به گزارش خبرگزای کتاب ایران (ایبنا)، نشست «سیاست‌های نظارتی و حمایتی دولت در صنعت نشر» دوشنبه (27 آبان‌ماه) با حضور عبدالعظیم فریدون، مدیرمسوول انتشارات محراب قلم، جعفر همایی، مدیر انتشارات نی، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین هادویان، کارشناس کتاب و داریوش مطلبی، معاون فناوری اطلاعات موسسه خانه کتاب و سردبیر کتاب ماه کلیات در موسسه خانه کتاب برگزار شد.
در این نشست اعضا به چهار محور سیاست‌های نظارتی دولت در صنعت نشر، سیاست‌های حمایتی در صنعت نشر، قوت‌ها و ضعف‌های سیاست‌های حمایتی و نظارتی و راهکارهای پیشنهادی برای بهبود سیاست‌های حمایتی و نظارتی پرداختند.
کتاب کالای فرهنگی و فرهنگ‌آفرین است
حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالحسین هادویان گفت: کتاب به‌عنوان مهم‌ترین محصول فرهنگی شناخته می‌شود چراکه هم فرهنگی است و هم فرهنگ‌آفرین. نظارت بر بحث کتاب هم می‌تواند دید فقهی و دینی داشته باشد و هم بر اساس مبانی قانونی و ضوابط کشوری صورت پذیرد. تمام فقها بر این عقیده‌اند که نگهداری، خرید و فروش کتاب‌های گمراه‌کننده مشکل دارد و باید از تولید آن جلوگیری کرد.
این کارشناس کتاب ادامه داد: حکومت اسلامی وظیفه دارد که جامعه را به سمت خیر حرکت دهد، بنابراین در نظام اسلامی نظارت باید صورت گیرد. در قانون جمهوری اسلامی ایران، مطبوعات و ناشران آزاد هستند که هر مطلبی را آزادانه چاپ کند اما این مطلب نباید مخالفتی با حقوق عمومی و مبانی اسلامی داشته باشد.
وی با اشاره به بحث ممیزی کتاب گفت: در چند ماه گذشته بحث‌های متنوعی درباره اعمال سلیقه در ممیزی مطرح شده است اما باید به این نکته توجه کرد که برای یک متهم هم امکان دارد حکم‌های متنوعی در دادگاه‌ها مختلف صادر شود.
به گفته هادویان، مباحث حمایتی از ناشران در قانون جدید حداقل روی کاغذ آمده است اما لازم است سیاستگذاری به صورت کامل انجام شود تا حمایت به صورت جزیره‌ای انجام نشود، باید به کمک ناشران یک آیین‌نامه حمایت از صنعت نشر نوشته شود تا بتوانیم راه رانت‌خواری در حمایت از نشر را ببندیم.
لزوم دوری از رفتار سلیقه‌ای در ممیزی
جعفر همایی، مدیر نشر نی با بیان اعمال رفتار سلیقه‌ای در بحث ممیزی کتاب گفت: در سال‌های گذشته ممیزی به‌صورت سلیقه و نظر ناظران انجام می‌شد و علاوه بر حذف مطلب از ما می‌خواستند که مطلبی را اضافه کنیم که این امری عجیب و غیرقابل قبول بود!
وی با اشاره به بحث نظارت بر ناشران اظهار کرد: هیچ ناشری در مبانی دینی مشکل ندارد چراکه همه در یک کشور اسلامی زندگی می‌کنیم و تابع قانون هستیم، مشکل در تفاوت‌های اجرای قانون از سوی افراد است؛ خوشبختانه از برخی رفتارهای فردی و سلیقه‌ای که در اوایل انقلاب بروز می‌کرد مثل آتش‌زدن کتابفروشی‌ها و بستن آن‌ها، دیگر خبری نیست؛ چنین رفتارهایی به نظام فرهنگی-اسلامی ما ضربه می‌زد.
مدیر نشر نی ادامه داد: با تصویب مصوبه اصلاحی، اهداف، سیاست‌ها و ضوابط نشر کتاب که در سال 89 شکل گرفت عرصه را بر ناشران تنگ کرد، بسیاری از موارد مطرح شده در این مصوبه خلاف مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی بود.
وی گفت: در بحث نظارت بر چاپ کتاب نباید رفتار سلیقه‌ای باشد. این‌که فردی در اتاقی بنشیند و براساس نظر شخصی بگوید که این قسمت را حذف کن و بدتر از آن دستور دهد که این بخش را اضافه کن، روش مطلوبی نیست و نوعی سانسور محسوب می‌شود. کتابی که در یک دولت ممنوع بوده در دولت بعدی چاپ می‌شود، اگر کتاب بد بوده چرا چاپ شده و اگر مشکل نداشته است دلیل چاپ نشدن آن در دولتی قبلی چه چیزی بوده، نام این اعمال، رفتار سلیقه‌ای است.
