مهنا نیک‌بین، مولف کتاب‌های تخصصی گردشگری به خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، گفت: در ابتدا باید کتاب‌های موجود در حوزه گردشگری را در قالب کتاب‌های درسی و غیردرسی (عمومی) دسته‌بندی کنیم؛ به طور مشخص کتاب‌های غیردرسی با مخاطبان عام و علاقهمند به شناخت مقصدهای گردشگری و اطلاعات عمومی در این حوزه روبهرو است. کتاب‌های گردشگری عمومی موجود نیاز این دسته از خوانندگان را به‌دلیل عدم جامعیت، قدیمی بودن اطلاعات، عدم روزآمدی سریع و نبودن سهولت دستیابی در هنگام سفر پاسخگو نیست.
وی افزود: باید کتاب‌های گردشگری به‌صورت مجموعههای استانی یا بر اساس شهرهای با ماهیتهای خاص گردشگری فرهنگی-تاریخی، مذهبی و تفریحی تدوین شوند و مولفان از سوی نهادهای مرتبط مانند سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مورد حمایت قرار گیرند تا بتوان به کتاب‌های مرجع و راهنمای گردشگردی در سفر دست یافت. همچنین سیاستهای تشویقی دیگری مانند توزیع ارزان قیمت و رایگان کتاب‌های گردشگری عمومی، طراحی جذاب، قطع کوچک و قابل حمل و ارایه مطالب کاربردی و صحیح به تولید کتاب‌های ارزشمند کمک خواهد کرد.
نویسنده کتاب «راهنمای طبیعت‌گردی ایران» در پاسخ به این سوال که چرا تمرکزگرایی تحقیق و پژوهش‌های نویسندگان حوزه گردشگری بیشتر در شهرهای بزرگ متمرکز است، اظهار کرد: تحقیقات علمی در شناسایی و معرفی جنبه‌های زیباشناختی و آثار طبیعی و تاریخی – فرهنگی و سایر ابعاد گردشگری ایران تاثیرگذار است اما با نگاهی گذرا بر عناوین کتابها شاهد همان تمرکزگرایی هستیم که هنوز هم الگوی سفر بسیاری از ایرانیان است (اصفهان، شیراز و مشهد) این درحالی است که بسیاری از جاذبهها مانند جاذبه‌های خاص زمینشناسی ایران که آن را به‌عنوان بهشت زمین‌شناسان معرفی می‌کنند برای ایرانیان ناشناخته و مبهم است. به نظر من با تحقیق گسترده درباره جاذبه‌های گردشگری و با تفکیک علایق میتوان به شناخت بهتر جاذبه‌های گردشگری به گردشگران با علایق ویژه کمک کرد و از تمرکز بیش از حد بر بعضی از مقصدهای گردشگری و آسیبپذیری هر چه بیشتر آن‌ها کاست. همچنین الگوی توزیع پراکندگی گردشگری ایران را در مناطق مختلف میتوان با تالیف کتاب‌های هدفمند کنترل کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی درباره طراحی جلد کتاب‌های گردشگری در جذب خوانندگان گفت: فرم کتاب شامل طراحی جلد، صفحه‌آرایی، فونت نوشتاری و قطع آن از عوامل مهم در جذب مخاطب است. در طراحی کتاب‌های گردشگری که عمدتا متکی بر دو عامل ارایه اطلاعات و جنبه‌های زیباشناختی است بهتر است مطالب همراه با تصویر ارایه شود چراکه ماندگاری بیشتری در ذهن خواننده دارد. چاپ کتاب‌های گردشگری به همراه تصاویر با زوایای خاص به زبانهای اصلی به معرفی هر چه بیشتر کشورمان و پتانسیلهای آن در جذب گردشگران کمک خواهد کرد.
نویسنده کتاب «راهنمای عمومی موزه» درباره مشکلات نویسندگان حوزه گردشگری در زمینه نشر کتاب گفت: به‌دلیل بازار محدود کتاب‌های درسی در حوزه گردشگری بیشتر مولفان با محدودیت انتخاب انتشارات مواجهند. با گسترده شدن هر چه بیشتر این رشته در دانشگاههای کشور در طی چند سال اخیر و بزرگ شدن بازار مخاطبان، ناشران بیشتری برای چاپ کتاب‌های گردشگری و هتلداری رغبت نشان دادهاند اما با وجود این، این بازار هنوز هم با ریسک بالایی برای سرمایه‌گذاری ناشران مطرح رو به رو است تا جایی که انتشاراتی مانند مهکامه صرفا به شکل تخصصی برای چاپ کتاب‌های تخصصی گردشگری و هتلداری فعالیت می‌کند. در حوزه کتاب‌های درسی و غیردرسی این رشته به اندازه کافی فضاهای خالی بسیاری وجود دارد و نیازمند زمان برای تکمیل شدن است و به نظر من هر اندازه کتاب با موضوع‌های پیشنهادی نویسندگان و ناشران روانه بازار شود به ارتقا و تکامل تدریجی این حوزه در کتاب‌های فارسی منجر خواهد شد.
نیک‌بین راهکارهایی را نیز برای بهبود وضعیت نشر کتاب‌های حوزه گردشگری مطرح کرد و افزود: در حوزه کتاب‌های درسی روز آمدی سرفصلها در وزارت علوم انجام نشده است و مولفان با توجه به نیاز دانشجویان و صلاحدید علمی خود به تالیف کتابها میپردازند و این مساله تا حدی کتاب‌های تخصصی را سلیقهای کرده است. بیشتر استادان این حوزه به‌صورت میان رشتهای عمل می‌کنند و از ماهیت علم گردشگری در حوزه تخصصی خود درک جامعی ندارند و این مساله منجر به تک بعدی شدن کتاب‌های تالیفی شده است. از طرفی جوان بودن جامعه فارغ‌التحصیل این رشته باعث شده تجربه کافی برای تالیف کتاب نداشته باشند. جامعه دانشجویی این رشته به‌طور عمده مبتنی بر سیستم جزوه است و استفاده از کتاب به عنوان منبع درسی در بین آن‌ها توجیهی ندارد.
مهنا نیک‌بین، فارغ‌التحصیل مدیریت برنامه‌ریزی گردشگری، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی و مدرس دانشگاه جامع علمی-کاربردی و علامه طباطبایی (دوره‌های نیمه حضوری) و دوره‌های تربیت مدیرفنی و تورلیدری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است. «راهنمای عمومی موزه» و «راهنمای طبیعت‌گردی ایران» و مقالات تخصصی علمی-پژوهشی از مهم‌ترین تالیفات اوست. وی همچنین بیش از 12 مقاله علمی را در کنفرانسهای بین‌المللی ارایه کرده است.
شنبه ۶ مهر ۱۳۹۲ - ۱۴:۴۸
نظر شما