به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، پیشکسوتان عرصه کتابداری و اطلاع رسانی ایران به اندازه نام رشته کتابداری که اکنون نام اطلاعات و دانش‌شناسی را با خود یدک می‌کشد، غریب و ناآشنا هستند. کسانی که در طول سال‌ها فعالیت درعرصه کتابداری فقط بین خواص شناخته شده‌اند و عموم مردم کمتر آن ها را می‌شناسند. در این گزارش تلاش می‌کنیم  از چند استاد پیشکسوت کتابداری نام ببریم و گوشه‌ای از خدمات آن‌ها را بیان کنیم.  بهانه نوشتن این گزارش بستری شدن بانوی کتابداری ایران «پوری سلطانی» است که با 80 سال سن اکنون به دلیل بیماری ریوی و برونشیت در بیمارستان بستری است.

بانویی که تجربه چهل سال سازماندهی اطلاعات در ایران را دارد
پوری سلطانی از بنیانگذاران علم کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران است که توانست جایزه ترویج علم ایران را از انجمن كتابداري و اطلاع رساني دریافت کند. وي از پایه‌گذاران مرکز ملی کتابداری و عضو هیات علمی دانشگاه تهران محسوب می‌شود و اکنون نيز عضو هیات علمی گروه کتابداری کتابخانه ملی ایران است. 

این پایه‌گذار علم کتابداری و اطلاع‌رسانی کشور در حال حاضر بر اثر بیماری قلبی، عفونت ریه و بیماری برونشیت در بیمارستان بستری است.  ابراهیم عمرانی، عضو انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران به عنوان سردبیر  در لیزنا می‌نویسید: «سلطانی که چهل سال سازماندهی اطلاعات در ایران با نام او عجین بوده و هست، در اوج دوران فعالیت خود شناخته شده ترین کتابدار ایرانی در خارج از کشور بود و در ایفلا نيز همچنان نام ایران با نام «پوری سلطانی» در آمیخته است. 

«وی بنیانگذار مرکز خدمات کتابداری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است و با آغاز این انجمن کتابخانه ملی خدمات خود به کتابخانه‌های دیگر را آغاز کرد و یکپارچگی شیوه‌های سازماندهی اطلاعات در ایران شکل گرفت.»

«سرعنوان موضوعی فارسی»، «فهرست اسامی مشاهیر و مولفان»، «گسترش‌های رده بندی برای رده بندی‌های دیویی و کنگره»، «نخستین واژه نامه کتابداری ایران» از نخستين شیوه‌نامه های فارسی و رده بندی دهدهی دیویی فارسی بود که از ابتدا تا انتهای کار در کسوت ویراستار بر انتشار آن نظارت داشت. این پیشکسوت کتابداری اکنون دو هفته است به دلیل مشکل ریوی در بیمارستان کسری بستری است و اکنون ممنوع‌الملاقات است. 

مرحوم عباس حری؛ نخستین دانش آموخته کتابداری نوین در ایران
مرحوم دکتر عباس حری که در سال 1315 در مشهد متولد شد از نخستین دانش آموختگان کتابداری نوین در ایران بود که در پیشبرد آموزش و پژوهش این رشته تلاش بسیار کرد و سال‌ها به عنوان سردبیر، مدیر مسوول و هیات تحریریه چندین مجله علمی از جمله اطلاع‌شناسی مشغول به خدمت بود.

این شخصیت که از طراحان نظریه علم اطلاع‌شناسی محسوب می‌شود از بنیانگذاران دوره‌ دكتری اين رشته در ایران است. وی کسی است که برای نخستین‌بار مفهوم اطلاع‌شناسی را با رويكرد نوين در جهان مطرح كرد. وی مسوولیت مدیریت نخستین مجله اطلاع‌شناسی جهان را به عهده داشت. 

150 مقاله و 14 كتاب تالیفی یا ترجمه‌ای، سردبیری چند مجله‌ی تخصصی و اطلاع رسانی، سر ویراستاری دايرة المعارف كتابداری و اطلاع‌رسانی، ترجمه‌ بیش از 170 مقاله برای دانشنامه‌ جهان اسلام و همكاري در آماده‌سازی فرهنگنامه‌ كودك و نوجوان، از مهم‌ترین دستاوردهای علمی و فرهنگی این شخصیت فرهیخته است. 

عباس حری در هفتم اردیبهشت ماه سال 1392 در سن 77 سالگی درگذشت. بعد از فوت این استاد برجسته کتابداری و اطلاع‌رسانی خانواده این پژوهشگر کتابخانه شخصی این محقق و فعال عرصه علوم کتابداری که حدود 400 جلد نشریه نایاب و دو هزار و 500 جلد کتاب مرجع بود به کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد اهدا کردند. 

پدر کتابداری بین‌المللی ایران که  دکتری کتابداری را کسب کرد 
مرحوم دکتر ناصر شریفی از استادان پیشکسوت، صاحب نام و نام‌آور دنیای کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران که پس از اخذ مدرک دکترا به ایران بازگشت و مدت دو سال از سال 1340 تا 1341 مسوولیت کتابخانه ملی ایران را بر عهده داشت اما به دلیل بی‌مهری جلای وطن کرد و در سطح جهانی با خدمات چهل ساله خود در حوزه آموزش و تحقیق کتابداری بین المللی؛ به عنوان یک کتابدار ایرانی مشهور شد. 

