خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نمایندگی قم: تجلیل ویژه از آیت‌الله جوادی آملی به بهانه 60 تلاش و مجاهدت علمی به عنوان شخصیت برجسته علمی حوزه‌های علمیه و مرحوم آیت‌الله سیدعبدالعزیز طباطبایی به عنوان احیاگر میراث مکتوب شیعه، از بخش‌های اصلی این همایش بودند.

آیت‌الله جوادی آملی در سخنرانی خود در این همایش بر لزوم توجه ویژه به عرصه تحقیق و پژوهش در زمینه کتاب‌های دینی و تألیف کتاب با محوریت قرآن تأکید کرد.

وی قرآن کریم را اسوه در تألیف و تدوین معرفی کرد و افزود: قرآن کریم در سه مقطع با ما سخن می‌گوید، مقطع آیات، سور‌ه‌ها و کل قرآن کریم که این بیگانه از زمان و زمین و عصر نیست.

آیت‌الله جوادی آملی با بیان این که شأن نزول بسیاری از آیات ناظر به تعامل متقابل آیات و رخدادهای خارجی است، گفت: شأن نزول سوره نشانه تعامل متقابل سوره با حوادث روزگار است و فضای نزول حجاز آن روز و دیگر نقاط با مجموعه قرآن، نشانه تعامل متقابل این کتاب با فضای نزول است.

این مفسر برجسته قرآن کریم ادامه داد: قرآن کتابی نیست که کسی تنها بدون ملاحظه جهان خارج تألیف کرده باشد، هم جهان خارج را می‌پروراند و هم بازده آن را در سور و آیات بعدی بازگو می‌کند.

در این مراسم همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین عماد، معاون پژوهش حوزه‌های علمیه، با تشریح عملکرد پژوهشی حوزه و طرح‌های در دست اقدام در این عرصه، گزارشی را از روند برگزاری پانزدهمین همایش کتاب سال حوزه ارایه کرد.

وی از فراهم شدن مقدمات راه‌اندازی سامانه علمی اطلاعات تحقیقاتی خبر داد و گفت: راه‌اندازی سامانه آنلاین نیازسنجی پژوهشی در عرصه دین، یکی از برنامه‌هایی است که در دستور کار بوده و نیاز است دستگاه‌های حاکمیتی با حمایت مالی خود ما را در ایجاد این سامانه یاری کنند.

حجت‌الاسلام والمسلمین عماد همچنین گفت: برای حمایت از پژوهش و تحقیق در حوزه علمیه به استقرار صندوق علمی حمایت از پژوهشگران نیاز داریم. این در حالی است که 120 نشریه علمی ـ تخصصی در سراسر کشور منتشر می‌شوند که 80 عنوان متعلق به حوزه است.

در همایش امسال کتاب سال حوزه از مجموع 778 اثر ارسالی به دبیرخانه، 11 اثر به عنوان اثر برگزیده و 15 اثر به عنوان اثر شایسته، تجلیل به عمل آمد و 16 اثر نیز مورد تحسین هیات داوران قرار گرفتند.

فضائل امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب‌(ع) تألیف سیدعبدالعزیز طباطبایی، کتاب الأربعین نگاشته شده از سوی مکتبه العلامه المجلسی و اصل عدم مداخله در اسلام و حقوق بین‌الملل نوشته سیدمصطفی میرمحمدی عزیزی، از آثار برگزیده این همایش بودند که تقدیر شدند.

بررسی فقهی حقوقی مسؤولیت مدنی ناشی از تصمیمات قضایی نوشته محمد صالحی مازندرانی، نگرش‌های فلسفی سیاسی در آرای صدرالمتألهین اثر شریف لک‌زایی، جهان‌های اجتماعی به قلم حمید پارسانیا و جایگاه خانواده و جنسیت در نظام تربیتی رسمی اثر محمدرضا زیبایی نژاد نیز در پانزدهمین کتاب سال حوزه برگزیده شناخته شدند.

همچنین کتاب‌های بازار سرمایه اسلامی اثر سیدعباس موسویان، حدوث جسمانی نفس به قلم ابوالحسن غفاری، المدنیات (جلد 4 و 5) تألیف حسین واثقی و شناخت وهابیت به قلم نجم‌الدین طبسی نیز به عنوان آثار برگزیده این همایش معرفی و تجلیل شدند.

در بخش دیگری از این مراسم آثار شایسته تقدیر معرفی شد که از آن جمله می‌توان به تأثیر عرفان نظری بر نظام حکمت صدرایی اثر علی اعلائی بنابی، بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان‌(ع) به قلم یدالله مقدسی و نقش اصحاب امامان شیعه در اعتلای فرهنگ و تمدن اسلامی اثر حسین حسینیان مقدم اشاره کرد.

