محمدرضا وصفی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره تسویه بدهی 6 میلیون دلاری نمایشگاه کتاب بیست و چهارم به ناشران خارجی گفت: بخش قابل توجهی از این بدهی با مساعدت یونسکو تسویه شده و مساعدتی که یونسکو در این باره انجام داده هیچ ارتباطی به مجاری دولتی نداشته و با کمک برخی از دوستان و فعالان صورت گرفته است.

وی ادامه داد: 3 میلیون و 700 هزار دلار از این بدهی با دلار 1هزار و 180 تومان تسویه شده و مابقی بدهی نیز به همراه بدهی نمایشگاه بیست و پنجم در بانکی واسط موجود است. این پول بیش از دو سال است که در بانک واسط وجود دارد اما به دلیل مشکل انتقال پول به خارج از کشور به ناشران پرداخت نشده است.

وی تصریح کرد: بنابراین منابع مالی از سوی نمایشگاه کتاب تامین شده و تنها مشکل در انتقال وجه است که بانک واسطی که توسط بانک مرکزی تعیین شده باید کمک کند تا این انتقال صورت گیرد. 

وصفی در بخش دیگری از سخنانش در پاسخ به این سوال که چه سیاست‌هایی برای ترغیب ناشران خارجی به حضور در نمایشگاه کتاب امسال صورت گرفته گفت: متاسفانه امسال با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو بوده‌ایم؛ با توجه به تحریم‌های موجود آن طور که باید نتوانستیم فعالیت داشته باشیم و باید یک نگاه هماهنگ بین دولت و بانک مرکزی برای همکاری وجود داشته باشد تا بار مشکلات حل شود.

وی افزود: تحریم‌ها در این زمینه بسیار تاثیرگذار بوده چرا که نمایشگاه کتاب تهران تامین‌کننده‌ بیش از 90 درصد منابع چاپی کتابخانه‌های مراکز پژوهشی کشور است و شورای علمی پژوهشی ریاست جمهوری، وزارت علوم و وزات بهداشت و درمان باید به حل این مشکل کمک کنند و نباید توقع داشت که بار این مشکلات تنها به دوش نمایشگاه کتاب باشد.

به گفته دبیر کمیته ناشران بین‌الملل، نمایشگاه کتاب تنها وظیفه عرضه آثار را برعهده دارد و تامین‌کننده منابع کتابخانه‌ای در کشور است اما تامین منابع مالی باید از سوی وزارتخانه‌های مرتبط دنبال شود.
 
وی با بیان این‌که همواره تلاش داشته‌ایم تا بهترین و روزآمدترین منابع را در نمایشگاه کتاب ارایه کنیم افزود: وظیفه ما ترسیم کانالی است تا منابع کتابخانه‌ای مراکز پژوهشی و علمی کشور تامین شود اما تامین منابع مالی برعهده وزاتخانه‌هاست. باید در نظر داشت که بخش زیادی از منابع مصرفی نمایشگاه بیست و چهارم و بیست و پنجم وزارتخانه‌ها و دانشگاه‌ها بوده‌اند اما بار مالی آن برعهده نمایشگاه قرار گرفته است.

وی ادامه داد: سال گذشته به وزارتخانه‌ها، آموزش عالی و وزارت بهداشت اعلام کردیم تا منابع مورد نیاز خود را از دانشجویان، اساتید و دانشگاه‌ها استعلام کنند تا ما نیز با تشکیل کمیته‌ای سازوکار بهینه‌ای را فراهم کنیم اما تاکنون هیچ پاسخی دریافت نکرده‌ایم.

دبیر کمیته ناشران بین‌الملل با بیان اینکه همواره در این باره به صورت انفرادی عمل کرده‌ایم گفت: تحریم بانک‌های ما موجب شده که در زمینه ورود کتاب به ویژه در زیرگروه علوم خاص نیز با مشکلات زیادی مواجه شویم.

