به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مراسم رونمایی از دو کتاب «مروارید خلیج فارس» و «گفتارهای ایرانشناسی» در نکوداشت احمد اقتداری، استاد پیشکسوت تاریخ و کیکاوس جهانداری، مترجم زبان آلمانی با سخنرانی استادان و پیشکسوتانی چون مهدی محقق، استاد دانشگاه و بنیانگذار دایره‌المعارف تشیع، احمد اقتداری، استاد پیشکسوت تاریخ، علی‌اشرف صادقی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ناصر تکمیل‌همایون، پژوهشگر جامعه‌شناسی و تاریخ، کیانوش کیانی‌هفت‌لنگ، سندپژوه و میثم کرمی، گردآورنده کتاب‌ها، دوشنبه (6 آبان‌ماه) در ساختمان شرکت تعاونی ناشران و کتابفروشان برگزار شد.
کیانوش کیانی‌هفت‌لنگ در این نشست گفت: هر کس نامش را با ایران پیوند بزند، جاودانه است. دانشمندان در هر جامعه‌ای مانند نور هستند که راهگشا و چراغ راه دیگر افراد به‌شمار می‌روند، بنابراین تجلیل از دانش عالم، گرامیداشت علم خواهد بود. چنین حرکت‌هایی باید فرهنگ‌سازی و الگوسازی شوند. اقتداری شخصیتی چندوجهی دارد و در حوزه‌های تاریخ، جغرافیا، زبانشناسی و مردم‌شناسی آثار کم‌نظیری به‌رشته تحریر درآورده، زیرا فردی نکته‌سنج و دقیق‌است که اساس پژوهش‌های وی میدانی و منابع پژوهش‌های وی دست اول هستند.
این نسخه‌شناس افزود: اقتداری کتابخانه‌اش را که سرمایه بزرگی به‌شمار می‌رود و کتاب‌های آن را با رنج و زحمت بسیاری گردآوری کرده بود، به‌عنوان کتابخانه خلیج فارس به دایره‌المعارف بزرگ اسلامی هدیه کرد و هر فردی بخواهد درباره حوزه جنوب مطالعه کند می‌تواند روزهای چهارشنبه به این مرکز آمده و علاوه‌بر کتابخانه، از حضور این استاد بهره ببرد. وجود شخصیت‌هایی مانند اقتداری است که جلو نامگذاری‌های جعلی بر خلیج فارس گرفته می‌شود، زیرا موسسه‌ها و کشورهای دیگر برای این کار ثروت‌های بسیاری را صرف می‌کنند.
نسل جوان اهل علم را نمی‌شناسند و قدر نمی‌نهند
مهدی محقق نیز در این مراسم با بیان این‌که آثار اقتداری مرجعی برای محققان درباره مطالعات جنوب ایران، خوزستان و خلیج فارس است، بیان کرد: چنین مجالس تکریمی شاید تازه باشند، اما پیش از آن جاهلان به اهل علم حسادت می‌کردند، حتی در مقدمه کتاب‌ها، فلاسفه‌ای چون ملاصدرا و ملا مهدی نراقی از اذیت و آزار نادانان شکایت می‌کنند. ملاصدرا در آغاز کتاب خود «اسفار عقليه» می‌نویسد: «هر کسی بیشتر در دریای حماقت و جهالت غرق شده باشد، در زمان ما او را بیشتر احترام می‌گزارند و عالم می‌پندارند.» یا مهدی نراقی نوشته است: «دانشمندان در گوشه‌های گمنامی پنهان می‌شوند از دست افرادی که علم ندارند و دشمن علم و عالمان هستند.»
این نویسنده ادامه داد: سبزواری دوران خود را زمان قحطی و خشکسالی حکمت می‌داند و از این دست در تاریخ ایران بی‌شمارند. امیدوارم احترام به اهل علم نهادینه شود. «ابن حوقل» در کتابش نقل می‌کند که در اهواز دو باربر دیده که پشت‌شان از باری که حمل می‌کردند خم شده، اما در حال بحث‌های کلامی و فلسفی با یکدیگر بودند. امروز نسل جوان برای مدرک به دانشگاه می‌روند و اهل علم را نمی‌شناسند و قدر نمی‌دانند.
افراد شایسته به دانشگاه بازگردند
علی‌اشرف صادقی نیز در این مراسم اظهار کرد: زمانی در دانشکده ادبیات افرادی چون فروزانفر، همایی، پورداود، خانلری، صفا و معین بودند یا در دانشکده الهیات، تقی‌زاده و مینوی حضور داشتند اما امروز زمانه دگرگون شده و برخی افراد در این جایگاه نشسته‌اند که شایستگی لازم را ندارند. دانشجویان تشنه آگاهی‌اند، بنابراین باید محققان شایسته به دانشگاه بازگردند. برخی از اشاعه اطلاعات و دانش جلوگیری می‌کنند اما امروز راه‌های دسترسی به دانش بسیار است.
این عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان این‌که از کتاب‌های این استاد بسیار بهره برده، گفت: کتاب «فرهنگ لارستانی» اقتداری نخستین کتابی به‌شمار می‌رود که فهرست جانوران و گیاهان منطقه لار را از آن استخراج کردم. کتاب‌های ارزشمند این استاد در حوزه جغرافیای مناطق جنوب نیز اهمیت بسیاری در پژوهش‌ها دارد. همچنین باید اشاره‌ای به کتاب «دیار شهریاران» و آثار باارزش تاریخی جزایر و بنادر خلیج فارس داشته باشم.
