به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «مدیریت پایدار در کتابخانه‌ها» عصر امروز با حضور «محبوبه قربانی» معاون اداره کل پژوهش و سازمان اسناد و کتابخانه ملی، دکتر «عصمت مومنی» مدرس دانشگاه علامه طباطبایی، دکتر «سعید غفاری» مدرس دانشگاه پیام نور و دکتر «رضا ملکی» مدرس دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.
محبوبه قربانی، معاون اداره کل پژوهش و سازمان اسناد و کتابخانه ملی در ابتدای این مراسم با بیان اینکه مفهوم اصلی پایداری از اصطلاح توسعه پایدار نشأت گرفته است اظهار کرد: بحث پایدار در سه حیطه محیط زیست، نیازهای نسل‌های آینده بشریت و حوزه اقتصاد می‌گنجد.
وی عنوان کرد: مدیریت پایدار به‌معنای به‌کارگیری حوزه توسعه پایدار در جنبه‌های مختلف صنعت، تجارت و حتی زندگی شخصی افراد است؛ از طریق مدیریت این جنبه‌ها در راستای پایداری است که مدیریت پایدار شکل می‌گیرد.
ادامه این نشست به سخنرانی دکتر عصمت مومنی اختصاص یافت. وی ضمن بیان این نکته که مدیریت پایدار در کتابخانه‌ها از سه موضوع مدیریت، کتابخانه و مدیریت پایدار در کتابخانه‌ها تشکیل شده است گفت: مدیریت یکی از رشته‌های علوم اجتماعی است که با رفتار بشر سر و کار دارد. همچنین کتابخانه نهادی اجتماعی است که با اطلاعات و دانش سر و کار دارد.
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: همه می‌دانیم که اگر می‌خواهیم به مدیریت مطلوب در کتابخانه‌ها برسیم باید 5 فرایند برنامه‌ریزی، هماهنگی، سازماندهی، هدایت و کنترل را طی کنیم؛ از طرف دیگر کتابخانه‌ها نیز باید عملکردهای گردآوری اطلاعات، سازماندهی اطلاعات، نگهداری اطلاعات و اشاعه اطلاعات را در دستور کار خود قرار دهند.
ماهیت کتابخانه‌ها، اطلاعات و ماهیت مدیریت، رفتار است
وی با بیان اینکه پایداری به معنای تداوم، حفظ و پشتیبانی است گفت: پایداری توانایی ساختارهای جامعه است که در هر سیستم برای تداوم کارکردهای آن جامعه منظور می‌شود؛ ماهیت کتابخانه‌ها، اطلاعات و ماهیت مدیریت، رفتار است. این اطلاعات و رفتار دایما در حال تغییر و تحول‌اند. در چنین جهانی که همه چیز به سرعت در حال تغییر است. همه به دنبال پایداری هستند.
مومنی ادامه داد: زمانی می‌توانیم پایدار بمانیم که نیازها شناسایی شوند. سازگاری با شرایط وجود داشته باشد، نسبت به تغییر انعطاف‌پذیر باشیم و به نیازهای جامعه پاسخ دهیم. اگر شرایط جامعه را توانمند بسازیم در درون هم توانمند خواهیم بود بنابراین در محیط بیرونی تحسین می‌شویم؛ اگر می‌بینیم نقص‌هایی در مدیریت‌ها وجود دارد علتش این است که قابلیت‌های پایداری ما در محیط‌های درون و برون از توازن لازم برخوردار نیستند.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه مدیریت توسعه پایدار برگرفته از چتر مدیریت دولتی و مدیریت توسعه است عنوان کرد: کتابخانه به عنوان یک سیستم در جامعه محسوب می‌شود؛ ساختار هر جامعه‌ای از سه نظام تولید، مصرف و توزیع تشکیل شده است. هریک از این نظام‌ها دارای یک سلسله متغیرها هستند که اگر بتوانیم در یک مدیریت میان این متغیرها توازن برقرار کنیم زمینه ایجاد پایداری را فراهم کرده‌ایم.
وی در پایان با بیان اینکه مدیریت توسعه پایدار زمانی شکل گرفت که محیط زیست احساس خطر کرد گفت: برنامه و مدیریت استراتژیک از جمله عوامل پیش‌برنده مدیریت پایدار است.
سرنخ اطلاعات در کتابخانه‌ها است
دکتر سعید غفاری، مدرس دانشگاه پیام‌نور از دیگر سخنرانان این نشست بود. وی ضمن ارایه تعریف جامع از توسعه پایدار گفت: بخشی از توسعه پایدار به اطلاعات نیاز دارد؛ سرنخ این اطلاعات در کتابخانه‌ها است. هرجامعه‌ای که بخواهد در هر زمینه‌ای پیشرفت کند با اطلاعات سر و کار دارد.
