به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، حمید کاویانی‌پویا در «سرسخن» شماره 190 «کتاب‌ماه تاریخ و جغرافیا» نوشته است: «جشن‌های ایرانی افزون بر این‌که سبب سرزندگی و شکوفایی جامعه و موجب رخت بربستن کرختی و افسردگی و تنبلی می‌شد، علت اصلی زنده نگه داشتن خوی نیکی و دشمنی با شر و پلیدی در بین مردم بود.» 

«نشست» این شماره به موضوع «جشن‌های آیینی ایرانیان» در گفت‌وگو با عسکر بهرامی و ابراهیم موسی‌پور اختصاص دارد. دکتر بهرامی معتقد است: «کلمه جشن که صورت تغییر یافته یسن است در واقع به هر آیینی گفته می‌شد که با سرودخوانی و نیایش همراه بود. این نوع آیین در دین زرتشتی رواج بسیاری داشت و به نظر من دارای دو ویژگی است: یکی جنبه نیایشی و دیگری جنبه اجتماعی آن. جشن یک آیین فردی نیست و لازمه جشن وجود یک جمع است.» 

دکتر موسی‌پور نیز در این‌باره می‌گوید: «به لحاظ روش‌شناسی در مطالعات تاریخی، جشن نوروز چون یک جشن سر سال است و جشنی است که دقیقا بر اساس محاسبات فنی و پیشرفته نجومی، منطبق بر اول بهار  است و بر اساس تقویمی گویا در زمان هخامنشیان از پیش هم شناخته بوده است، بنابراین اولا نمی‌توان یک ابداع مربوط به زندگی کوچندگان باشد و لزوما یک جشن شهری و کشاورزی است و دوم این‌که نمی‌توان با اطمینان آن را یک جشن ابداع شده به‌دست هخامنشی‌ها دانست.» 

«نظرگاه» این شماره دربردارنده سه مقاله است. «رضا شجری قاسم‌خیلی» در مقاله «ایرانیت در اسلام» نوشته است: «جشن‌ها و اعیاد ایرانیان و در راس آن‌ها عید نوروز با لطایف‌الحیل دوام آورد و سمبل و نماد تجلی فرهنگ و هویت ایرانی در دوران اسلامی شد.» 

محمد درخشان‌پور نیز در «یادمان‌های تاریخی ایرانیان» آورده است: «اولین متنی که بدون هیچ تردیدی منسوب به زمان ساسانیان است و به‌طور قطع می‌توان از آن به‌عنوان سندی قابل اعتماد در باب نوروز یاد کرد، نوشته‌های مانی است. پس از وی می‌توان از مکتوبات ابوریحان بیرونی بهره جست.» 

در بخشی از مقاله «هویت‌نامه ایران فرهنگی» به‌قلم امیرعلی جعفری نیز نوشته شده است: «نوروزنامه‌ها با تشریح باورها و آیین‌های مرتبط با نوروز، تدوام کیستی و تعلق ما در پرتو گفتمان‌های رایج در هر عهد تاریخی را بازتاب می‌دهند. به دیگر سخن،‌ اهمیت نوروزنامه‌ها در آن است که به استناد آن‌ها می‌توان پی برد که چگونه شکل نوروز در هر دوره تاریخی، محتوایی متفاوت یافته است.» 

«انسان و کیهان» به‌قلم معصومه حسین‌قلی‌زاده، «ناگفته‌های امپراتوری ساسانیان» نوشته احمد کامرانی‌فر و مریم نادری، «تاریخ و تمدن اشکانی» اثر عبدالجلیل مرادسنگی و «ایران فرهنگی» به‌همت یونس صادقی، چهار مقاله «کنکاش» این شماره را تشکیل می‌دهند. 

«بازتاب» نیز دربردارنده مقاله‌های علی‌اصغر چاهیان با عنوان «تمدن کاریزی»، حمید شمس‌الدین درباره «خوارزمشاهیان»، بیات ستاریان با نام «بازرگانی کرمانشاه در سده نوزدهم» و مصطفی ابراهیمی با عنوان «شیرازنامه» است. «یاد ماندگار» این شماره نیز به «نسخه نویافته مقالات علمی و سیاسی فرصت‌الدوله شیرازی» به‌کوشش قهرمان سلیمانی اختصاص دارد. 

«معماری مساجد ایران» نوشته صونا فدایی‌مهربانی، «مرتضی قلی‌خان بیات» به‌قلم پریسا حاجی‌بابایی و «خلیج همیشه فارس» اثر فاطمه نصرالهی سه مقاله «پرتوهای تلاش» به‌شمار می‌آیند. «همین ماه» نیز به «کوتاه از تاریخ» و «پیشخوان» اختصاص یافته که به معرفی تازه‌های کتاب در حوزه «آیین‌ها و مراسم ایرانی» می‌پردازد. در پایان این شماره نیز چکیده انگلیسی مقاله‌ها آورده شده است. 

در آغاز این شماره همچنین برنامه‌های مصوب 6 ماه نخست سال 1393 «کتاب‌ماه تاریخ و جغرافیا» اعلام شده است. براساس این برنامه در سه ماهه نخست سال به «منبع‌شناسی تاریخی با تاکید بر فیلم و عکس»، «اسناد و مطالعات تاریخی» و «کتاب‌های درسی تاریخ» پرداخته می‌شود و در سه ماهه دوم سال نیز «مردم‌شناسی تاریخی سیستان و بلوچستان»، «مشروطه در خاورمیانه» و «تاریخ‌نگاری افشار و زند» بررسی خواهد شد. 

شماره 190 «کتاب‌ماه تاریخ و جغرافیا» در 104 صفحه و بهای دو هراز تومان از سوی موسسه خانه کتاب در اختیار پژوهشگران و علاقه‌مندان این حوزه قرار گرفته است./