به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، این نشست تخصصی از سلسله نشست‌های تخصصی بخش «دانش‌های قرآن بنیان» با سخنرانی حجت‌الاسلام و‌المسلمین دکتر صمصام‌الدین قوامی، مدیر و موسس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی، عصر جمعه (21 تیر‌ماه) در سالن شماره یک نشست‌های تخصصی نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم برگزار شد.

دکتر قوامی در این نشست با محوریت آیه 200 سوره مبارکه آل عمران که از آن به آیه مقاومت تعبیر می‌شود، گفت: این آیه شریفه برنامه جامع چهار ماده‌ای برای همه مسلمانان است. کنترل شخصی، مقاومت در برابر فشار بیرونی، حفاظت از مرزهای جغرافیایی، اعتقادی، فکری و مرز دل‌ها که در نهایت رعایت این موارد منجر به رستگاری و پیروزی می‌شود، مباحث اصلی استخراج شده از دل آخرین آیه سوره مبارکه آل عمران است.

وی استقامت و صبر در برابر حوادث را نخستین ماده این برنامه که ضامن سربلندی و پیروزی مسلمانان است، دانست و افزود: ریشه اصلی هرگونه پیروزی مادی و معنوی، این عامل است و هرچه درباره نقش و اهمیت آن در پیشرفت‌های فردی و اجتماعی گفته شود، کم است. این همان چیزی است که حضرت علی (ع) در کلمات قصارش آن را به منزله «سر در برابر بدن» معرفی کرده است.

مدیر و موسس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی در تشریح دومین ماده این برنامه بیان کرد: صبر و استقامت در برابر صبر و استقامت دیگران، دومین اصل است. قرآن کریم پس از دستور استقامت و جهاد با نفس و مشکلات زندگی، به استقامت در برابر دشمن دستور می‌دهد، به این معنا که تا ملتی در جهاد با نفس و اصلاح نقاط ضعف درونی پیروز نشود، پیروزی بر دشمن ممکن نیست و بیشتر شکست‌های ما به سبب شکست‌هایی است که در جهاد با نفس دامنگیر ما شده است. هر اندازه دشمن بر استقامت خود افزود، ما هم باید بر پایداری خود بیفزاییم.

قوامی با ذکر این نکته که مراقبت از مرزها سومین ماده این برنامه رستگاری است، اظهار کرد: قرآن کریم پس از جهاد با نفس و استقامت در برابر دشمن، دستور آماده‌باش در برابر دشمن در دفاع از مرزها را داده است. این دستور شامل مرزهای جغرافیایی و سرحدات کشورهای اسلامی و مراقبت همیشگی در برابر حملات شیاطین و هوس‌های سرکش نفسانی است. در این اصل هرگونه آمادگی برای دفاع از خود و جامعه مطرح است.

وی اصل چهارم را که همچون چتری بر همه دستورهای پیشین سایه می‌افکند، دستور به رستگاری عنوان کرد و گفت: همه اصول باید با تقوی و پرهیزگاری آمیخته باشند و در سایه به‌کار بستن این چهار دستور انسان می‌تواند رستگار باشد. در واقع، این چهار دستور بنیادین قرآن کریم، برنامه جامع و نقشه راه است.

این پژوهشگر مدیریت اسلامی و علوم قرآنی در ادامه با ذکر نمونه‌هایی از کلام و سفارش بزرگان دین در این باره پرداخت و گفت: به نقل از امام صادق (ع) در صفحه 81 جلد دوم «اصول کافی» آمده است که در برابر واجبات و مشکلات صبر کنید و از پیشوایان خود دفاع کنید. همچنین در صفحه 418 جلد دوم «المنثور» از رسول اکرم (ص) روایت شده که فرمودند «بر نمازهای شبانه‌روزی پایداری کنید و در جهاد با دشمن و در راه خدا با یکدیگر هماهنگ باشید تا رستگار شوید.»

مدیر بنیاد فقهی مدیریت اسلامی در معرفی عرصه‌های مختلف مقاومت، پنج عرصه سیاست، جنگ، اقتصاد، فرهنگ و علم را برشمرد و گفت: در عرصه سیاست، مقاومت مردم خوب است و با همه مشکلات اقتصادی و فشار زندگی بازهم حماسه آفریدند. در عرصه جنگ هم نمره ما 20 است و این را در هشت سال دفاع مقدس ثابت کردیم. در عرصه فرهنگ هم گاهی کامیاب و در موارد بسیاری هم ناکام بوده‌ایم و جای کار بسیار دارد. 

