عاطفه‌گرایی
بنابر تعالیم قرآن کریم، هواپرستی و عاطفه‌گرایی ریشه معادگریزی کسانی است که با تعالیم پیامبران به مخالفت برمی‌خیزند. سرگذشت تحولات اخلاقی جوامع نیز نشان می‌دهد انکار غایت و نقد مکرر فلسفه‌های غایت‌گرا، به رشد عاطفه‌گرایی منجر شده است. ارزش‌شناسی کلاسیک بر سه رکن قوه، فعلیت و حرکت استوار بود؛ قوه به ماهیت ناقص، فعلیت به غایت آن و حرکت به اخلاق اشاره داشت. بنابر تبیین ارسطویی غایت، وضعیت کمال‌یافتگی برای جوهر ناقصی است که از طریق عمل به احکام عقل عملی بدان خواهد رسید، ولی با گسترش تردید نسبت به اعتبار یافته‌های عقل، که از کالون شروع شد و با جانسن و سپس پاسکال ادامه یافت، این تصور پدید آمد که «عقل محاسبه‌گر است و صرفاً می‌تواند به ارزیابی حقایق عینی و روابط ریاضی بپردازد و از وسیله‌ها سخن بگوید، اما از درک غایات عاجز است.» با اعلان عجز عقل از درک غایت‌های زندگی و رواج خرده‌گریزی، کم‌کم ساختار سه جزئی اخلاق ارسطویی فرو ریخت و اصول اخلاقی که مسئول هدایت حرکت شخص تربیت‌نایافته به غایت بود، نامعقول تلقی شد و تلاش‌های نافرجام هیوم و کانت در توجیه عقلانی اصول اخلاقی، سبب شد توسعه ایده‌های مربوط به استقلال رأی، راه را برای مطلق‌گرایی و عاطفه‌گرایی بگشاید. اختلاف‌نظر اندیشمندان مدرن در مواردی مثل فهرست ارزش‌ها، اولویت‌بندی ارزش‌ها و محتوای ارزش‌های مشترک، مشروعیت و اعتبار ارزش‌ها را به دو ملاک وابسته ساخت که عبارتند از: یک، احساسی که مردم نسبت به هر یک از مقولات ارزشی دارند؛ دو، منفعتی که از تحقق آن‌ها حاصل می‌شود.
صفحه 328/ نظریه اسلامی تعلیم و تربیت (مبانی آموزش رسمی)/جمیله علم‌الهدی/ انتشارات امام صادق (ع)/ چاپ اول/ سال 1391/ 648 صفحه/ 14000 تومان
جمعه ۱۷ آذر ۱۳۹۱ - ۱۸:۰۰
نظر شما