زمان برگزاری نمایشگاه کتاب مشکلاتی را ایجاد کرده است
وصفی با اشاره به زمان برگزاری نمایشگاه کتاب و مشکلاتی که به تبع آن ایجاد می‌شود اظهار کرد: یکی دیگر از مشکلات ما مرتبط به زمان برگزاری نمایشگاه کتاب است چرا که با توجه به آغاز سال جدید و برگزاری نمایشگاه در اردیبهشت ماه هنوز بودجه‌ای به مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌ها تخصیص داده نشده است و به همین خاطر تکلیف مراکز آموزشی و پژوهشی در این زمینه مشخص نیست. زمانی که یارانه ارشاد مدل آن عوض شد و  حمایت از کتابخانه‌ها و مراکز آموزش عالی به شکل غیرمستقیم درآمد تامین منابع مالی کتاب‌های مورد نیاز این مراکز نیز از سال گذشته به سال جدید افتاد که به همین دلیل مشکلاتی که گفتم به وجود آمد.

وی با بیان این‌که مراکز غیردولتی راحت‌تر می‌توانند از نمایشگاه کتاب خریداری کنند گفت: مراکزی می‌توانند از بخش بین‌الملل خرید کنند که غیردولتی هستند و تامین منابع مالی‌شان براساس ساختار غیردولتی است. به طور مثال کتابخانه آستان قدس رضوی همواره بیشترین منابع کتابخانه‌ای خود را از نمایشگاه کتاب تامین می‌کنند.
 
وصفی یادآور شد: بنابراین باید سازوکار هماهنگی بین مصرف‌کنندگان و برگزار کنندگان نمایشگاه کتاب وجود داشته باشد چرا که بخش قابل توجه‌ای از مصرف‌کنندگان مراکز کتابخانه‌ای آموزش عالی و دانشجویان و اساتید هستند و باید راه‌حل مناسب برای این مشکل تدوین شود چون این نهادها ذی‌نفع هستند و وزارت ارشاد و نمایشگاه کتاب در این باره ذی‌نفع نیست.

وی پیشنهاد کرد تا از معاونت پژوهشی وزارت علوم نیز در این باره سوال شود که برای حل مشکل تامین منابع مالی چه سازوکاری اندیشیده شده است؟

کاهش عرضه آثار جدید در نمایشگاه کتاب
دبیر کمیته بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به کاهش آثار جدید در نمایشگاه امسال به دلیل مشکلات موجود از تحریم‌ها گفت: سال‌های گذشته آثاری که در نمایشگاه کتاب عرضه می‌شد حتی در کشورهای اروپایی هنوز عرضه نشده بود و ما در این زمینه بسیار روزآمد بودیم اما مشکلات موجود باعث شده هدفی را که بخش بین‌الملل در چند سال گذشته برای خود ترسیم کرده با چالش روبه‌رو شود.

وی همچنین با بیان این‌که اصولاً امروزه کتاب‌های دانشگاهی در سراسر دنیا از حوزه چاپی در حال خارج شدن و تبدیل شدن به کتاب الکترونیکی و صوتی است گفت: یکی دیگر از مشکلات ما این است که نمایشگاه کتاب سازوکار مناسبی را برای عرضه کتاب‌های الکترونیکی و صوتی ندارد چرا که ما حتی جای فیزیکی خاصی نیز برای این کار نداریم و نسخه‌های آنلاین و آفلاین به صورت پراکنده در بخش‌های مختلف ناشران داخلی و خارجی توزیع می‌شود. 

وصفی ادامه داد: همچنین تحریم‌ها نیز در زمینه انتقال کتاب‌های الکترونیک و صوتی نیز مشکلاتی را ایجاد کرده است. برخی از ناشران خارجی قبول کرده‌اند که به صورت اعتباری با ما همکاری داشته و طلب خود را در سال‌های آینده دریافت کنند اما برخی از ناشران نیز چنین موضوعی را قبول نکردند.

وی در پایان متذکر شد: در این زمینه قانون‌های بالادستی مانند کپی رایت نیز موجب شده تا نمایشگاه کتاب تهران نتواند در این زمینه به شکل استاندارد در بخش داخلی و خارجی وارد عمل شود.