به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، «خروس جنگی بی‌مانند» با عنوان دوم «زندگی و هنر هوشنگ ایرانی» به کوشش زنده‌یاد سیروس طاهباز به سرانجام رسید و برای نخستین بار در سال 1380، با شمارگان دو هزار و 200 نسخه، 338 صفحه و بهای دو هزار تومان، از سوی انتشارات پژوهش فرزان روز به چاپ رسید. 

این کتاب با معرفی هوشنگ ایرانی و بررسی اجمالی مختصات سروده‌های او آغاز می‌شود و در ادامه، سروده‌های این شاعر آوانگارد شامل آثاری چون «بنفش تند بر خاکستری»، «خاکستری»، «شعله‌ای پرده را برگرفت و ابلیس درون آمد» و «اکنون به تو می‌اندیشم به توها می‌اندیشم» آمده است. 

در بخش‌های بعدی کتاب، چند نوشته پراکنده، نقد و ترجمه از هوشنگ ایرانی با عناوینی از این دست به چاپ رسیده است: «شناخت نوی فرمالیسم»، «بررسی هنر نو»، «انتقاد نیمایوشیج: پیش‌گفتار آخرین نبرد»، «ناله‌هایی از زندان ریدینگ» از اسکار وایلد و «شب برای بیداران». 

انجمن «خروس جنگی» در سال 1328 توسط جلیل ضیاءپور، پدر نقاشی مدرن ایران، تاسیس می‌شود. غلامحسین غریب در زمینه ادبیات، حسن شیروانی در زمینه تئاتر و مرتضی حنّانه در زمینه موسیقی، ضیاءپور را در این انجمن همیاری می‌کردند. این انجمن نشریه‌ای با همین نام منتشر می‌کرد. 

در سال 1330 ضیاءپور از انجمن کناره‌گیری و هوشنگ ایرانی به انجمن راه پیدا کرد. از این دوره به عنوان «دوره دوم انجمن خروس جنگی» یاد می‌شود و به باور منتقدان مهم‌ترین دوره این انجمن و شروع تاثیرگذاری آن بر هنر و ادبیات آوانگارد ایرانی است. در این دوره چهره‌های مشهوری چون؛ نیما یوشیج، بهمن محصص، سهراب سپهری، منوچهر شیبانی، مصطفی کمال پورتراب و کاظم تیناتهرانی با انجمن همکاری می‌کردند. 

سید محمدرضا طبسی، محقق ادبیات و هنر و رییس حوزه هنری شهرستان شاهرود، انجمن خروس جنگی را یک انجمن مهم و تاثیرگذار بر هنر و شعر مدرن ایران، خواند. او در این باره به «ایبنا» گفت: متاسفانه ریشه‌های هنر و ادبیات ایران با وجود ادعاهای بسیار، هنوز به درستی مورد پژوهش و واکاوی قرار نگرفته است. 

وی افزود: تحقیق و بررسی انتقادی موضوعاتی از این دست برای پیشرفت هنر و ادبیات معاصر ایران کاری بسیار ضروری است. نباید با دیدی محافظه کارانه به هنر و شعر شاعرانی چون هوشنگ ایرانی، نگاه کرد. 

همچنین بهاالدین مرشدی، محقق ادبیات و داستان‌نویس درباره اهمیت کتاب «خروس جنگی بی‌مانند» به «ایبنا» گفت: در کتاب «تاریخ تحلیلی شعر نو» شمس لنگرودی که تنها مرجع مهم شعر نوی ایران است، از هوشنگ ایرانی به عنوان یک چهره مهم در ادبیات معاصر ایران یاد می‌کند. 

وی افزود: همچنین شمس لنگرودی در این کتاب، از شعر هوشنگ ایرانی به عنوان پیش‌زمینه‌ی شعر سهراب سپهری سخن گفته است. این کلام شمس لنگرودی نشان دهنده اهمیت آثار هوشنگ ایرانی است. با این وجود اما منابع درباره این شاعر آوانگارد، بسیار اندک است. 

مرشدی در ادامه با اشاره به این نکته که تنها کتاب مستقل و کامل درباره زندگی و تفکر هوشنگ ایرانی کتاب «خروس جنگی بی‌مانند» است گفت: در این کتاب هم زندگی ادبی و هنری هوشنگ ایرانی و هم اندیشه‌های او درباره ادبیات و هنر آوانگارد و همچنین نقاشی‌ها و طراحی‌های او آمده است. این موارد نشان دهنده کامل بودن کتاب است. برای خود من نیز آوانگارد و نو بودن اشعار ایرانی و همچنین طراحی‌هایش بسیار جذاب بود، اما در مجموع اشعار هوشنگ ایرانی در دوره خود چندان مورد توجه قرار نگرفت. 

این محقق ادبی در ادامه با انتقاد از چاپ نشدن دوباره کتاب‌ «خروس جنگی بی‌مانند» و کتاب‌هایی از این دست، گفت: متاسفانه کتاب‌هایی مثل «خروس جنگی بی‌مانند» با وجود اهمیتی که دارند، چندان به آن‌ها رجوع نشده و با یک‌بار چاپ شدن، فراموش می‌شوند. این در صورتی است که هوشنگ ایرانی و امثال او تاثیر خود را گذاشته و حتی در ادامه نیز خواهند گذاشت. امروزه بسیاری از واژه «جیغ بنفش» استفاده می‌کنند، اما نمی‌دانند که مبدع این اصطلاح هوشنگ ایرانی است. 

مرشدی در پایان گفت: به نظرم برای پیشرفت ادبیات و هنر معاصر باید جریان‌هایی مثل «انجمن خروس جنگی» و شعر و هنر کسانی چون هوشنگ ایرانی و مخالف‌ها با آنان، تحلیل شود. 

کتاب دیگری با عنوان «مرا با دریاهای مرده کاری نیست؛ زندگی و شعر هوشنگ ایرانی» نوشته تیمور آقامحمدی نیز دیگر منبع درباره شناخت‌شناسی هوشنگ ایرانی است که در سال 1390 منتشر شد. 

این در حالی است که تلاش‌های خبرنگار سرویس ادب و هنر «ایبنا» در پیگیری چرایی عدم انتشار دوباره کتاب «خروس جنگی بی‌مانند» از انتشارات پژوهش فرزان روز، بی‌نتیجه ماند. با وجود این‌که این کتاب با وجود مخاطبان بسیار در بازار رسمی کتاب نایاب بود، اما تعداد بسیاری از آن توسط یک کتابفروشی حراجی با قیمت بسیار نازلی عرضه می‌شد که بسیاری از مخاطبان از وجود چنین کتابفروشی بی‌خبر بودند. پس از اتمام نسخه‌های این کتابفروشی دیگر اثری از این کتاب در بازارهای رسمی و غیررسمی دیده نشد.