خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- دکتر براهنی، در دوران حضور در دانشگاه تهران با توجه به فقدان كتاب‌هاي درسي شايسته در زمينه‌هاي اصلي روانشناسي علمي روز به ترجمه متون زيربنايي دانشگاه‌هاي پيشتاز و پراعتبار جهان همت گماشت‌. كتاب‌هاي «مباني نظري آزمون‌هاي رواني»‌، «انگيزش و هيجان»‌، «روان‌آزمايي» و «روانشناسي يادگيري» محصول اين رويكرد استاد است‌.

براهنی در حین انجام ترجمه، نخستين گام‌ها را در راه فعاليت‌هاي آزمايشي و تجربي يا به بيان دقيق‌تر عملي‌شدن مفهوم پژوهش و تحقيق در اين شاخه از دانش بشري برداشت. نخستين اقدام براي تهيه هنجاريابي آزمون‌ها‌، به‌ويژه آزمون‌هاي شناختي در اين مسير قرار داشت‌. ضرورت وجود اين قبيل آزمون‌ها در وزارت علوم و نيز آموزش و پرورش و همچنين براي بسياري از برنامه‌ريزي‌هاي آموزشي كلان كشوري از دير‌زمان احساس مي‌شد. استاد در كنار اين تلاش‌هاي چند‌جانبه طرح بزرگ «‌بررسي رابطه نمرات دانشگاهي با نمرات آزمون ورودي دانشگاه‌ها و نمرات دبيرستاني» را به اجرا درآورد و نتايج آن را در كنفرانس‌هاي داخلي و خارجي منتشر کرد. در عين حال كه دقت علمي تا سرحد وسواس، مهمترين خط مشي استاد بود با اين همه رفتار بسيار دوستانه و فروتنانه او خصوصا با دانشجويان همواره به چشم مي‌آمد و گاه مايه شگفتي بود.





انقلاب فرهنگی و تالیف چند کتاب
این استاد پیشکسوت در سال 1362 زودهنگام از دانشگاه تهران بازنشسته شد، در طول تعطيلي دانشگاه‌ها و به خصوص بعد از بازنشستگي‌، تهيه چند كتاب بنيادي ديگر از جمله كتاب «نظريه‌هاي يادگيري» و همچنين تهيه «هنجار ايراني براي رايج‌ترين آزمون شناختي دنيا ( وكسلر )» در دستور كار استاد قرار گرفت و در همين دوران بود كه با دعوت انستيتو روانپزشكي تهران به تدريس روي آورد و به آموزش دانشجويان و راهنمايي پايان‌نامه‌هاي دوره‌هاي كارشناسي ارشد‌، دكتري و دوره‌هاي تخصصي همت گماشت‌.

زنده‌یاد براهنی علاوه بر تمرکز شخصی برای پیشرفت در روان‌شناسی بر وحدت بین سایر استادان این رشته نیز همت گماشت که طی آن كتاب كليدي «‌واژه‌نامه روانشناسي و زمينه‌هاي وابسته» تالیف و كتاب «زمينه روانشناسي‌»را ترجمه کرد که این دو اقدام از زمره تدابير علمي فرهنگي بزرگي است كه در دوران تعطيلي دانشگاه‌ها شروع شد. كتاب بزرگ «دایرة‌المعارف روانشناسي» را نيز در دست تهيه داشت كه متاسفانه مهلت به ثمر رساندن آن را نيافت‌.

مردی در کسوت اخلاق
دکتر محمد‌نقی براهنی هرگز دنبال منصب و مقام نبود و از سر فروتني، گمنام ماندن را برگزيده بود. چنانكه در پاسخ درخواست‌هاي مكرر دوستان و همكاران براي برگزاري مجلس بزرگداشتي براي او گفته بود:«‌شما مي‌خواهيد براي مورچه عروسي راه بياندازيد».

از تبریز تا امریکا
محمدنقی براهنی در سال 1311 در تبریز به دنیا آمد. او دوره‌های دبستان و دبیرستان را در زادگاه خود به پایان رساند. بعد وارد دانشگاه تبریز شد و در سال ۱۳۳۴ با درجه عالی مدرک لیسانس خود را در آموزش زبان دریافت کرد. همزمان با تحصیل در دوره لیسانس، در شهرستان مرند، به‌عنوان آموزگار مشغول به کار شد.

محمدنقی جوان، پس از دریافت مدرک لیسانس به مدت دو سال در دبیرستان‌های ارومیه به تدریس پرداخت. در سال ۱۳۳۵ با دریافت بورسیه تحصیلی به انگلستان اعزام شد و در سال ۱۳۳۶ توانست از دانشگاه لندن دیپلم آکادمیک روان‌شناسی پرورشی را دریافت کند. به محض دریافت این مدرک، به ادامه تحصیل پرداخت و در سال ۱۳۳۸ موفق به دریافت فوق‌لیسانس روان‌شناسی پرورشی از دانشگاه لندن شد.

براهنی، سپس برای ادامه تحصیل به امریکا اعزام و در سال ۱۳۴۵ از دانشگاه کلمبیا درجه فوق‌لیسانس روان‌شناسی دریافت کرد. پس از آن، تحصیل دوره دکتری را شروع کرده و همزمان با آن به‌عنوان متخصص آزمون‌سازی در مؤسسه هارگوت‌پرس، واقع در نیویورک امریکا شروع به کار کرد و تا سال ۱۳۴۶ به این کار ادامه داد.

محمدنقی براهنی در سال ۱۳۴۷ درجه دکتری روان‌شناسی را از دانشگاه یاد شده دریافت کرد. سپس به ایران بازگشت و در گروه روان‌شناسی دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران، ابتدا با سمت استادیاری و سپس دانشیاری به تدریس و پژوهش پرداخت و در سال ۱۳۶۲ با همان درجه دانشیاری از دانشگاه تهران زودهنگام بازنشسته شد.

این استاد اخلاق و علم تابستان سال 1381 پس از یکسال بیماری درگذشت و در قطعه هنرمندان تبریز به خاک سپرده شد.