به گزارش خبرگزای کتاب ایران (ایبنا) به نقل از روابط عمومی موسسه خانه کتاب، نشست «اقتصاد نشر کتاب در ایران» یکشنبه (26 آبان‌ماه) با حضور علیرضا رمضانی، مدیر نشر مرکز، جعفر همایی، مدیر انتشارات نی، حمید قبادی، مشاور اجرایی معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و داریوش مطلبی، معاون فناوری اطلاعات موسسه خانه کتاب و سردبیر کتاب ماه کلیات در موسسه خانه کتاب برگزار شد. 

کارشناسان حاضر در این نشست بر این امر اتفاق نظر داشتند که مشکلات صنعت نشر کشور به مواردی نظیر یارانه‌‌های دولتی، توزیع غیر متعادل امکانات در پایتخت، بی‌توجهی به نیاز بازار در تولید و فروش عمده به مراکز دولتی، غیرحرفه‌ای بودن بخش اعظم صنعت نشر، نابسامان بودن چرخه توزیع، تبلیغ و اطلاع‌رسانی ضعیف و نادرست،‌ نبود نهاد‌های صنفی تاثیر‌گذار و عدم توسعه کتابخانه‌های عمومی و مدارس خاص بازمی‌گردد.

حمید قبادی در این نشست گفت: نشر پدیده‌ای فرآیندی است و به یک‌باره به وجود نمی‌آید، در فرآیند نشر باید آن را از یک مرحله شروع کرد و در مرحله‌ای دیگر به پایان رساند. اگر این فرآیند در طول مراحل نشر به خوبی اجرا شود به تامین منابع که همان تولید و نشر کتاب است دست می‌یابیم.

جعفر همایی، مدیر نشر نی با بیان این‌که در کشور نشر حرفه‌ای شکل گرفته اما نشر اهدایی و دادن یارانه تعادل چرخه نشر را بر هم زده است، گفت: آمار 6 ماه اول سال موسسه خانه کتاب که هنوز کار تحلیلی بر آن انجام نشده است، نشان‌دهنده تعادل نداشتن میان شمارگان و بهای کتاب‌هاست. 

وی ادامه داد: این درست است که هر کتابی تعدادی مخاطب دارد اما این ناهماهنگی در آمار موجود ناشی از توزیع غیرمتعادل امکانات در بین بخش‌های مختلف است که در مواردی به عرضه مازاد کتاب در بازار منجر می‌شود. این مشکل را به بخش تولید و توزیع ارجاع می‌دهند، در حالی که علت اصلی آن به عرضه مازاد کتاب مربوط می‌شود، نتیجه تولید این کتاب‌ها انباشته شدن در انبارها یا کتابخانه‌هاست.

علیرضا رمضانی، مدیر نشر مرکز در ادامه به رشد 20 برابری تولید کتاب اشاره کرد و گفت: در سال 1360 طبق آمار موسسه خانه کتاب سه هزار و 800 عنوان کتاب و در سال 1391، 68 هزار و 800 عنوان اثر در کل کشور منتشر شده است، این نشان از رشد تولید کتاب در کشور دارد اما باید دید این آثار از چه کیفیتی برخوردار بوده‌اند.

وی ادامه داد: ‌تحلیل این آمار نشان می‌دهد که تقاضای واقعی برای این آمار وجود ندارد و آمار ارایه شده نتیجه یارانه‌های دولتی است. این آمار درست است اما وقتی دقیق‌تر می‌شود که فروش کتاب‌ها متکی به تقاضا مصنوعی نباشد و کتاب‌ها به جای فروش عمده‌ای به صورت دانه‌ا‌ی و با قیمت‌های متفاوت فروخته شود. 

داریوش مطلبی نیز در این نشست مشکلات را تنها منوط به عوامل اقتصادی ندانست و گفت: عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نیز بر چالش‌های حوزه نشر تاثیر‌ گذارند زیرا طبق پژوهشی که در این زمینه انجام دادم مشکلات را می‌توان به چند بخش تقسیم کرد، نخست مشکلات حرفه‌ای درون صنفی صنعت نشر است. نشر کشور در شرایط حرفه‌ای خود از لحاظ سخت‌افزاری دچار مشکل نیست بلکه مشکل در نگرش‌های دست‌اندرکاران صنعت نشر است.

وی مشکلات دیگر صنعت نشر را برون صنفی عنوان کرد و افزود: نابسامان بودن چرخه توزیع، تبلیغ و اطلاع‌رسانی ضعیف و نادرست،‌ نبود نهاد‌های تاثیر‌گذار، عدم توسعه کتابخانه‌های عمومی و مدارس، نگرش خاص به کتاب‌های خاص،‌ نبود آرامش فکری و روحی مخاطبان کتاب‌ها، نگاه غیراقتصادی به صنعت نشر در میان ناشران و دست‌اندرکاران، ممیزی کتاب و کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان از عوامل مشکلات صنعت نشر کشور است.