. عروسک ابتدا به شکل سوغات و در ادامه از راه فروشگاه‌های کالاهای فرنگی به ایران وارد شد و درباریان و فرنگیانی که در ایران زندگی می‌کردند واسطه ورود این کالا شدند. به‌زودی لوطی‌های خیمه‌شب‌باز این نوع از عروسک‌ها را به‌کار گرفتند و شرایط مواجهه و آشنایی بیشتر مردم با عروسک‌هایی جدید را به‌وجود آوردند.

مقاله «مردنگی» از مجید حبیبیان یکی از فرهنگ‌‌یاران مرکز فرهنگ مردم ایران است که به مناسبت بیستمین سالگرد درگذشت انجوی شیرازی نوشته شده است. وی می‌گوید: «25 فروردین 1341، به همت مرحوم سید ابوالقاسم انجوی شیرازی، بنیان‌گذار مرکز فرهنگ مردم ایران، برنامه‌ای از رادیو ایران با موضوع فرهنگ مردم آغاز شد. این برنامه یکی از عوامل اصلی تاسیس «مرکز فرهنگ مردم» در سال 1345 بود.» 

در بخش دوم فصلنامه «فرهنگ مردم»، گزارش‌هایی با عنوان‌های «بانو عزیزه جهان چهره‌نگار چهارمین یا اولین عکاس زن فارس» از مهگان فرهنگ، «پنجاه سال با خورشید کتاب برای کودکان» از علی بوذری، «دیدار با مادربزرگ مهمان‌های ناخوانده در خانه کتابدار»، «این خانه کوچک، امانتگاه بزرگی است!» از محمدهادی محمدی، «بیاض، نگاهی جدید به کهنه چاپ‌ها» نوشته ماشاالله کوچکی میبدی، «دفتر کودک و نوجوان در کاخ گلستان» و «دویست سال بعد از رساله جهادیه (گزارشی از غرفه دویستمین سال ورود صنعت چاپ به ایران در نمایشگاه کتاب» به‌قلم علی بوذری آمده است.

بخش سوم فصلنامه نیز به نقد، بررسی و معرفی کتاب‌های حوزه فرهنگ مردم می‌پردازد. «پاسخ به بیضایی (نگاهی به کتاب هزار افسان کجاست؟)» از «اولریش مارزلف»، «یادداشتی بر کتاب بازی‌های ایرانی نوشته ویلم فلور» و «درباره کتاب از باب قرائت اطفال (کودکان و مطبوعات پیش از مشروطه ایران، تالیف سیدعلی کاشفی خوانساری)» به‌قلم شهروز مهاجر کتاب‌هایی‌اند که در این شماره بررسی شده‌اند.

از دیگر کتاب‌های معرفی شده در این فصلنامه «عروسک پشت‌پرده و خیمه‌شب‌بازی در اصفهان و نایین»، «چهل طوفان»، «مزدک‌نامه»، «دیار سامان (پیشینه تاریخی، باستانی و اعلام جغرافیایی سامان ساوه)»، «یزدشناس نامور»، «پژوهشی در آب‌انبارهای شهر یزد» و «پیکرک‌ها، سیماچه‌ها و عروسک‌های کهن ایران» نام دارند.

شماره 42 فصلنامه «فرهنگ مردم» (ویژه‌نامه قاجار 2) در 194 صفحه و بهای شش‌هزار تومان منتشر شده است.