خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- حمیدرضا زاهدی، نویسنده و مترجم:شمارگان چاپ کتاب در ایران، به حدود هزار نسخه رسیده است. این شمارگان در کنار بالارفتن قیمت تولید کتاب، از جمله نهاده های تولید کتاب و هزینه های دائم فزاینده نرم افزاری و سخت افزاری، کم کم کتاب و فراورده های فرهنگی را از سبد هزینه های خانوار بیرون می آورد و این میتواند زنگ خطری را برای سیاستگذاران عرصه فرهنگی کشور به صدا درآورد.
این که چنین مشکلاتی بیش از همه تهدیدی برای عادتهای فرهنگی مردم به حساب می آید، یک بحث است که جا دارد در پیشانی مطالعات فرهنگی کشور و مسوولان دولت یازدهم قرار گیرد، اما این مساله، زنگ خطری جدی تر را هم به صدا در می آورد.
پایین بودن شمارگان چاپ و انتشار کتاب، کمترین خطری که برای روند تولید فراورده های فرهنگی دارد، آن است که درآمد ده تا نهایت، پانزده درصدی از قیمت پشت جلد، عناصر حرفه ای نشر را از صحنه براند و آماتورهای بیتجربه را راهی این میدان کند که باتوجه به بی تجربگی، مخاطرات حرفهای را بپذیرند و در این میدان پرسه بزنند و سطح کار ترجمه یا تالیف را چنان نازل کنند که رویکرد مخاطب به تولیدات آنها رویکردی منفی شود.
این عوامل، باعث گریز عناصر حرفه ای از معرکه نشر خواهد شد و به اصطلاح سری دوزان را وارد گود خواهد کرد. در چنین اوضاعی باید بررسی کرد که روند نزولی شمارگان تا کجا باید ادامه یابد تا زنگ خطری را برای مسوولان فرهنگی به صدا درآورد. به شمارگان کتاب در مقطعی که جمعیت کشور حدود سی و پنج میلیون نفر بوده است توجه کنیم که متوسط شمارگان کتاب سه تا پنج هزار نسخه بوده است. دقیق که بنگریم، حالا با جمعیت هفتاد و چند میلیونی، شمارگان چهارصد نسخه تا حداکثر هزار و دویست تا هزار و پانصد نسخه ای کتاب باید نگران بود.
سیاست های حمایتی نشر می تواند درمان مقطعی برای این درد باشد، اما باید با نگاه درازمدت به قضیه نگریست. سویه حمایتی را باید مشخص کرد. آیا باید حمایت را به سوی مصرف کننده خوراک فرهنگی سوق داد یا باید به سوی عوامل تولید نظر کرد و آنها را تقویت کرد؟ تقویت و ترویج فرهنگ کتابخوانی می تواند به این امر کمک کند. رئیس جمهوری هم با همین نگاه ـ شاید ـ توجه به مطالعه در مدارس را پیشنهاد کرد، اما بیشک این نیمی از کار است و اصل مشکل را باید از طریق ایجاد و تقویت نهادهای صنفی و حمایت از عوامل تولید حل کرد. خارج کردن عوامل رانتی از مدار تولید فرهنگی و نشر و سپردن امور به اهل آن، سوای آن که به تولید درست فرهنگی کمک می کند، می تواند صنعت نشر را در مقابل توفانی که تولید فرهنگی را تهدید می کند، بیمه کند.
شنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۲ - ۱۳:۲۴
نظر شما