دوشنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۳ - ۱۸:۳۷
سیری در زندگی عالم خوش فکری که در 20 سالگی به اجتهاد رسید

آیت الله العظمی سید محمد باقر شیرازی از مراجع تقلید که عصر سه شنبه 23 اردیبهشت در بیمارستان امام رضا (ع) در تهران درگذشت، از عالمانی مؤلف و دارای دیدگاههای فقهی نو بود که او را با ویژگیهای زهد و تقوا، جامعیت و خوشفکری می‌شناختند.

نظر به ویژگیهای نواندیشانه در دیدگاه‌ها و تألیفات آیت‌الله‌العظمی سید محمدباقر موسوی شیرازی، خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، زندگینامه‌ای کوته‌نوشت و عناوینی از مهمترین تألیفات این مرجع فقید را با بهره‌گیری از پایگاه اطلاع‌رسانی وی در اختیار می‌گذارد:

از تولد تا مرجعیت
سید محمدباقر موسوی شیرازی در اول رجب 1350 هجری قمری همزمان با ولادت امام محمّد باقر (ع) در شهر شیراز و در خانواده ای متدیّن، عالم پرور و صاحبنام دیده به جهان گشود.

پدرش ــ آیت‌الله‌العظمی سید عبدالله طاهری شیرازی ــ از مراجع شیعه بود. اشتیاق سرشار به فراگیری علوم مختلف از یک سو و هوش و استعداد و نبوغ ذاتی از سوی دیگر موجب شد که محمدباقر در هر مرتبه از مدارج علمی، در حوزه نجف از دیگر طلاب پیش افتد و مورد تحسین و تمجید همگان واقع شود. پدر درباره او گفته بود: "فرزندم سیّد محمّدباقر ازهمان ابتدای عمر به مرتبه عالیه اجتهاد نائل آمد". دیگر استادانش نیز اذعان داشتند که وی در بسیاری از مباحث اصولی و فقهی حتی از بسیاری از مراجع بنام زمان خویش در نجف اشرف، از دقتی بیشتر برخوردار است. سرانجام او در بیست‌سالگی به رتبه اجتهاد رسید و مرتبه علمی وی مورد تأیید مراجع تقلید وقت قرار گرفت.

استادان
آیت‌الله‌العظمی سید محمدباقر موسوی شیرازی در دوران دروس سطح و خارج خود به استادانی محدود اکتفا نمی‌کرد و همزمان، با نظرات فقهی بزرگان و اساتیدی گوناگون آشنا می‌شد. اما بیشترین بهره را این استادان برده است:

1- پدرش آیت‌الله‌العظمی سید عبدالله شیرازی.
2- آیت‌الله‌العظمی شیخ عبد الحسین رشتی.
3- آیت‌الله‌العظمی سید جمال گلپایگانی.
4- آیت‌الله‌العظمی سید محمود شاهرودی.
5- آیت‌الله‌العظمی سید ابو القاسم خویی.
6-آیت‌الله‌العظمی سید ابوالحسن بجنوردی.

مبارزات
یکی از ویژگیهای آیت‌الله‌العظمی سید محمدباقر موسوی شیرازی، شجاعت  در دفاع از مکتب تشیّع و حوزه‌های علمیه به‌ویژه علما و طلاب آن است. وی در تحوّلات سیاسی و اجتماعی عراق و ایران دارای نقشهایی ارزنده بود. مبارزات وی در نهایت منجر به دستگیری و زندانی شدن در زندانهای رژیم بعث عراق و روانه شدن وی به ایران شد. در ایران نیز به صف مبارزه با رژیم پهلوی پیوست و پس از پیروزی مردم به دفاع از انقلاب اسلامی ایران پرداخت.

آشنایی با علوم و فنون مختلف
آیت‌الله‌العظمی سید محمدباقر موسوی شیرازی صرف نظر از بهره‌های فقهی، اصولی و کلامی از استادان خود، استفاده‌هایی دیگر نیز در فنون و علوم مختلف از شخصیتهای علمی و استادان بزرگ در پاره‌ای از دانشها و علوم از قبیل هیئت، نجوم، ریاضیات و علوم فلکی داشت به گونه‌ای که به نظراتی نوین انجامید. برخی از این دیدگاهها در کتاب «الفقه الاسلامی و سیر الزمن» در حدود چهل سال پیش به چاپ رسیدند. در این کتاب بة شیوه‌ای نوین مقارنه بین علوم جدید و مباحث فقهی و احکام مطرح شده است.

