به گزارش  خبرگزاري کتاب ايران (ایبنا)، در این مراسم که عصر روز دوشنبه در فرهنگستان هنر برگزار شد، وزیر ارشاد در سخنانی با اشاره به رنج سی ساله ابوالقاسم فردوسی، گفت: این رنج گنج هزاران ساله شد. فردوسی می دانست تیر آرش در شب های تاریخ فرو نخواهد ایستاد و نامور نامه اش شناسنامه ملتی قدیمی خواهد بود. او می دانست زمین و زمان هم داستان شده اند تا حکایت های حکمت آمیز و منش آموز او را دهان به دهان، گوش به گوش، دست به دست، قلم به قلم و دل به دل روایت کنند. این کتاب در هزار سال گذشته یکی از منابع مهم الهام و ذوق هنرمندان بوده و داستان سرایان، نمایشگران، نغمه پردازان، نگارگران، خوش نویسان و... اقبال و ارادتی خاص و خالص به شاهنامه داشته اند و از همنشینی شکل و مضمون اثری دلنشین پدید آمده که سهمی قابل توجه از آثار هنری را به خود اختصاص داده است».

این کتاب برای بسیاری از هنرمندان رمز گشا است
جنتی در ادامه با اشاره به نقش هنر در دوره های گذشته تاریخ ایران گفت: هنر همواره هم مایه مباهات و نشانه فرهیختگی بود و هم نقش علم آموزی داشت. شاهان هم نمی توانستند نقش هنر را نادیده بگیرند. شاید به همین دلیل در دستگاه شاهان نهادی به نام «کتابخانه سلطنتی» پدید آمد تا این کار زیر نظر مستقیم شاهان صورت بگیرد. در ادامه امیران و شاهان خودشان به هنرآموزی پرداختند و در صف هنرمندان قرار گرفتند که شاهرخ، بایسنفر، فتحعلی شاه و... معروف تر هستند».

وزیر ارشاد در ادامه با اشاره به رشد و گسترش کتابخانه های سلطنتی در شهرها گفت: «این کتابخانه ها به استحکام فرهنگ کمک کرد و حتی نو دولتی ها نیز استحکام این کتابخانه ها را ضروری می دانستند. نکته بارز فراوانی قصه های اهل هنر در روزگار صفویان است که دلایل مختلفی دارد که از جمله آنها می توان به سامان دهی وضع هنر در آن زمان اشاره کرد. در آن زمان بسیاری از کالاهای فرهنگی به کشورهای مختلف برده می شدند و در کشورهای دیگر تبدیل به سفیرانی فرهنگی می شدند که یکی از این آثار، شاهنامه طهماسبی بود که بیش از 2 دهه در کتابخانه سلطنتی طول کشید تا نسخه ای شایسته از آن آماده شود. این کتاب در قطع رحلی با 258 نگاره و در 1200 صفحه شکل یافت. این اثر در سال های اول قرن یازدهم از ایران به عثمانی رفت تا چشم سلطان سلیم را باز کند و روابط تیره و تار این دو کشور را روشن کند».

جنتی با اشاره به گسترده شدن دامنه مخاطبان این کتاب در طول تاریخ گفت: «شاهنامه شاه طهماسب عنوان گران ترین اثر تاریخی و هنری ایران را به خود اختصاص داد. البته برگ برگ شدن آن حسرت زیادی را به دنبال داشت. این اثر مانند هر اثر فاخر هنری دیگر بازتاب جامعه زمان خود است و آموزه های زیادی فراتر از متن دارد و برای بسیاری از علاقمندان هنر می تواند جذاب و آموزنده باشد. برای جامعه شناسان هم رمز گشا است. این کتاب برای ایران سفیر عالیرتبه ای است که پیام هایی همچون: محبت، خرد، شکیبایی و... را در خود دارد. این کتاب شبیه دریایی است که آرام یافته و ارمغان جهان جدید است که می توان با چاپ، نمونه ای از آثار فاخر را منتشر و به دست علاقمندان رساند.

جنتی در پایان تاکید کرد: «جهان تشنه دانستن از ما است و بی تردید انتشار چنین آثاری می تواند باعث شناخت نسل جوان و جهانیان از تاریخ و گذشته ایران شود».