غفاری عنوان کرد: بحث توسعه پایدار به تازگی در جامعه ما در تمام عرصه‌های سیاسی و اجتماعی ارایه شده است؛ مطرح شدن توسعه پایدار در هر جامعه‌ای به اطلاعات نیاز دارد. سازماندهی این اطلاعات در کتابخانه‌ها صورت می‌گیرد.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه آموزش اصل مهم اشاعه اطلاعات به شمار می‌آید بیان کرد: در اشاعه اطلاعات باید دنبال بازخورد این اطلاعات هم در فردی که آنها را دریافت می‌کند و هم در کتابخانه‌ها باشیم.
وی ضمن تأکید بر فراهم کردن دفتر پژوهش در کتابخانه‌ها عنوان کرد: متأسفانه بسیاری از دانشجویان ما هنگام مراجعه به کتابخانه دانشگاه‌ها (حتی کتابخانه دانشگاه تهران) اجازه دسترسی به منابع پژوهشی را ندارند. معتقدم به منظور تعالی بخشیدن به ذهن و روح افراد و ماندگاری اندیشه‌های افراد باید بستر پژوهش در کتابخانه‌ها فراهم شود.
غفاری به عوامل مدیریت توسعه پایدار کتابخانه‌ها اشاره کرد و گفت: گسترش دسترسی به اطلاعات، سرعت دسترسی به اطلاعات، روزآمدبودن اطلاعات، دسترسی به اطلاعات بیشتر، دسترسی همزمان به شکل‌های مختلف اطلاعات، سهولت تولید، ذخیره و بازیابی اطلاعات، آموزش از راه دور و اطلاع‌رسانی درباره اطلاع‌رسانان از جمله عوامل مدیریت توسعه پایدار کتابخانه‌ها به شمار می‌آید.
بخش دیگر این نشست به سخنان دکتر رضا ملکی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی اختصاص داشت. وی با بیان اینکه پایداری مدیریت به پایداری مدیران و سیاست‌ها منجر می‌شود اظهار کرد: فلسفه وجودی کتابخانه‌ها در طول زمان دچار تغییر نمی‌شوند. ارزش‌های حاکم بر کتابخانه‌ها نیز از حوزه‌های پایدار محسوب می‌شوند. ماهیت کتابخانه تغییر می‌کند و عوامل بیرونی (محیطی) تاثیری بر فلسفه وجودی کتابخانه‌ها ندارند.
ملکی با بیان اینکه اگر کتابخانه را به عنوان یک سیستم در نظر بگیریم متأثر از محیط‌های بیرونی خودش است. سرعت تغییرات، عنصر پیچیدگی و چند لایه بودن مسایل و کثرت مسایل از جمله عناصر بیرونی به شمار می‌آیند که کتابخانه را تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ اگر این عوامل به خوبی شناسایی نشوند کتابخانه‌ها در وضعیت انفعالی و آشفتگی قرار می‌گیرند.
اقلیم‌شناسی نقش مؤثری در مدیریت پایدار کتابخانه‌ها دارد
وی با اشاره به مفهوم مدیریت پایدار گفت: مدیریت پایدار به معنای مدیریت مناسب تغییرات در طول زمان است؛ تغییرات شدت و ضعف متفاوتی دارند. کتابخانه‌ها با تغییراتی متعددی مانند تغییرات جمعیتی و تغییرات ناشی از توسعه شهرنشینی مواجه‌اند. در کنار این تغییرات، تحولات فناوری وجود دارد که کتابخانه‌ها با سرعت بالای تغییر و تحولات فناوری‌ها مواجه اند.
این مدرس دانشگاه در پایان سخنانش گفت: اقلیم‌شناسی کتابخانه‌ها نقش مؤثری در مدیریت پایدار کتابخانه‌ها دارد. بدون تردید مقایسه تغییر کتابخانه‌ای در سرزمین ایران با تغییرات کتابخانه‌های سایر کشورهای می‌تواند در مدیریت پایدار کتابخانه‌ها موثر باشد و نگرانی چگونگی وضعیت کتابخانه‌ها را در آینده از میان بردارد.
بیست و هفتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران از روز گذشته 10 اردیبهشت فعالیت خود را در مصلی بزرگ امام خمینی(ره) آغاز کرده و تا 20 اردیبهشت میزبان کتاب دوستان و اهالی فرهنگ و هنر است.
پنجشنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۳ - ۱۹:۳۲
نظر شما