وی با بیان این‌که در عرصه علم هم رده‌بندی‌های جهانی نشان از پیشرفت سریع و مقاومت دارد اما در عرصه اقتصادی که بحث اصلی ما است، باید به چند موضوع کلیدی اشاره شود، در تشریح مقاومت در عرصه اقتصادی عنوان کرد: اقتصاد مقاومتی بر پایه مقاومت اقتصادی است، مقاومت اقتصادی بر پایه قیام اقتصادی و قیام اقتصادی بر پایه اقتصاد اسلامی و در نهایت، اقتصاد اسلامی بر پایه اخلاق اقتصادی است. همه این موضوعات لازم و ملزوم یکدیگرند. اگر می‌خواهیم اقتصاد ما قرآن‌بنیان شود، لازمه اصلی آن رعایت این اصول و در درجه نخست، مقاوم شدن داخلی است.

دکتر قوامی مالکیت، آزادی اقتصادی و عدالت اجتماعی را سه رکن اقتصاد اسلامی برای مقاوم کردن جامعه معرفی کرد و افزود: اگر امنیت اقتصادی نباشد، مالکیت‌ها در تعرض باشند و عدالت اجتماعی نباشد، اقتصاد مقاومتی شکل نخواهد گرفت. اگر قرار است اقتصاد اسلامی در جامعه مستقر و به مقاومت تبدیل شود، باید ابعاد آن یعنی مالکیت، آزادی و عدالت اجتماعی رعایت و برای نتیجه‌گیری بهتر به مردم سپرده شود و مردم در این میان محور قرار گیرند.

موسس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی در ادامه اخلاق اقتصادی را زیربنای همه اصول ذکر کرد و یادآور شد: اگر همه اصول ذکرشده رعایت شوند ولی اخلاق اقتصادی از سوی دولت و مردم رعایت نشود، سودی حاصل نخواهد شد. متاسفانه ما در این زمینه ضعف بسیاری داریم. تجمل‌گرایی افراطی، مسابقه در جمع‌آوی ثروت و مسابقه در مصرف برخی از آن‌ها است. کشور چین با بیش از یک و نیم میلیارد جمعیت، از نظر اخلاق اقتصادی در سطح بسیار بالاتری از ما قرار دارد.

وی در تشریح خصوصیات انسان اقتصادی مطرود از دیدگاه اسلام و قرآن اظهار کرد: انسان اقتصادی مطرود از دیدگاه اسلام و قرآن، خسیس و خودخواه است و پیوسته سودمادی خود را بر منافع دیگران ترجیح می‌دهد. چنین انسانی نمی‌تواند یا نمی‌خواهد منافع واقعی و دراز‌مدت خویش را در نظر گیرد، سخت شیفته مال و ثروت است، کم ظرفیت و کم طاقت است، در صورت توانگری سرکشی می‌کند و چنین انسانی همواره بر خود می‌بالد و فخر‌فروشی می‌کند.

قوامی در پایان در نقطه مقابل انسان طردشده، به ذکر ویژگی‌های انسان تربیت یافته، تزکیه شده و اخلاق‌مدار پرداخت و بیان کرد: چنین انسانی با منافع دیگران هماهنگ است و در مواقع لازم، آن را بر منفعت خود مقدم می‌دارد، دلداده و وابسته به ثروتش نیست، متین و خویشتن‌دار است و آینده‌نگر و دارای بینش عمیق است.

نشست تخصصی «اقتصاد مقاومتی در آموزه‌های قرآن» از ساعت 19 جمعه (21تیر‌ماه) در سالن شماره یک نشست‌های تخصصی نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم واقع در طبقه فوقانی شبستان برگزار شد.

بیست و یکمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم از شنبه (15 تیر‌ماه) در مصلای بزرگ امام خمینی (ره) در حال برگزاری است. این نمایشگاه به مدت یک‌ ماه از ساعت 17 تا 24 میزبان بازدیدکنندگان خواهد بود.