جهانداری نماد تزکیه و اخلاق و اقتداری نماد بی‌ریایی و بی‌ادعایی
ناصر تکمیل‌همایون نیز در این مراسم با بیان این‌که آثار افرادی چون اقتداری مانند چشمه علم است، گفت: در سرزمینی که دانشمندان و شاعرانش از علم صحبت می‌کنند، نباید تضاد بین حکومت و دانش وجود داشته باشد. تجلیل‌هایی از این دست که از سوی مردم برگزار می‌شوند، قابل احترام هستند. جهانداری نیز آثار باارزشی بر جای گذاشته است. سفرنامه‌هایی که در دوره صفوی نوشته شده‌اند، بسیار بهره بردم. در ایران به ترجمه از آلمانی کمتر توجه شده‌است و آثار جهانداری خدمت بزرگی به‌شمار می‌رود. از جهانداری باید تزکیه و اخلاق و از اقتداری، بی‌ریایی و بی‌ادعایی را آموخت.
احمد اقتداری به‌عنوان آخرین سخنران این مراسم با قدردانی از میثم کرمی و مجید طالقانی (مدیر انتشارات گستره) برای گردآوری و انتشار کتاب اظهار کرد: بسیاری باور داشتند که این کار به سرانجام نخواهد رسید اما این‌گونه نشد. 10 سال پیش استاد شفیعی‌کدکنی، کرمی را معرفی و برای همکاری ترغیب کرد. از همه افرادی که در این مراسم درباره من سخن گفتند سپاسگزارم. معمولا هنگامی که چنین آیینی برگزار می‌شود، مقامات دولتی پس از تمام شدن سخنان اولیه، برنامه را ترک می‌کنند و به صحبت‌های اصلی پژوهشگران توجه نمی‌شود. در حالی‌که پژوهشگران می‌دانند چه می‌خواهند بگویند و دلیل آن صحبت‌ها روشنگری برای چنین دولتمردانی است.
فرهنگ تنها راه مطرح کردن ایران در جهان است
این پژوهشگر جغرافیای تاریخی ادامه داد: اگر از ایران امروز و فرهنگ ایران غفلت کنیم، از گوشه و کنار جهان، دشمنان بر ما هجوم خواهند آورد. پنج هزار سال پیش نشان دادیم که فرهنگ ما بود که فرهنگ دیگر مردمان را ساخت و برای ادامه این روند نیاز به مبارزه و گفت‌وگو داریم زیرا تنها از راه فرهنگ می‌توانیم ایران را در دنیا مطرح کنیم. اگر بی‌توجهی کنیم سرنوشت ایران مانند آسیای میانه خواهد شد. ملک‌الشعرای بهار می‌گوید: «مادر ایران سترون نیست او را آزمودیم/ گر چه نادر اتفاق افتد ولى نادر بزاید».
میثم کرمی در آغاز این نشست با گرامیداشت یاد زنده‌یاد ایرج افشار با 20 ثانیه سکوت، اظهار کرد: احمد اقتداری استادی‌است که بیش از 60 سال به این سرزمین خدمت کرده است. بیش از یک دهه شاگرد این استاد بوده‌ام و بی‌شک وی از متخصصان در حوزه جغرافیای تاریخی، تاریخ و فرهنگ جنوب ایران و خلیج فارس به‌شمار می‌رود که آثار باارزشی در بیش از 30 هزار صفحه به رشته تحریر درآورده‌است. اگر منوچهر ستوده را متخصص جغرافیای شمال ایران و جنوب خزر بدانیم، اقتداری در مطالعات جنوب ایران و خلیج فارس، هم‌ردیف با بزرگترین ایرانشناسان مانند زریاب‌خویی، ایرج افشار، منوچهر ستوده و باستانی‌پاریزی در تمام مجامع معرف نام ایران است.
گردآوردنده کتاب «مروارید خلیج فارس» درباره آغاز به کار تدوین این کتاب توضیح داد: از سال 1385 وظیفه انجام این کار بر عهده‌ام قرار گرفت و کتاب مجموعه پژوهش‌های ایرانشناسی است که به افتخار احمد اقتداری نوشته شده‌است. کتاب را به شیوه درست و واقعی جشن‌نامه‌ها تدوین کردم، همان‌طور که علامه قزوینی آن را از اروپاییان آموخت و برای ایرانیان به ارمغان آورد. گاه سنت حسنه تجلیل از مفاخر علم به بیراهه می‌رود اما در این کتاب یادداشتی درباره دلیل گردآوری مقاله‌ها، سالشمار زندگی شخصیت و پس از آن نیز مقاله‌های پژوهشی قرار گرفته است.
این پژوهشگر تاریخ در پایان سخنانش گفت: در گردآوری این کتاب دو هدف عمده داشتم، نخست آن‌که به پاس 60 سال زحمات استاد اقتداری برای شناساندن فرهنگ این سرزمین کاری انجام دهم و دومین هدف نیز در اختیار قرار دادن پژوهش‌های ایرانشناسی و ابزاری برای ادامه مطالعات در این حوزه برای علاقه‌مندان است.
در مراسم رونمایی کتاب‌های «مروارید خلیج فارس» و «گفتارهای ایرانشناسی» یادداشت‌های استادان محمدابراهیم باستانی‌پاریزی و منوچهر ستوده خوانده و با حضور دکتر خلیلی، همسر کیکاوس جهانداری از کتاب‌ها رونمایی شد.
نظر شما