در مسائل مستحدثه و فروع و تفصیلهای آن نیز در حدود چهار دهه پیش، مباحث و دیدگاههایی گوناگون از سوی این مرجع تقلید ابراز شد که ابتکاری بودن آنها و اهمیتشان در انطباق مباحث علمی با احکام شرعی بر آگاهان پوشیده نیست. سفر عمودی؛ سفر با هواپیما از حیث قصر و اتمام نماز و روزه و شقوق مترتّب بر آن؛ قول به تفصیل در تعریف نور در مقابل عالمان و حکیمانی همچون سقراط، ارسطو و ابن‌سینا و بیان ثمره آن در کیفیت مطهرّیت خورشید به طور مستقیم و غیرمستقیم؛ مرکّب و بسیط بودن آب و بیان نظریات جدیدی در این باره بر خلاف نظریه عالمان و ترتّب مطهریت آب ــ با شقوق و فروع آن از حیث تجزیه ترکیب ــ بر آن و بیان ثمره بحث در کیفیت مطهریت آب در نجاسات و متنجّس؛ قول به تموّج هوا در زمان تکلّم و تکبیرة الاحرام نماز در بحث اجتماع امر و نهی و تفصیلات و مباحث گوناگون مترتّب بر آن به خلاف نظر بیشتر فقها در این مبحث؛ و پیشنهاد طبقاتی کردن مطاف در مسجد الحرام، صفا و مروه و رمی جمرات و آثار و احکام مترتّب بر آن از این قبیل دیدگاههای نواندیشانه است.

تألیفها و شروح
نظر به تنوع مطالعات در علوم مختلف قدیم و جدید، آیت‌الله‌العظمی سید محمدباقر موسوی شیرازی آثاری را در قالبهای گوناگون تألیف کرده است که برخی از آنها به چاپ رسیده‌اند. مهمترین  این تألیفات و موضوع آنها عبارت‌اند از:

1- الفقه الاسلامی و سیر الزمن: مسائل مستحدثه، جدید و به‌روز و تعیین جداول فلکی و محاسبات ریاضی در خصوص صور فلکی و بیان کیفیت استفاده از قبله نمای ابتکاری وی. نخستین چاپ: 1388 هجری قمری.

2- رساله آثار تازه‌پدید یامسائل مستحدثه: مقارنه‌ای مبسوط میان علوم قدیم (احکام و مسائل فقهی و دینی) و علوم جدید. نخستین چاپ: 1387 هجری قمری.

3- الاصول فی سیر تمامه و کماله: نگرشی نو در مباحث اصولی به شکلی مبسوط و طرح نظرها و پیشنهادهایی نوین در این گونه مباحث. تاریخ نگارش: 1390 هجری قمری.

4- الجمعة و آثارها فی الاسلام (صلاة جمعه): بحثی مفصل درباره نماز جمعه و آثار و احکام آن که تقریری است از درس خارج فقه پدر. اتمام: 1371 هجری قمری؛ نخستین چاپ: 1403 هجری قمری.

5- حاشیه بر کتاب «النهایه» شیخ طوسی: حاشیه‌ای استدلالی. اتمام: 1415 هجری قمری.

6- حاشیه بر کتاب «مجمع الرسائل» صاحب‌جواهر: دارای حاشیه بزرگانی چون شیخ انصاری، میرزای شیرازی، میراز محمدتقی شیرازی، سید کاظم طباطبایی صاحب کتاب «عروة الوثقی»، حاج شیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزه علمیه قم و بزرگانی دیگر با مقدمه‌ای‌ پر بار. نخستین چاپ: 1415 هجری قمری.

7- مناسک حج: همراه با آداب و ادعیه هر یک از اماکن مقدس. اتمام: 1412 هجری قمری؛ نخستین چاپ: 1418 هجری قمری؛ آخرین تحقیق به صورت متن اصلی با تصحیح و ویراستاری جدید: 1429 هجری قمری.

8- الفقه الاسلامی: رساله عملیه به زبان عربی حاوی بیشترین مسائل مبتلابه. نخستین چاپ: 1421 هجری قمری.

9- رساله توضیح المسائل فارسی: این رساله به طور مستقل از رساله عربی به وسیله هیئت استفتاء با اشراف این مرجع تنظیم شده است. نخستین چاپ: 1422 هجری قمری.

10- تعلیقاتی برکتابهای بزرگان: تعلیقاتی برکتب بزرگانی همچون شیخ انصاری یا کتاب «عروة الوثقی» و کتابهای پدر که به رغم اشتغالات مبارزاتی و سیاسی با رژیم بعث عراق و رژیم پهلوی نگاشته شده‌اند.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها