محبوب‌فر، درباره موضوع‌های مورد بررسی در جغرافیای گردشگری به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، گفت: این رشته، مقوله توریسم از دید جغرافیا را مورد بررسی قرار می‌دهد. با توجه به این‌که ویژه بودن یک مکان، مثل یک ساحل شنی آفتابی، آبشار، روستای پلکانی یا سنگی، به موقعیت جغرافیای آن مکان مربوط است، ارتباط مهمی بین جغرافیا و توریسم وجود دارد. 

این پژوهشگر ادامه داد: گردشگری به منظور سفری کوتاه بر دو عامل انسان و مکان تکیه دارد و بدون انسان و محیط چنین واژه‌ای اساسا نمی‌تواند عینیت یابد، از سوی دیگر از دو عامل انسان و محیط و روابط فی مابین بنیان شده است و از بررسی چنین مجموعه‌ای پیوند میان جغرافیا و گردشگری آشکار می‌شود. با توجه به تنگاتنگ بودن رابطه انسان و محیط که از اجزای جدایی‌ناپذیر حوزه مطالعات جغرافیا به‌شمار می‌روند، در این زمینه لازم است که مدیریتی کارآمد برای هدایت این صنعت بزرگ و پردرآمد به‌کار گرفته شود.

هدایت صنعت گردشگری نیازمند مدیریتی کارآمد است

وی در پاسخ به این سوال که آیا آوردن مطالب گردشگری و معرفی جاذبه‌های گردشگری کشور در کتاب‌های جغرافیای مدارس می‌تواند در علاقه‌مند کردن دانش‌آموزان به این رشته و درک اهمیت آن موثر باشد، اظهار کرد: جغرافیا در بیشتر کشورهای جهان به اشکال گوناگون، بخشی از محتوای دوران آموزشی را، از دبستان تا دانشگاه در برمی‌گیرد. علم جغرافیا، افراد را از چگونگی و پیچیدگی رویدادها و اوضاع و احوال محیطی دور و نزدیک مطلع می‌کند و رابطه متقابل پدیده‌های طبیعی و انسانی را به تصویر می‌کشد. 

نویسنده کتاب «گردشگری روستایی» ادامه داد: با توجه به جایگاه علم جغرافیا، به‌عنوان دانشی میان رشته‌ای در ابعاد محلی و ملی و نقش مهم آن در زندگی بشر می‌توان گفت، نگرش مثبت فراگیران به این علم، در اعتلای آن مفید و موثر است. از این رو، برنامه‌ریزی در مسایل مربوط به نظام آموزشی، بدون توجه به نگرش و دیدگاه‌های فراگیران نسبت به دروس چندان موفق نخواهد بود. 

محبوب‌فر با بیان این‌که، جغرافیا در برنامه درسی، نقش ممتاز و موثری دارد و عاملی اساسی برای آماده کردن جوانان برای زندگی در قرن بیست و یکم به‌شمار می‌رود، عنوان کرد: جغرافیا اهمیت خود را در سطوح ملی و جهانی نشان داده است. بحران‌ها و مسایل قرن بیست و یکم، بدون همکاری متخصصان رشته‌های گوناگون حل شدنی نیست و در این میان، تنها علم جامع و مناسب برای حل مسایل، علم جغرافیاست.

وی افزود: جغرافیا راه و روش بهتر زیستن را به انسان می‌آموزد و در روشن کردن افکار جامعه ارتباط صحیح انسان با محیط اطرافش نقش مهمی دارد. وظیفه مسوولان آموزش و پرورش این است که در تمام برنامه‌های آموزشی، از دوره ابتدایی تا دانشگاه، این درس را در واحدهای آموزشی بگنجانند. این امر سبب می‌شود، بیشتر فراگیران به علل نابرابری حاکم در محیط جغرافیایی بیندیشند و در برابر حفظ محیط زیست احساس مسوولیت کنند و در راه توسعه پایدار کشور بکوشند. 

این استاد دانشگاه با تاکید بر این نکته که برای توسعه صنعت توریسم نباید نقش مدیریت و جغرافیا را نادیده گرفت، گفت: در راستای تحقق سیاست‌های جاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، پیشبرد برنامه‌های توسعه پنج ساله پنجم، چشم‌انداز 20 ساله و همچنین تحقق سیاست‌های کلان دولت جمهوری اسلامی ایران به منظور معرفی جاذبه‌های گردشگری و ارتقای سطح دانش گردشگری، گنجاندن درس گردشگری در کتاب‌های درسی دانش‌آموزان، ضروری است. در این صورت، دانش‌آموزان می‌توانند از سنین پایین با صنعت گردشگری آشنا شوند و از ظرفیت‌های متعدد کشور در این حوزه آگاهی یابند.

نویسندگان حوزه جغرافیا و گردشگری حضور فعال داشته باشند

وی در ادامه این گفت‌وگو پیشنهادهایی را نیز برای جذب مخاطبان عام به حوزه جغرافیا و گردشگری ارایه کرد و افزود: در این زمینه بایستی از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران اعتباری مشخص و در اختيار ناشران و نویسندگان حوزه جغرافیا و گردشگری قرار گیرد. در شرایطی که هر روز هفته، رسانه ملی به خرده فرهنگ‌ها و مناطق مختلف كشور از طریق معرفی موسيقی، پوشش، غذاها و آيين‌ها می‌پردازد و تنوع فرهنگی نقاط مختلف كشور را نمایش می‌دهد، حضور فعال و توانمند ناشران و نویسندگان درباره جذب اقشار مختلف جامعه به حوزه گردشگری و جغرافیا یک ضرورت است. 

محبوب‌فر در پایان سخنانش با انتقاد از محتوای کتاب‌های حوزه گردشگری اظهار کرد: متاسفانه برنامه‌های گردشگری كه اکنون از رسانه ملی پخش می‌شود و همچنین محتوای موجود کتاب‌های گردشگری و جغرافیا در بازار ایران خشک، تكراري و فاقد جذابيت است. به همین دلیل محتوای کتاب‌های جغرافیا در سطح دانشگاهی و متوسطه نيازمند بازنگری و اصلاحات اساسی هستند. 

محمدرضا محبوب‌فر، دارای مدرک دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی توریسم، استاد دانشگاه و پژوهشگر میراث فرهنگی است. «تکنیک‌ها و مدل‌های برنامه‌ریزی توریسم»، «کاربرد اقلیم در طرح توسعه صنعت توریسم»، «شناخت صنایع‌دستی ایران و پهنه‌بندی جغرافیایی آن» و «گردشگری روستایی ایران» برخی از کتاب‌هایی است که وی تا کنون تالیف کرده است./