ناصر شریفی به دلیل اشتغال پدر در کتابخانه مجلس شورای اسلامی پس از اخذ درجه کارشناسی زبان فرانسه در سال 1326 در این کتابخانه مشغول به خدمت شد و نخستین ایرانی است که در رشته کتابداری مدرک دکتری کسب کرده است.

شریفی در سال‌های 1341 تا 1342 در بخش آموزش یونسکو واقع در پاریس، خدمت کرد و سال 1343 راهی امریکا شد و در دانشکده کتابداری دانشگاه «پیتسبورگ» کار تدریس را آغاز کرد.

وی از نخستین کسانی است که در امریکا به تحقیق و تدریس در حوزه مطالعات کتابداری بین المللی می‌پردازد و مرکز کتابداری و اطلاع رسانی بین‌المللی را در دانشگاه «پیتسبورگ» احداث و مدیریت آن را بر عهده می‌گیرد. سال 1345 دکتر شریفی به دانشگاه ایالتی نیویورک پیوست و مدیریت مرکز کتابداری بین‌المللی آن را عهده‌دار شد. 

ناصر شریفی، پدر کتابداری بین‌المللی ایران تلاش کرد برپایه دانشی که از کتابدارای نوین در غرب کسب کرده بود بنیاد کتابداری در ایران را نوسازی کند.

نخستین کتابدار ایرانی که نامش در دایرةالمعارف آمریکایی درج شد
علی اکبر جانا، نخستین کتابدار آموزش دیده ایرانی است که نامش در صفحه 33 جلد سیزدهم دایرةالمعارف علم کتابداری و اطلاع‌رسانی آمریکا درج شده است. 

در سال 1335 طبق توافقي که میان دانشگاه کاليفرنیا و دانشگاه تهران صورت گرفت، موسسه آموزشی جدیدی به نام موسسه علوم اداری در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران تاسیس شد و کتابداری این موسسه معیاری برای اداره کتابخانه‌های دانشگاهی ایران شد. سه کتابدار به نام‌های «دونالد رمزدل»، «ریچارد گالووی» و« جان اسمیت» در این کتابخانه مشغول به کار شدند. علی اکبر جانا ازسوی کتابداران حرفه‌ای آمریکایی آموزش دید و کتابخانه‌های دیگر را سازماندهی کرد.

کتابخانه موسسه علوم اداری ـ نخستین کتابخانه دانشگاهی در ایران ـ دارای سازمانی منطقی با خدمات جدید بود. این موسسه در سال 1964 (1343) آن قدر توسعه پیدا کردکه به دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی تبدیل شد و پا به پای این رشد، کتابخانه نیز گسترش یافت.

علی‌اکبر جانا در رشته خود استادی صاحب‌نام و برجسته است. وی از سال 1335 علاوه بر سرپرستی، مشاوره و ایجاد سیستم در 19 کتابخانه، به‌تدریس، ترجمه و تالیف در رشته کتابداری و کتابشناسی نیز اشتغال داشته است.

ترجمه خلاصه سوم کتاب طبقه‌بندی اعشاری دیویی با اضافاتی در قسمت‌های اسلام، زبان و ادبیات فارسی، تاریخ و جغرافیای ایران، ترجمه کامل کتاب درسی طبقه‌بندی اعشاری دیویی، رفرنس (مرجع‌شناسی) و منابع آن، فصل یک تا چهار  و پنج تا 15 فهرست موضوعی و تحلیلی، فهرست موضوعی مطالعات و تحقیقات مربوط به علوم اداری و مدیریت بازرگانی و همچنین فهرست منابع علوم اداری در کشورهای ایران، پاکستان و ترکیه، سازمان عمران منطقه‌ای (به زبان انگلیسی) از جمله کتابشناسی‌هایی است که ازسوی وی تالیف شده است.

پدر کتابشناسی ایران و رییس سابق کتابخانه ملی 
ایرج افشار رییس کتابخانه ملی ایران در سال 1341، رییس مرکز تحققیات ایرانشناسی دانشگاه تهران سال 1342 بود. در همین سال، فهرست نگاری مجموعه کتاب‌های چاپی فارسی دانشگاه هاروارد آمریکا را به اتمام رساند و از سال 1344 تا 1358 رییس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران بود. 

این شخصیت سال 1374 فهرست‌نگاری نسخه‌های خطی فارسی کتابخانه ملی اتریش را انجام داد. وي در سال 1330 به تشویق محمد تقی دانش پژوه به کتابداری در کتابخانه دانشکده حقوق دانشگاه تهران مشغول شد و در سال 1331 مجله فرهنگ ایران زمین را بنیان گذاشت. 

افشار از سال 1331 تا 1335 سردبیر مجله سخن بود و تحقیقات ارزشمندی درباره ایرانشناسی و کتابشناسی انجام داد که این تحقیقات در نشریات معتبر ایرانی و خارجی منتشر شده است. این محقق كه لقب پدر کتابشناسی ایران را با خود دارد، چهارشنبه ۱۸ اسفند سال ۱۳۸۹ در بیمارستان جم تهران درگذشت.