همایی ادامه داد: زمانی دو هزار عنوان کتاب چاپ می‌شد اما امروز بیش از 50 هزار عنوان کتاب چاپ می‌شود که عملا نظارت بر آن‌ها امکان‌پذیر نیست، با سند ثابت می‌کنم که در سال‌های گذشته ممیزی براساس جست‌وجو انجام شده است و موارد زیادی از زیر دست ناظران رد شده و به موارد پیش پا افتاده‌ای ایراد گرفتند. برخی ممیزی‌های غیراصولی جلو تولید فرهنگ را می‌گیرد.
مدیر نشر نی در بخش پایانی صحبت‌هایش گفت: حمایت نباید تبدیل به دخالت شود، وقتی از بین دو هزار ناشر تنها از سه ناشر کتاب می‌خرند این یعنی دخالت چراکه نفع عام ندارد و نفع خاص است. معافیت مالیاتی مهم‌ترین حمایتی بود که از ناشران انجام شد، برخی حمایت‌ها نیز بی‌جاست برای مثال نمایشگاه‌های کتاب که در شهرستان‌ها حمایت و برگزار می‌شود باعث تعطیل بسیاری از کتابفروشی‌ها شده است، کتابفروشان زیادی اعلام کردند که بعد از برپایی چنین نمایشگاه‌هایی تا 6 ماه فروش ندارند.
کتاب یک ابزار کار‌آمد در تربیت نیروی انسانی است
سپس عبدالعظیم فریدون اظهار کرد: نظارت و ارزیابی دو اصل است که نه تنها در کتاب بلکه در تمام حوزه‌ها وجود دارد و در آخر به قضاوت ختم می‌شود اما در جایی می‌شود نظارت کرد که از قبل برای آن شرایطی تعیین شده باشد؛ وقتی به ناشر چیزی ابلاغ نشده بر اساس چه اصولی کتاب سنجیده می‌شود. ما با قانون و دین مشکل نداریم اما با نبود چارچوب مشکل داریم. باید سیاست‌هایی تدوین شده را به ناشران ابلاغ کنند تا بدانیم بر چه اساسی کتاب‌ها نظارت می‌شود، متاسفانه چارچوبی برای ناشران و ناظران تعیین نشده است.
مدیرمسوول انتشارات محراب قلم ادامه داد: قضاوت یک تعریف و اصولی دارد چرا از ما نمی‌خواهند که دلایل خود را برای آوردن یک مطلب ممیزی بیان کنیم، شاید دلایل کافی بود و قانع شدند، برای یک قضاوت درست به متهم باید اجازه دفاع بدهند نه این‌که دستور دهند مطلب را حذف کند.
این کارشناس نشر در بخش پایانی صحبت‌هایش گفت: در تمام دنیا بحث حمایت از کتاب و ناشر مرسوم است چراکه کتاب یک ابزار کار‌آمد در تربیت نیروی انسانی است. در حوزه حمایتی نیز مانند حوزه نظارتی در بخش اجرایی مشکل داریم در این بخش نیز شاخص‌های مشخصی وجود ندارد. حمایت نباید به‌صورتی باشد که یک عده چاق شوند و یک عده از بین بروند. از دولت جدید می‌خواهم که حمایت را به شکلی ملی نهادینه کند تا همه از آن بهره‌مند شوند.
نشر کتاب عامل سنجش توانایی‌های هر کشور است
داریوش مطلبی با اشاره به اهمیت صنعت نشر گفت: نشر کتاب از مهم‌ترین فعالیت‌های فرهنگی و عامل سنجش توانایی‌های هر کشور است به همین دلیل صنعت نشر مورد توجه مسوولان دنیا قرار دارد. نشر کتاب فعالیتی تولیدی و اقتصادی است اما کالای تولید شده را اقتصادی فرهنگی می‌نامیم.
معاون فناوری اطلاعات موسسه خانه کتاب ادامه داد: دولت بر بحث نشر نقش حمایتی، نظارتی دارد و این‌ها بر مسیر صنعت نشر تاثیرگذار است چراکه دولت‌ها با ارایه یارانه‌ها و حمایت‌ها بر بازار نشر تاثیر می‌گذارند، اگر نظارت صورت نگیرد آثاری ممکن است منتشر شود که جامعه را با مشکل همراه کند. در همه جای دنیا نظارت بر کتاب وجود دارد و ایران نیز از این بحث مستثنی نیست.
وی در توضیح نقش حمایتی دولت اظهار کرد: دولت از راه‌های مختلف مانند اهدای وام به ناشران، دادن یارانه، اهدای بن کارت، تسهیلات فرهنگی، معافیت مالیاتی، دادن وام برای خرید دفتر انتشارات، برگزاری نمایشگاه کتاب و برگزاری مراسم و همایش از ناشران حمایت می‌کند.
دوشنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۲ - ۱۷:۳۱
نظر شما