ملیت و مذهب در شاهنامه پُر رنگ است
«علی معلم دامغانی» در این مراسم درباره کتاب شاهنامه طهماسبی گفت: «امروز سخن از کتابی در میان است که شناسنامه ملی ایرانیان است و از جانب دیگر کارنامه مذهب و تشیع ما محسوب می شود. در روزگار سلطان محمود غزنوی تُرک سالاری که خواهی نخواهی از امیران بود و در مقابله با ایرانیان تلاش می کرد. در این روزگار شاعری فرزانه به کمک موبدان و کشاورزان پاره های افسانه های باقیمانده را جمع می کند و با طبع شعر خود آنها را تبدیل به اثری می کند که در تاریخ ایران در ردیف برترین های ادبی قرار می گیرد. شاهنامه در دولت محمودی یعنی دولت تُرکان و امیران فراهم شد و این کار نوعی پنجه در پنجه کردن است و از این منظر فردوسی با دولت محمود همواره پنجه در پنجه بود و تفکرات وی با تفکرات علوی فردوسی کاملا در تعارض بود».
رییس فرهنگستان هنر در ادامه اضافه کرد: «فردوسی با یک کتاب در مقابل حکومت وقت ایستاد و حکومت محمود نه به لحاظ نژاد و نه تفکر نزدیکی با فردوسی نداشت. شاهنامه روشنی چشم ایران و تیری در دیده امیران است و در تمام تاریخ چنین بوده است».

معلم با نام بردن از حکیم طوس به عنوان مسلمانی صادق و شیعه ای راستگو گفت: «همه شعرا در ابتدای کتاب خود مطلبی با نام خدا دارند و مدح پیامبر اکرم (ص) را می گویند. فردوسی در ابتدای کتاب خود سخنان حضرت علی (ع) را ترجمه کرده است و مطالبی را از قرآن بیان کرده که در کتاب های دیگر نیست. ادبیات فارسی در زیر سایه اسلام رشد کرده است».

وی با اشاره به پُر رنگ بودن مبحث ملیت و مذهب در کتاب شاهنامه به بیان اشعاری در این زمینه پرداخت و در سخنانی ضمن خیر مقدم به وزیر ارشاد گفت: «امیدواریم در سایه همت و کوشش ایشان وضعیت فرهنگ ما در آینده بهتر از گذشته باشد».

تاریخچه انتقال کتاب به ایران
در بخش دیگری از مراسم «دکتر مهدی حسینی» یکی از مدعوین این مراسم درخصوص تالیف این کتاب گفت: «این کتاب در سال 928 هجری قمری و در سال های آخر زندگی شاه اسماعیل صفوی در دستور تالیف قرار گرفت و در دوران زندگی شاه طمهاسب صفوی تکمیل شد.در دوران حکومت شاه اسماعیل و شاه طهماسب که با دوران سلطنت سلطان سلیم عثمانی همراه بود، جنگ های مختلفی میان ایران و عثمانی رخ داد که به نتیجه مشخصی نرسید و در نهایت به عقد عهدنامه آماسیه میان ایران و عثمانی منجر شد. پس از مرگ سلیم اول و به روی کار آمدن فرزند او سلیم دوم، هیاتی از سفیران، بزرگان و حکیمان ایرانی انتخاب می شوند تا ضمن تسلیت به مناسبت مرگ سلیم اول، روی کار آمدن سلیم دوم را تبریک بگویند. این هیات کتاب شاهنامه طهماسبی را به سلطان سلیم دوم هدیه می دهند و بعدها در اوایل قرن بیستم از دربار سلطانی خارج و در پاریس روئیت می شود و در اختیار «بارون ریچی» قرار می گیرد. این کتاب قرار بود توسط ورثه وی فروخته شود و «هوتون» یکی از سرمایه دارهای بزرگ امریکایی و رییس موزه مترو پولیتن نیویورک علاقمند به خرید این اثر بود».

