مهدي ناظمي پناه در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اظهار كرد: آن‌چه امروز به‌عنوان كاغذ مي‌شناسيم نخستين بار در سال 105 ميلادي از سوي «تساي‌لوآ » با استفاده از الياف‌هايي ساخته شده از كتان و پارچه كهنه ساخته شد. در ابتدا کار پر زحمت و مشقت‌بار تهیه کاغذ كه براي آن ساعت‌ها و گاه روزها وقت نياز بود، با دست انجام می‌‌گرفت اما بعدها به شكل مكانيكي ساخته شد. 

اين مدرس دانشگاهي ادامه داد: اگر بخواهيم تاريخچه ساخت كاغذ را به شكلي صحيح بررسي كنيم، ابداع آن به مصري‌ها بر‌مي‌گردد؛ مصري‌ها مغز پاپيروس را كه گیاهي بلندقامت بود می‌گرفتند و آن‌را قطعه قطعه می‌کردند، بعد با پرس مواد، صفحاتی از آن درست می‌كردند، سپس با استفاده از عاج، آن‌ها را صیقل می‌دادند و صفحه‌ها را به هم می‌چسباندند، به این ترتیب مجموعه‌هایی درست می‌کردند تا در نوشتن استفاده از آن‌ها آسان باشد. اين كار حدود پنج هزار و 500 سال پيش انجام شده است.

نويسنده كتاب «كاغذ در چاپ» درباره ساخت نخستين كارخانه كاغذسازي گفت: ساخت كاغذ به روش تساي‌لوآ از آسياي شرقي به خاورميانه آمد و بعد از آن به اروپا رفت. در سال 1490 ميلادي نخستين كارخانه كاغذسازي به شكل مكانيكي در انگلستان تاسيس شد، البته پيش از اين يحيي برمكي كارخانه ‌كاغذسازي را در بغداد تاسيس كرده بود اما اين كارخانه به شكل امروزي نبود و به شكلي دستي فعاليت مي‌كرد. 

كاغذ نقش غير قابل انكاري در توسعه چاپ و نشر داشته است
ناظمي پناه با اشاره به اهميت كاغذ در پيشرفت صنعت چاپ و نشر اظهار كرد: زماني كه گوتنبرگ حروف چاپي را اختراع كرد، اهميت كاغذ دو چندان شد، زیرا كاربرد آن بيشتر از گذشته شده بود. با اختراع چاپ، ثبت دانش به شيوه مدرن و امروزي اهميت پيدا كرد، كاغذ دليل به‌ وجود آمدن صنعت چاپ و يكي از بزرگترين اختراع‌هاي بشر است چراكه انتقال اطلاعات به‌ وسيله آن صورت گرفته، پس نقش آن در توسعه صنعت نشر نيز غيرقابل انكار است.

به گفته اين مدرس دانشگاهي حدود سال 1800 ميلادي برادران «فوردرينير» ماشيني مي‌سازند كه با استفاده از آن الياف كاغذ را به شكل مكانيكي به كاغذ تبديل مي‌كند. ماشين برادران فوردرينير براي بسياري از سازندگان كاغذ نامي آشناست چراكه بسياري از ماشين‌هاي امروزي نيز از تكنولوژي همان ماشين استفاده مي‌كنند با اين تفاوت كه اين تكنولوژي در گذر زمان و طي 200 سال عمر خود، پيشرفت كرده است و مي‌توان گفت كه ماشين‌هاي امروزي مدل اصلاح شده ماشين كاغذسازي برادران فوردرينير است. 

ناظمي‌پناه در توضيح نقش كاغذ در پيشرفت علم اظهار كرد: اختراع كاغذ باعث ايجاد تحولي در انتقال دانش شد چراكه پيش از اين روش‌هاي آساني باري انتقال اطلاعات وجود نداشت و انتقال اطلاعات بيشتر از طريق چوپ و سنگ انجام مي‌شد، با پيدايش كاغذ انتقال اطلاعات شكل ساده‌تري پيدا كرد و به تدريج پيشرفت در اين حوزه باعث توسعه انتشار كتاب‌هاي امروزي شد.

وي ادامه داد: با وجود ورود علم ديجيتال به حوزه نشر، كتاب همچنان جايگاه خود را در كشورهاي پيشرفته حفظ كرده است، در كشوري مانند آلمان مردم از هر فرصتي براي مطالعه استفاده مي‌كنند، اما متاسفانه فرهنگ كتابخواني در كشور ما چندان رايج نيست چراكه ما كارهاي اساسي را در حوزه كتاب و كتابخواني انجام نداده‌ايم. 

همچنان استقبال از كتاب‌هاي كاغذي خوب است
اين مدرس دانشگاهي درباره آينده صنعت كاغذ گفت: با آمدن رقبايي مانند اينترنت، ماهواره و شبكه‌هاي اجتماعي، استفاده از كاغذ در حوزه روزنامه‌ها و مجلات كم‌رنگ‌تر از گذشته شده است و پيش‌بيني مي‌شود كه تا 20 سال آينده استفاده از روزنامه و مجله در اروپا بسيار كمرنگ شود. اين موضوع ارتباطي با چاپ كتاب ندارد، زیرا همچنان استقبال از كتاب‌هاي كاغذي خوب است و ناشران بزرگ دنيا با رضايت به فعاليت‌هاي خود ادامه مي‌دهند.

ناظمي پناه در بخش پاياني صحبت‌هايش اظهار كرد: شايد استفاده از كاغذ در صنعتي كمرنگ شده باشد اما اين وسيله همچنان اهميت خود را حفظ كرده و در بسياري از حوزه‌ها نقش غير قابل انكاري دارد.