پارادایم‌های تحقیق در علوم انسانی به قلم سیدحمیدرضا حسنی و همکاران، جامع‌الرواه (ج 1 تا 8) اثر محمدباقر ملکیان، معیارپذیری تفسیر قرآن کریم به قلم علی فتحی، پیامد سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه جمهوری اسلامی ایران به قلم سیدمحمدتقی آل سیدغفور، از دیگر آثار شایسته تقدیر این همایش بودند.

از دیگر آثار شایسته تقدیر این همایش می‌توان به البصمة الوراثیه و اثرها فی النّسب نفیاً و اثباتاً به قلم محمد الساعدی، عقل عملی از دیدگاه کانت و ملاصدرا و بررسی نتایج فلسفی آن، تحقیق شده توسط حسین قاسمی، نفس‌الأمر در فلسفه اسلامی به قلم محمدعلی اردستانی و در پرتو روضات به قلم مرحوم آیت‌الله سیدمحمدعلی روضاتی اشاره کرد.

در این همایش همچنین کتاب‌های نقد و بررسی منابع تاریخی فتوح در سه قرن اول هجری اثر حسین عزیزی، مع موسوعات رجال الشیعه اثر آیت‌الله سیدعبدالله شرف‌الدین، بررسی تطبیقی اندیشه ملکوت خدا در ادیان ابراهیمی به قلم محمدجواد نیکدل و سیری در تفکر کلامی معاصر به قلم محمدصفر جبرئیلی، به عنوان شایسته تقدیر معرفی شدند.

آثار تحسین شده این همایش نیز عبارت بو دند از: نظم و انضباط اجتماعی در اسلام و شاخص‌های آن، اثر مشترک امان‌الله فصیحی، محمدعلی نظری، نصرالله نظری و محمدعلی جوادی، اخلاق مصرف از دیدگاه اسلام به قلم محمد جداری عالی، تبیین الگوی تصمیم‌گیری بر مبنای آموزه‌های اسلامی نوشته محسن منطقی، واقعه حرّه تألیف سیدعلی‌رضا واسعی، فلسفه مالکیت فکری به قلم محمود حکمت‌نیا، مختصر العروض و القوافی اثر شیخ قیس العطار، أساس الأحکام تحقیق مرکز احیای آثار اسلامی، بررسی فقهی مدیریت در روابط زن و شوهر اثر امیر رحمانی و حقوق تربیتی کودک در اسلام به قلم محمدعلی حاجی‌ده‌آبادی، مسائل فقهی و حقوقی قتل از روی ترحم به قلم اسماعیل آقابابایی بنی، احکام حکومتی اثر اسماعیل پرور، عوامل مؤثر در تشخیص موضوعات احکام نوشته سیدجعفر علوی، نظریه فلسفی وحی از دیدگاه فارابی و ملاصدرا تألیف محمد جعفری، حقیقت آفرینش از دیدگاه ملاصدرا به قلم مرتضی رضایی، هرمس و حکمت هرمسی اثر رضا امیری، بررسی اعتباری یا تکوینی بودن حق از دیدگاه علامه طباطبایی، شهید مطهری، استاد جوادی آملی و استاد مصباح یزدی، تألیف سید عباس موسوی.

ارسال تنها 11 اثر از سوی بانوان حوزوی به دبیرخانه و کسب نکردن هیچ رتبه‌ای از سوی بانوان، از نکات قابل توجه همایش امسال بود. این دومین سال پیاپی است که هیچ اثری از بانوان به مرحله پایانی همایش راه نمی‌یابد.

در مجموع 877 اثر به دبیرخانه همایش ارسال شده بود که 280 اثر متعلق به ناشران ایرانی و 4 اثر متعلق به ناشرانی از لبنان و آمریکا بود. همچنین 692 اثر از آثار ارسالی نوشته مؤلفان ایرانی و 29 اثر نیز از سوی حوزویان غیر ایرانی تألیف شده بود. از مجموع آثار ارسالی، 89 اثر با موضوع کلام، 81 اثر با موضوع تاریخ و 63 اثر نیز با موضوع فقه به دبیرخانه ارسال شده بودند.

در این مراسم همچنین توسط آیت‌الله جوادی آملی برای نخستین بار از سند تحلیل محتوایی آثار برگزیده ادوار همایش کتاب سال حوزه رونمایی شد. در حاشیه پانزدهمین همایش کتاب سال حوزه نیز نمایشگاهی از آثار ارسالی به دبیرخانه همایش بر پا شد که مورد استقبال شرکت کنندگان قرار گرفت.

در پایان این همایش نشستی بین برگزیدگان و دبیر همایش کتاب سال حوزه برگزار شد که طی آن دیدگاه‌های حاضران برای ارزیابی در حوزه پژوهش و تولید آثار مکتوب مطرح شد.