وی در ادامه افزود: «این کتاب به نیویورک رفته و در اختیار این موزه قرار گرفت و به بهانه عکسبرداری برای انتشار، برگ برگ شد و 78 برگ آن به موزه مترو پولیتن اهداء شد. این اثر تا سال 1960 یکپارچه بوده و در این سال هوتون آن را برگ برگ کرده و برای فرار از مالیات بخشی به موزه متروپولیتن اهداء می گردد و یک برگ هم به موزه عباسی داده می شود و برگ های دیگر آن توسط برخی ایرانی ها خریداری می شود. پیش از انقلاب صحبتی مقدماتی شده بود که مانع از برگ برگ شدن ادامه کتاب شود اما به نتیجه ای نرسید و پس از انقلاب و با پیگیری های مرحوم «حسن حبیبی» در سال 1368 قرار شد این کتاب به ایران بازگرداننده شود. در آن زمان یحیی ذکاء وارد مذاکره شد تا 118 برگ به ایران بازگرداننده شود که در آن زمان 15 میلیون دلار تقاضا شد که در آن زمان رقم بالایی بود اما در مقابل تابلوی «زن شماره سه» که در موزه هنرها معاصر بود، این تابلو معاوضه شد و تابلوی مذکور 15 میلیون دلار فروخته شد و این پول بابت آوردن شاهنامه پرداخت شد و حالا این شاهنامه به همت آقای حجت هم اکنون در موزه هنرهای معاصر قرار دارد».

حسینی در ادامه با انتشار 258 برگ از این کتاب توسط امریکایی ها در قالب یک کتاب گفت: «کیفیت چاپ کتاب امریکایی به مراتب ضعیف تر از کتاب ایرانی است. در انتشار کتاب فعلی هنرمندان فراوانی چون: آقایان اثباتی، مقیسه و اسماعیلی زحمت زیادی کشیدند. حُسن انتشار این کتاب با این کیفیت در سالی که به نام اقتصاد و فرهنگ نامگذاری شده است این است که امیدوار باشیم باز هم شاهد فعالیت های دیگر در این عرصه باشیم و سرمان را بالا نگه داریم».

حسینی در ادامه درخواست کرد دست اندرکاران فرهنگی و افراد ثروتمند بانی شوند و با خرید نسخه هایی از این کتاب، آن را در اختیار دانشگاه ها و مراکز فرهنگی قرار دهند».

این کتاب به کوشش «فرهنگستان هنر» و با همکاری موزه هنرهای معاصر تهران، وزارت ارشاد و همراهی یک بانک خصوصی منتشر شده است. پخش کلیپی از نحوه آماده سازی این کتاب نفیس برای انتشار،شاهنامه خوانی به سبک بختیاری توسط «ابوالقاسم دهقان» یکی از هنرمندان شهر الیگودرز، از دیگر بخش های این مراسم بود .در این مراسم که با اجرای «اردشیر صالح پور» انجام شد، افرادی همچون: استاد رضا داوری، سرکار خانم رهیده، مهدی حجت،مرادخانی معاون هنری ارشاد و... حضور داشتند. جمعی از سفرای فرهنگی هم در این مراسم حاضر بودند.

تقدیر از دست اندرکاران کتاب
در ادامه این مراسم با حضور مسوولان فرهنگی از دست اندرکاران تالیف این کتاب با اهدای لوح سپاس تقدیر شد. دکتر مجید قاسمی مدیر عامل بانک پاسارگاد، محسن محمد خانی عکاس و ناظر چاپ،شهاب متین رضا مدیر گروه جلد سازی ترنج، رضا رضوی طراح گرافیک کتاب و ناصر مدیر چاپخانه فرهنگ و هنر گویا تقدیر شدگان این مراسم بودند.

این کتاب به کوشش «فرهنگستان هنر» و با همکاری موزه هنرهای معاصر تهران، وزارت ارشاد و همراهی یک بانک خصوصی منتشر شده است. پخش کلیپی از نحوه آماده سازی این کتاب نفیس برای انتشار،شاهنامه خوانی به سبک بختیاری توسط «ابوالقاسم دهقان» یکی از هنرمندان شهر الیگودرز،

از دیگر بخش های این مراسم بود .در این مراسم که با اجرای «اردشیر صالح پور» انجام شد، افرادی همچون: استاد رضا داوری، سرکار خانم رهیده، مهدی حجت،مرادخانی معاون هنری ارشاد و... حضور داشتند. جمعی از سفرای فرهنگی هم در این مراسم حاضر بودند.