به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، همایش ترجمه در علوم انسانی به‌همراه رونمایی از سایت «ترجمان» ‌به ‌عنوان نخستین سایت تخصصی در حوزه ترجمه در عرصه علوم انسانی،‌ سه‌‌شنبه،‌30 مهرماه، در تالار کمال دانشکده ادبیات دانشگاه تهران با حضور غلامعلی حداد عادل، رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی،‌ حمید طالب‌زاده، ‌عضو گروه فلسفه دانشگاه تهران، مسعود فکری، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) و محمد ملاعباسی، سردبیر سایت ترجمان برگزار شد. 

دکتر مسعود فکری، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) در این همایش طی سخنانی با تاکید بر این‌که ترجمه باید رویکردی دوسویه و در حوزه‌های مختلف داشته باشد، گفت: این روش در کشور ما چندان دیده نمی‌شود و آن‌چه امروز شاهدیم، اغلب ترجمه متون آموزشی است.

وی اظهار کرد: ضرورت‌هایی که امروز ترجمه را مهم می‌کند دوسویه است، چراکه سبب انتقال داشته‌های دو طرف می‌شود. در واقع، چون در منتقل کردن آن چیزی که اسمش را دستاورد علمی و معرفتی می‌گذاریم، دچار نقص و کاستی هستیم، به نتایج مطلوبی در حوزه ترجمه نرسیده‌ایم. 

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) افزود: محققان ما از پژوهش‌های سایر کشورهای همجوار معمولا اطلاعی ندارند و حتی در حوزه‌های پر رونقی مانند فلسفه و قرآن‌پژوهی! شاید علت این باشد که اساسا ما از زبان ترجمه در حوزه‌های میراث فرهنگی و علمی استفاده کرده‌ایم. مثالی که در این زمینه می‌توان ارایه کرد، روزنامه الشرق الاوسط است که علاوه بر خبرهای روزانه، مقالات متعددی را از پژوهشگرانی با ملیت‌های هندی و پاکستانی منتشر می‌کند، در حالی که در جامعه ما چنین انعکاسی کمتر دیده می‌شود.

فکری ادامه داد: مشکل ما این است که ترجمه در ایران یک امر تزیینی محسوب می‌شود و همچنین چون ارتباط ما زبان مقصد تنها ارتباطی آموزشی است، چندان موفق به ارتباط‌گیری فکری و فرهنگی در ترجمه نیستیم. از سوی دیگر، گاهی ظرافت‌ها در زبان علمی را حفظ نمی‌کنیم.

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) گفت:‌ در گذشته اغلب رویکرد جامعه ما به ترجمه اروپایی بود، یعنی خود را نیازمند انتقال می‌دیدیم. در عین حال، این احساس را درباره ترجمه آثار جهان اسلام و آثار به زبان عربی نداشتیم اما از دهه 70 میلادی به این طرف، در جهان اسلام و به ویژه در جهان عرب اتفاقی اساسی در حوزه ترجمه افتاد و ترجمه شکلی دوسویه یافت، به ‌صورتی که نسلی خود را موظف دانست با اندیشه غرب آشنا شود و در بازگشت به جامعه‌‌ این اندیشه را منتقل کند. افرادی مانند محمد ارکون از جمله این افراد بودند.

فکری گفت: البته در دو تا سه دهه اخیر نیز اتفاقی افتاد که حجم مباحث فکری را در جهان عرب و اسلام تقویت کرد. این اتفاق، بازگشت به هویت بود. ضمن این‌که طی جریانی که شکل گرفت، حجم مراکز علمی و پژوهشی نیز گسترش یافت و سبب انتقال اندیشه و توجه به مبحث ترجمه شد. 

در بخش اول این همایش نیز محمد ملاعباسی، سردبیر سایت ترجمان طی سخنانی گفت:‌ در فضای علوم انسانی ایران هرگاه مجموعه‌ای که دغدغه دینی و مذهبی دارند گردهم بیایند، با این پرسش مواجه می‌شوند که آیا باید تالیف هدف قرار بگیرد یا ترجمه؟ 

وی اظهار کرد: البته هر دو گروه طرفدارانی دارند. عمده طرفداران تالیف معتقدند منابع اصلی اندیشه در سنت ایران و اسلام موجود است. پس رفتن به سمت ترجمه تنها یک فرع و حاشیه برای جریان اصلی است که خودمان صاحب آنیم. طرفداران ترجمه نیز معتقدند که فضای علوم انسانی امروز دچار بن بست‌هایی است که با ورود اندیشه‌های جدید می‌تواند راهی صحیح را پیش بگیرد. بنابراین، گروهی که طرف تالیف را گرفتند، آن‌طور که می‌خواستند، به اهدافشان نرسیدند. 

ملاعباسی با بیان این‌که طی یکی دو سال اخیر تنها چند اثر مطلوب نویسندگان داخلی در عرصه علوم انسانی چاپ شدند، گفت:‌ بقیه آثار  مقالاتی علمی ـ پژوهشی‌اند که به صورت تشریفاتی توسط مدرسان دانشگاه یا دانشجویان منتشر شده‌اند. با این وجود، باز هم طرح‌های پژوهشی و کتاب‌های این‌چنینی جزو منابع دسته دوم محسوب می‌شوند. از سوی دیگر، طرفداران ترجمه شور و شوق بیشتری در فضای علوم انسانی دارند که همین موضوع تعداد آن‌ها را بیشتر می‌کند.