دیوید لینزی اِبر نمایشنامهنویس، فیلمنامه نویس، ترانهسرا و نویسنده اشعار اپراست که پیشتر برای نمایشنامه «لانه خرگوش» جایزه پولیتزر سال 2007 را به دست آورده است. نمایشنامه «آدمای خوب» تازهترین اثر این نویسنده است که سال 2011 برای نخستین بار در کلوب تئاتر منهتن در برادوی به روی صحنه رفت و فرانسس مک دورمند برای بازی در آن برنده جایزه تونی شد. این نمایشنامه همچنین در لسآنجلس، سنت لوئیس، فرانکفورت و لندن اجرا شده است.
یاسین محمدی مترجم نمایشنامه «آدمای خوب» درباره ترجمه این اثر گفت: در انتخاب اثر برای ترجمه اولین چیزی که برای من مهم است میزان جذابیت متن است بهطوری که معتقدم یک اثر در وهله اول باید مرا به عنوان یک مترجم جذب کند تا بتواند مخاطب را هم جذب کند. خیلی اوقات پیش آمده که کتابی را برای ترجمه به دست گرفته ام ولی به دلیل عدم جذابیت، ترجمه آن را ادامه ندادم.
محمدی افزود: در مورد این کتاب هم علاوه بر علاقهای که به جهانبینی دیوید لینزی اِبر داشتم - که بهواسطه خواندن اثر اول این نویسنده به نام «لانه خرگوش» در من ایجاد شده بود – و گذشته از تمام جوایزی که این نویسنده دریافت کرده و حتی علاوه بر استقبال از اجرای موفق این اثر در تئاتر برادوی، کششی که در این متن وجود داشت باعث شد تا این اثر را برای ترجمه به فارسی انتخاب کنم.
وی با اشاره به جوایز و افتخارات کسب شده توسط این اثر گفت: این اثر شایسته دریافت جوایز معتبری همچون حلقه منتقدان نیویورک در سال 2011 شده و همچنین نامزد نهایی جایزه تونی و نامزد نهایی جایزه دراماسک در همان سال نیز بوده است.
این مترجم، نمایشنامه را در درجه اول متنی برای خواندن و در درجه دوم متنی برای اجرا دانست و ادامه داد: نمایشنامهای که قابل خواندن نباشد، بار اصلی خود، یعنی قابلیت ادبی خود را از دست میدهد. در طول تاریخ هم از دوران یونان باستان تا دوران شکسپیر و تا قرن حاضر این جنبه ادبی نمایشنامهها بوده که آثار بزرگانی چون شکسپیر را زنده نگه داشته است. بهطوریکه اگر ما قدرت زبان شکسپیر را از آثارش بگیریم، تنها یک قصه از آنها برجا میماند.
نگاه ذره بینی به آدم های جامعه امریکا
محمدی با اشاره به اینکه نمایشنامه از شاخههای ادبیات محسوب میشود، تأکید کرد: نمایشنامه صرفا برای اجرا نوشته نمیشود. اگر شما به لحاظ تاریخی به این موضوع نگاه کنید میبینید نمایشنامه زیرشاخه (پوئتیک) یا شعر و در نهایت ادبیات است، بهطوری که به آن ادبیات نمایشی میگویند. بنابراین بسیاری از نمایشنامهها هستند که جدای از قابلیت اجرایی در کشورهایی با فرهنگهای متفاوت، تنها به لحاظ خوانش لذت وافری در خواننده ایجاد میکنند.
وی با اشاره به آثار منتشر شده داخلی، در این باره گفت: بسیاری از آثار فاخر ایرانی مثل آثار بهرام بیضایی هم زبان و ادبیات نقش اصلی را ایفا میکنند و جنبه اجرایی آن در درجه دوم قرار میگیرد. متاسفانه در بسیاری از آثار نمایشی امروز جوانان بیش از آنکه به خواندن فکر کنند، به اجرا فکر میکنند و اکثر آثار فعلی از جنبه ادبی تهی شدهاند.
این مترجم، نمایشنامه «آدمای خوب» را اثری دانست که با نگاه ذرهبینی به جامعه امروز آمریکا میپردازد و توضیح داد: این اثر مشکلات و آسیبپذیری آدمهایی که در طبقات مختلف جامعه آمریکا در حال زندگی هستند مورد توجه قرار میدهد؛ آمریکایی که در سالهای اخیر با مشکلات مالی – اقتصادی و سیاسی، و همینطور جنگ در عراق و افغانستان روبهرو بوده، در این نمایشنامه به شیوهای کاملا ظریف چشم ما بر تأثیرات این مشکلات بر طبقه فرودست در شهرهای بزرگ آمریکا باز می شود. واقعیتی که کاملا مغایر با آن چیزی است که رسانهها از آمریکا به نمایش میگذارند.
محمدی درباره ویژگیهای این اثر گفت: «آدمای خوب» دارای دو ویژگی عمده است؛ یکی شخصیتپردازی آن است که نویسنده در اثر قبلی خود – لانه خرگوش – نشان داد که از لحاظ از این نظر بسیار چیره دست است. ویژگی دوم این اثر فضاسازی آن است که تقابل افراد باهم منجر به موقعیتهایی بیرحمانه میشود که کمتر در آثار ادبی شاهد هستیم. این بیرحمی به معنای پرداختن به خشونت نیست، بلکه به نمایش گذاشتن عین واقعیت است که خشن جلوه میکند.
در بخشی از این نمایشنامه میخوانیم: «... یه بار ماشینمو توقیف کردن. چرا ماشینمو از دست دادم؟ چون یه قسطش عقب افتاد. چرا یه قسطش عقب افتاد؟ چون مجبور بودم به جاش پول دندون پزشک بدم. چرا باید پول دندون پزشک میدادم؟ ... چون بیمه نبودم، یه دندون شکسته هم داشتم که شیش ماه بهش توجه نکرده بودم، تا جایی که آبسه کرد. چرا یه دندون شکسته داشتم؟ چون یه شب فِک کردم یه کم پس انداز کنم، شام نخورم! اما گشنم شد و تصمیم گرفتم یه تیکه شکلات بخورم. همش همین بود: یه تیکه شکلات لعنتی، و دوباره یه کار رو از دست دادم...»
«آدمای خوب» اثر دیوید لینزی اِبر در 150 صفحه، شمارگان هزار و 100 نسخه و به قیمت هشتهزار و 800 تومان توسط انتشارات افراز، چاپ و روانه بازار کتاب شده است.
نظر شما