به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، حضور کتاب‌های طنز تاریخی در بازار کتاب نگاه متفاوتی به تاریخ را میان علاقه‌مندان به این حوزه رقم زده‌است. این کتاب‌ها با تایید یا رد برخی افراد روبه‌رو هستند اما محمدعلی علومی، نویسنده، معتقد است: «سابقه طنز به دوره اساطیر می‌رسد حتی گاهی در آموزه‌های دینی و مذهبی نیز برای رساندن مفهوم از طنز استفاده شده‌است.»

نویسنده کتاب «شاهنشاه در کوچه دلگشا» با بیان این‌که تاریخ به‌معنای جدید در ایران پس از مشروطه شکل گرفته‌است، گفت: در گذشته که تاریخ پهلوانان روایت می‌شد، تاریخ و اسطوره از یکدیگر جدا نبودند. تاریخ به معنای جدید در غرب پس از رنسانس شکل گرفت و در ایران نیز سابقه‌ای یکصد ساله دارد که به دوران انقلاب مشروطه بازمی‌گردد.

نویسنده رمان طنز «سوگ مغان» در این باره ‌که تا چه اندازه می‌توان از طنز در بیان تاریخ استفاده کرد، گفت: در نوشتن کتاب طنز تاریخی محدودیت نداریم. به گفته استاد باستانی‌پاریزی، تاریخ سراسر طنز است، بنابراین هر بخش از تاریخ می‌تواند دستمایه نوشتن باشد، حال، گاهی این طنز تلخ و سیاه و مایه تلخند می‌شود.

وی با بیان این‌که ممکن است فردی تاریخ بداند اما قدرت طنزنویسی نداشته باشد، اظهار کرد: انواع رویکردهای ادبی در طنز وجود دارد که طنز تاریخی نیز از آن مستثنا نیست. هنگام نوشتن رمان مستند تاریخی، رویکرد نویسنده ممکن است آمیخته با تخیل باشد یا وابسته به میزان استفاده از تخیل در آن با متنی واقع‌گرا یا تخیلی صرف روبه‌رو شود. به‌طور مثال روایتی که علی حاتمی، کارگردان سینما، از دوره قاجار ارایه می‌دهد، متفاوت از روایتی است که مستند امیرکبیر دارد.

علومی با اشاره به مساله اطلاع از تاریخ در نگارش طنز تاریخی بیان کرد: اگر نویسنده‌ای به‌دنبال نوشتن مستند تاریخی باشد، آگاهی از تاریخ به‌دلیل وجود مسایل تاریخی و اجتماعی در هر دوره اهمیت بسیار دارد اما اگر تاریخ تنها دستمایه‌ای برای نوشتن باشد، دقت در منابع تاریخی اهمیتی ندارد. متاسفانه نگارش طنز تاریخی ایران صورت‌بندی نشده و درباره آن با مشکل روبه‌رو هستیم و به لحاظ سبک پیچیده ادبی نیز بر اساس شاخص‌ها نوشته نشده‌است. آن‌چه درباره تاریخ به‌صورت طنز نوشته شده، بیشتر از تخیلات رمانتیک و در بخش رمان‌های تاریخی دسته‌بندی شده‌اند.

این نویسنده، به تالیف رمان‌های تاریخی در سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: رمان تاریخی در آغاز به دلیل توجه به مساله‌هایی مانند ملی‌گرایی، ایدئولوژی و شوونیسم، همچنین برای تقویت احساسات میهن‌پرستانه نوشته شد اما رویکرد به تاریخ در ایران هنوز به‌صورت آن‌چه در اروپا داریم، پایه‌گذاری نشده است و به همین دلیل، طنز تاریخی، شعبه‌ای از رمان و ادبیات با رویکرد طنز به‌شمار می‌رود. 

وی افزود: در حوزه طنز تاریخی، ترجمه‌هایی صورت گرفته، اما نویسنده‌های انگشت‌شماری در ایران با رویکرد تاریخی دست به‌قلم شده‌اند. شاید دلیل آن، نبود تعریف دقیق از مفهوم تاریخ و طنز تاریخی باشد. در سال‌های اخیر و پس از کتاب «چنین کنند بزرگان» به‌قلم «ویل کاپی» که نجف دریابندری آن را به فارسی برگردان کرد، چندین کتاب طنز تاریخی به رشته تحریر درآمده یا ترجمه شده‌اند. با این‌حال، آثار ایرانی به معنای آن‌چه طنز تاریخی در غرب و در آثار افرادی مانند «هوارد فاست» دیده می‌شود، اثری شاخص تالیف نکرده‌اند. 

این نویسنده، با اشاره به مهم‌ترین دلیل توجه به طنز در دوره‌های مختلف تاریخی  بیان کرد: رویکرد به تاریخ در همه دنیا وجود دارد اما شاید دلیل اصلی توجه به طنز و بیان مسایل به این روش، ناتوانی از بیان مسایل در هر دوره باشد. در ایران دوره‌های مختلف تاریخی شباهت‌های بسیاری با هم دارند و معمولا تحولات اجتماعی و تاریخی در حال تکرارند. در هر حال با آغاز دوره مشروطه و ایجاد تغییرات در همه عرصه‌ها به‌ویژه ادبیات در دیگر حوزه‌ها تحولاتی به وجود آمد و شاید طنز تاریخی نیز در این دوره به شکل جدیدی متولد شد.

محمدعلی علومی، متولد 1340 در بم است. وی روزنامه‌نگار و نویسنده و از داستان‌نویسانی است كه در طول حیات ادبی خود كوشیده است تا نوعی از داستان را كه بر مبنای سنت داستان‌نویسی ایرانی است، به مخاطبان ارایه دهد. علومی همچنین از محققان قصه‌های عامیانه و فولكلوریك ایران به‌شمار می‌آید.

از آثار علومی می‌توان به رمان‌های «پریباد»، «خانه كوچك»، «آذرستان»، «ظلمات» و از آثار پژوهشی وی به كتاب «اساطیر افسون وش» اشاره کرد. «سوگ مغان»، «شاهنشاه در کوچه دلگشا»، «من نوکر صدامم» و «وقایع‌نگاری بن‌لادن» نیز از دیگر آثار وی به‌شمار می‌آید. علومی برگزیده دو دوره كتاب فصل و سی سال كتاب طنز نیز هست.