به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، سواد رسانه‌ای اصطلاحی است که طی چند سال اخیر در ادبیات پژوهشی و آموزشی رسانه وارد شده است و تعریف‌های گوناگونی از آن ارایه شده که محور همه آن‌ها آگاهی شهروندان به عنوان مخاطب رسانه‌هاست.
مترجمان در بخش مقدمه کتاب آورده‌اند: «هجوم سیل‌آسای اطلاعات رسانه‌های جمعی که ناگزیر اطلاعات بی ارزش و کم ارزش فراوانی را هم در برمی‌گیرد، با گذشت زمان مخاطبان را به خستگی و دلزدگی از اطلاعات کشانده و آنان را از پرداختن به موضوعات مهم باز می‌دارد. سطحی‌نگری، ابتذال و شناخت نادرست از جهان واقعیت (به ویژه در مورد کودکان) از مهم‌ترین تاثیرات ویرانگر رسانه‌هاست، در فرایند تاثیرگذاری و نفوذ رسانهها اغلب عامه مردم و خانواده‌ها هستند که بیشترین تاثیرپذیری را دارند.»
در ادامه آمده است: «بحث جدید سواد رسانه‌ای که طی چند سال اخیر وارد حوزه مطالعات رسانه‌ای شده است به مساله تاثیرگذاری رسانهها و چند و چون مسایل مربوط به آن می‌پردازد. آگاهی شهروندان به عنوان مخاطبان کنش‌گر برای تجزیه و تحلیل رسانه و محتوای آن، دغدغه اصلی این مبحث است.»
«جیمزپاتر» استاد گروه ارتباطات و مولف کتاب در پیش گفتار با اشاره به نظریه سواد رسانه‌ای می‌نویسد: «در نظریه سواد رسانه‌ای نظریه، گسترده‌تر از یک نظریه صرف روانشناسی است زیرا هدف ما در اینجا ارائه نقشه‌ای از پدیده پیچیده و گسترده سواد رسانه‌ای بود. بسیاری از فصل‌ها شامل فهرستی از طرح‌هایی است که نیازمند آزمون بیشتری است، درست مانند پرسش‌های پژوهشی که نیازمند پاسخ‌گویی است. کارشناسان دست اندرکار رسانه، پژوهشگران و کوشندگان اجتماعی هستند که ارتقای سواد رسانه‌ای افراد و جامعه به آن‌ها سپرده شده است. این کتاب سازوکارهایی را بررسی می‌کند که در دست‌یابی به اهداف گوناگون سواد رسانه‌ای موفق بوده‌اند.»
کتاب «نظریه سواد رسانه‌ای، رهیافتی شناختی» شامل چهار بخش پیشینه، معرفی نظریه‌ها، پردازش اطلاعات و تمرین است. بخش نخست کتاب فصل اول و دوم را پوشش می‌دهد، چرا به نظریه سواد رسانه‌ای نیازمندیم؟ و تشریح ساختار سواد رسانه‌ای محتوای این دو فصل را تشکیل می‌دهند.
فصل‌های سوم تا هفتم، بخش دوم کتاب را شامل می‌شوند، تعریف‌ها و تمایزها، مدل سواد رسانه‌ای، ساختارهای اساسی دانش، مرکز تصمیم‌گیری مخاطب و قابلیت‌ها و مهارت‌های سواد رسانه در این بخش آمده است. معناسازی و معنایابی، وضعیت خودکار و هوشیار و تعریف بر اساس هدف از مفاهیم جالب و قابل بحث این فصل است. در فصل چهارم به مدل سواد رسانه‌ای توجه شده است تا با ارایه شش اصل بدیهی برای شناخت نظریه سواد رسانه‌ای به این نتیجه دست یابد که چگونگی بهره‌گیری افرد از اطلاعات و ترکیب آن‌ها مقدمه درک شناخت علمی است.
در فصل پنجم به ساختارهای اساسی دانش پرداخته شده است. محتوای رسانهها، صنایع رسانه‌ای، تاثیرات رسانه‌ای، خطر تاثیرپذیری، ماهیت علی، از مباحث مطرح شده در این فصل است. این‌که رسانهها چه چیز را بازگو می‌کنند، آسیب‌های مواجهه با رسانهها چیست و شناخت خود و جهان چه قدر می‌تواند ما را از خطرات رسانهها بازدارد، از موارد مهم این فصل است. مولف کتاب در فصل ششم مرکز تصمیم‌گیری مخاطب را مطرح کرده است و در ذیل مباحث فصل به فرایندهای شکل‌گیری مرکز تصمیم‌گیری مخاطب که شامل مولفه‌های ذهنی و روانی یک انتخاب و پردازش محتواست، می‌پردازد.
در فصل هفتم کتاب، قابلیت‌ها و مهارت‌های سواد رسانه‌ای را می‌خوانیم، این بخش قابلیت‌هایی را یادآور می‌شود که می‌تواند با شناخت الگوها و اشاره‌ها بین پیوندها و تعریف‌ها ارتباط برقرار کند و از پیوند ساده بین پدیده‌ها فراتر رود، همچنین مهارت‌های سواد رسانه‌ای در قالب هفت جزء ارزیابی، ارزشیابی، گروه‌بندی، استقرا، قیاس، ترکیب، تلخیص معرفی شده است.
فصل هشتم تا یازدهم بخش پردازش اطلاعات را در برمی‌گیرد، به ترتیب با پالایش پیام، معنایابی، معناسازی و دام‌های معناسازی مواجه‌ایم. فصل مشترک تمامی این چهار مفهوم ابزارها و فرایندهای درک معنای پیام‌ها در رسانهها و تشخیص و تصمیم صحیح مخاطبان از رویارویی با پیام‌های رسانهها توسط شناخت سازوکارهای درک منابع و معنای پیام‌هاست. فصل دوازدهم کتاب نیز به تجربه‌ها اختصاص دارد که در بخش چهارم با نام تمرین آمده است و به حوزه‌های میان فردی و حوزه نهادهای فرهنگی می‌پردازد.
چاپ نخست این کتاب که درشمارگان هزار نسخه منتشر شده بود با استقبال خوبی از سوی استادان، دانشجویان وعلاقه مندان به حوزه‌های روابط عمومی، رسانه و ارتباطات مواجه شد.
چاپ دوم کتاب «نظریه سواد رسانه‌ای، رهیافتی شناختی» به تازگی از سوی انتشارات سیمای شرق در 346 صفحه، شمارگان یک‌هزار نسخه و بهای 13 هزار تومان منتشر شده است.
سه‌شنبه ۲۵ تیر ۱۳۹۲ - ۱۱:۲۵
نظر شما