در گفتگوی ایبنا با جعفر سید، ناشر، نويسنده و منتقد ادبی مطرح شد
مميزي بايد روي حساب و به دور از برخوردهاي سليقه اي باشد
جعفر سید، منتقد ادبی و مدیر انتشارات آشنایی گفت: امروزه خانوادهها برای خرید بازیهای لوکس و گرانقیمت برای فرزندان خود هزینه میکنند اما برای خرید کتاب از خود مقاومت نشان می دهند و اين نگران كننده است زيرا به صورت عام مساله فرهنگ در جامعه ما و در رابطه با کودکان ونوجوانان تا حدود زیادی به فرهنگ خانوادهها برمی گردد.
سید گفت : کسانی که به عنوان نویسنده کودک و نوجوان برای این قشر از جامعه می نویسند، باید ذهن خلاقی داشته باشند تا به جای کپی برداری از گفتههای دیگران، حرفهایی را بزنند که دیگران هنوز آنها را بازگونکردهاند، چرا که بسیاری از کارهایی که در حوزه ادبیات کودک و نوجوان در کشور ما چاپ میشود، به نام کودک است ولی برای کودک نوشته نشده است ولی آنچه در این میان واضح به نظر می رسد این است که کاربزرگسالان باید درقالب بزرگسال و کار کودک نیز باید در قالب و شکل و شمایل کودک تهيه و عرضه شود.
وی برخورد کودکانه با کودکان را یکی از ملزوملات کار کودک دانست و ادامه داد: دست اندرکاران نشرباید بدانند که کار کودک باید قابل تحلیل برای کودک باشد ولی اکنون تعاملی که باید در این زمینه باشد وجود ندارد و اشتباهات فاحشی در خصوص آثار تولید شده برای کودک ونوجوان در کشور ما به چشم میخوردو انجمن ناشران کودک ما به جای رفع مسائل و مشکلات این حوزه به کارهایفرعی پرداخته و از کارهای اصلی خود امتناع میورزد.
این فعال فرهنگی در ادامه سخنان خود با انتقاد از عملکرد انجمن ناشران گفت: متاسفانه این انجمن طی سالهای اخیر هیچ کار قابل قبولی برای رفع دغدغههای ناشران این حوزه انجام نداده است و اقداماتی را که وزارت ارشاد نیز در این زمینه انجام داده زیاد راضی کننده نبوده و بهایی که باید به کار کودک ونوجوان داده شود، طی این سالها هرگز داده نشده است.
سید، کار برای کودک ونوجوان را یک کار هزینهبر عنوان کرد و گفت: از آنجایی که کار برای کودک به نسبت کاربزرگسال هزینهبرتر است، هزینه صورت گرفته از سوی ناشران در این زمینه جوابگوی آنها نخواهد بود مگر اینکه یک کتاب در تیراژ بالایی تولید شود كه به این وسیله هزینهها نیز کاهش یابد.
این نویسنده گفت: در بسیاری از موارد یک ناشر با زحمت بسیار کاری را تولید میکند و انتظاردارد که اثرش از سوی مخاطب مورد استقبال قرار گیرد اما به دلیل نبود یک سیستم پخش مناسب و کارآمد در کشور، راه به جایی نخواهد برد چون اين سیستم پخش است كه اختيار بازار نشر را در دست دارد.
وی افزود: ارشاد وظیفه دارد کتابها را از تمامی ناشران نه از یک عدهای خاص بخرد و آنها را حمایت کند. یکی از مشکلات ارشاد در تمام دورههای مختلف، توجه به ناشرانی خاص بوده است و امیدوارم در سالی که به نام سال فرهنگ از سوی مقام معظم رهبری نامگذاری شد، وزیرارشاد هم كه نگاهي مثبت نسبت به فرهنگ دارد، هرچه زودتر به مباحث مربوط به نشر کتاب سامان دهد و نگرانی اهل فرهنگ و هنر را برطرف كند چون این کار درست نیست که کتابهای یک ناشر در انبار بمانند و کتابهای ناشری دیگر با حمایتهای خاص با تیراژ بالا منتشر شوند.
وی افزود: در بحث ممیزی نيز وزارت ارشاد نباید اقدامات خلاف بسیاری از ناشران بیاطلاع را به همه ناشران تعمیم دهد. باید به این نکته نیز توجه شود که در کشور ما در حدود سیزده هزار ناشر وجود دارد که از این تعداد تنها شش هزار نفر آنها به صورت فعال مشغول هستند و برخی در این حوزه به دنبال منافع اقتصادی خود هستند، تعداد کمی به فعالیتهای فرهنگی علاقه نشان میدهند و عدهی کمی هم میخواهند از این حرفه برای رسیدن به مقاصد سیاسی استفاده کنند.
سید با اشاره به این مطلب که ممیزی کتاب را بايد به اهل آن واگذار کرد گفت: در بحث مميزی کتاب بايد افرادی که اهليت دارند و قالب و ساختار کتاب را به درستی میشناسند به بررسی متون بپردازند تا با حذف برخی بخش های یک اثر، پيام کتاب دستخوش تغيير و تحول نشود و وزارت ارشاد باید بر محتوای کلی کتابها نظارت کند. عیب کار اینجاست که در وزارت ارشاد، کتابها را برای ممیزی به کسانی میسپارند که از کتاب شناخت کافی ندارند و این افراد به جای بررسی محتوای کلی کتاب، به دنبال پیدا کردن کلمهای هستند که ممکن است در ذهن برخی ناخوشایند به نظر آید،درحالیکه در ادبیات باید به دنبال پیام کلی یک اثر بود نه صرفا گفتار و سخنان یک شخصیت.
وی تاکید کرد: هرچند بنده معتقد به برداشتن ممیزی کتابها نبوده و نیستم ولی عقیده دارم که ممیزی باید روی حساب و بدون اعمال سلیقه انجام شود. در ممیزیها باید به کلیات توجه شود، نه به جزئیات . درحوزه نشر کتاب در جامعه باید به سلیقههای مختلف موجود توجه شود اما عده ای بی جهت و با غرضهای شخصی تلاش می کنند تا یک ناشر را زیر سوال ببرند.
این نویسنده گفت: نکته دیگر در بحث ممیزی کتاب این است که فردی که این مسوولیت را برعهده می گیرد، زیاد تحت تاثیرعناوین والقاب قرار نگیرد و زمان کافی را برای این کار خرج کند و این وظیفه به افراد خبره این کار واگذار شود و اداره ارشاد هم در این زمینه توپ را به زمین ناشران نیندازد و با به کارگیری تیمهای مختلف علمی به منظور نقد و بررسی یک کتاب و همچنین تشویق و تنبیه ناشران خطاکار، کمکاري هایی را که تا به امروز در این زمینه صورت گرفته است برطرف كند.
جعفرسید، فرهنگ را زیر بنا و سنگ زیرین تمامی کارها در کشور دانست و اظهار کرد: البته با روی کار آمدن دولت جدید اقدامات فرهنگی جدیدی صورت گرفته است اما انتظار می رود در این دوره که نگاه بازتری نسبت به فرهنگ وجود دارد، تسهیلات بهتری نیز برای ناشران در نظر گرفته شود و به اندازه بخشهای دیگر به حوزه فرهنگ و بخصوص نشر کتاب اهمیت داده شود. متاسفانه، تصور عامه مردم و جامعه ما این است که در بخشهایی که پول و قدرت نفوذ بیشتری دارند، باید حساسیت بیشتری وجود داشته باشد، در حالیکه فرهنگ زیربنای همه امور به شمار می رود.
نظر شما