حمید بهشتی - «گزارش هفتگی نشر ایران» موضوع تازه‌ای است که هر هفته عصرهای جمعه می‌توانید آن را در خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) مطالعه کنید. این گزارش با ارائه اطلاعات آماری، وضعیت نشر کشور در حوزه‌های مختلف را مورد برسی قرار داده و آماری کامل از کتب انتشار یافته در کشور را در اختیار فعالان و علاقه‌مندان کتاب قرار می‌دهد.
همچنین از آنجا که آمار نشر كتاب به عنوان يكي از شاخص‌هاي توسعه فرهنگي – اجتماعي نیز به شمار می‌رود، با بررسی حوزه‌های مختلف و مقایسه آماری، می‌تواند سیاستگذاران این عرصه را برای برنامه‌ریزی و شناخت نقاط قوت و ضعف، و همچنین حوزه‌هایی که نیاز به تقویت بیشتری دارند، یاری کند.
از آنجایی که هر سال روند تولید کتاب پس از تعطیلات نوروز و قبل از نمایشگاه کتاب رونقی دوچندان پیدا می‌کند، بررسی و مقایسه آن با ادوار پیشین خالی از لطف نیست. لازم به توضیح است که آمار ارائه شده در زیر مربوط به بازه زمانی ابتدای سال 1393 و بعد از تعطیلات نوروز تا سه شنبه گذشته 4/2/ 1393 است.
گزارش آماری کتاب‌های منتشر شده در تاریخ 1393/1/1 تا 1393/2/4
| موضوع | تعداد کل | ترجمه | تألیف | شهر ستان | تهران | چاپ اول | تجدید چاپ | تیراژ کل |
| کلیات | 47 | 7 | 40 | 5 | 42 | 34 | 13 | 55300 |
| فلسفه | 186 | 89 | 97 | 21 | 165 | 68 | 118 | 264440 |
| دین | 328 | 61 | 267 | 153 | 175 | 213 | 115 | 575320 |
| علوم اجتماعی | 435 | 76 | 359 | 64 | 371 | 286 | 149 | 615253 |
| زبان | 114 | 20 | 94 | 34 | 80 | 59 | 55 | 197350 |
| علوم طبیعی و ریاضیات | 99 | 26 | 73 | 22 | 77 | 66 | 33 | 126100 |
| علوم عملی | 585 | 160 | 425 | 102 | 483 | 398 | 187 | 733200 |
| هنر | 140 | 32 | 108 | 27 | 113 | 91 | 49 | 196820 |
| ادبیات | 537 | 144 | 393 | 101 | 436 | 358 | 179 | 705140 |
| تاریخ و جغرافیا | 175 | 24 | 151 | 42 | 133 | 113 | 62 | 277116 |
| کودک و نوجوان | 536 | 209 | 327 | 118 | 418 | 222 | 314 | 1398900 |
| کمک آموزشی | 124 | 2 | 122 | 2 | 122 | 23 | 101 | 435650 |
| جمع بندی | 3306 | 850 | 2456 | 691 | 2615 | 1931 | 1375 | 558 |
شیب نزولی در تولید کتاب
کتاب‌های منتشر شده در این بازه زمانی با 599 عنوان کمتر نسبت به زمان مشابه در سال 92، سیری نزولی را طی کرده است. به‌طوری که در سال 93، تعداد کل کتاب‌های منتشر شده تا به امروز 3.306 عنوان کتاب بوده، این در حالی است که این تعداد در مدت زمان مشابه در سال 92، به 3865 عنوان رسیده بود.
علوم عملی در جایگاه اول تولید
بر اساس گزارش ایبنا، حوزه علوم عملی با 585 عنوان، بیشترین کتاب‌های منتشر شده در این بازه زمانی را به خود اختصاص داده است. همچنین حوزه ادبیات با 537 و کودک و نوجوان 536 و تنها با اختلاف یک عنوان کتاب، و علوم اجتماعی با 435 عنوان، رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داه‌اند. در حالی که در مدت زمان مشابه در سال 92، حوزه دین با 686 عنوان کتاب رتبه اول، علوم عملی با 674 ، ادبیات با 614 و کودک و نوجوان با 454 عنوان کتاب، رتبه‌های بعدی را از آن خود کرده بودند. همچنین کتب حوزه کلیات با 47 عنوان، همچون سال گذشته کمترین تعداد تولید کتاب را به خود اختصاص داده است.
آمار ترجمه در حال نزدیک شدن به تألیف
کتاب‌های تألیفی در بازه زمانی مذکور در سال جاری نسبت به سال گذشته با کاهشی نسبی و در ازای آن کتب ترجمه شده شاهد افزایشی محسوس بوده که نشان دهنده کمتر شدن فاصله تألیف و ترجمه است به‌طوری که از بین این 3306 کتاب منتشر شده، تعداد کتب تألیفی 2.456 عنوان و در مدت زمان مشابه در سال گذشته، به 3.125 عنوان بوده است و همچنین کتب ترجمه شده در سال جاری با افزایشی محسوس به 850 عنوان رسیده، و این در حالی است که در مدت زمان مشابه در سال گذشته این عدد 740 عنوان بوده است.
حوزه‌های علوم عملی با 425 و ادبیات با 393 و علوم اجتماعی با 359 عنوان بیشترین و حوزه کلیات با 40 عنوان کمترین کتب تآلیفی را در اختیار دارند، در حالی که در سال 92 حوزه دین با 592، علوم عملی 502 و ادبیات با 495 عنوان بیشترین و هنر با 54 عنوان، کمترین کتب تألیفی را به خود اختصاص داده بودند.
همچنین در حوزه ترجمه، کتب کودک و نوجوان با 209 عنوان بیشترین، و کتاب‌های کمک آموزشی با 2 عنوان کمترین ترجمه را در اختیار دارند، اما سال گذشته علوم عملی با 172 عنوان بیشترین و کتب کمک آموزشی باز هم با 2 عنوان، کمترین کتب ترجمه شده را به خود اختصاص داده بودند.
بیشترین شمارگان کتاب و تجدید چاپ برای کودکان و نوجوانان
بیشترین شمارگان کل کتاب‌ها نیز، در اختیار کتاب‌های کودک و نوجوان با 1398900 جلد و سپس علوم عملی با 73320 و ادبیات با 705140 جلد می‌باشد، درحالی که آمار بیشترین تیراژ درسال گذشته نیز به ترتیب در اختیار کتاب‌های کودک و نوجوان با 2435560، دین 1766252 و علوم عملی با 1093910 جلد بوده است.
همچنین از کل 3306 کتاب منتشر شده در این دوره، 1931 کتاب چاپ اول و 1375 کتاب به تجدید چاپ رسیده‌اند که حوزه علوم عملی با 398 عنوان بیشترین چاپ اولی، و کودک و نوجوان با 314 عنوان بیشترین تجدید چاپ را در اختیار داشته‌اند؛ همچنین کتاب‌های کمک آموزشی با 23 عنوان، کمترین چاپ اولی و کتاب‌های کلیات نیز کمترین تجدید چاپ را به خود اختصاص داده‌اند.
در مدت زمان مشابه در سال گذشته از 3865 کتاب منتشر شده، 2202 عنوان چاپ اول و 1663 عنوان تجدید چاپ بوده‌اند که از تعداد حوزه ادبیات با 425 عنوان بیشترین چاپ اولی و کودک و نوجوان با 279 عنوان، بیشترین تجدید چاپ را به خود اختصاص داده بودند؛ همچنین کتب کمک آموزشی با 23 عنوان کمترین چاپ اولی، و کلیات با 13 عنوان، کمترین تجدید چاپ را در اختیار داشتند.
سهم ناشران تهرانی 2615 و سهم ناشران شهرستانی 691
از بین این 3306 کتاب منتشر شده، 2615 عنوان سهم ناشران تهران و تنها 691 عنوان متعلق به ناشران در استان‌های دیگر است. در همین بازه زمانی در سال گذشته نیز از میان 3865 کتاب منشر شده، 2214 عنوان برای ناشران تهران و 1651 عنوان سهم ناشران در سایر استان‌ها بوده است که از این نظر استان‌ها دیگر نیاز به فعالیت بیشتری در این حوزه دارند.
میانگین بهای کتاب بیش از 11000 تومان؛ بیشترین قیمت برای علوم طبیعی و ریاضیات
بر اساس گزارش ایبنا میانگین بهای متوسط کتاب‌های منشر شده در سال جاری به بیش از 11000 تومان رسیده؛ در حالی که کتب منتشره در مدت زمان مشابه در سال گذشته کمی بیش از 8000 تومان بوده است. البته باید به این موضوع اشاره کرد که میانگین تعداد صفحات کتاب‌ها نیز کمی افزایش یافته، به‌طوری که میانگین صفحات این کتاب‌ها 230 صفحه بوده و نسبت به سال گذشته که 214 صفحه بوده، کمی افزایش یافته است.
در میان کتاب‌های منتشر شده در سال 93 تاکنون، کتب علوم طبیعی و ریاضیات با 155.959 ریال و کلیات با 149.717 ریال گران‌بهاترین کتاب‌ها، و کتب کودک و نوجوان با 46.367 ریال ارزان‌ترین کتاب‌ها را به خود اختصاص داده بودند؛ در حالی که در بین کتب انتشار یافته در مدت زمان مشابه در سال 92، کتاب‌های هنری با 120.877 ریال و سپس علوم طبیعی و ریاضیات با 117.046 ریال گران‌بهاترین کتب، و کودک و نو جوان با 30.993 ریال ارزا‌ترین کتب محسوب می‌شدند.-
نظر شما