به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، صحافی در ایران قدمتی کهن دارد، از زمانی که نخستین کتاب نگاشته شد، افرادی بودند که کاغذ کتاب‌ها را به شیوه های مختلف می دوختند و آنها را در قالب کتاب جمع آوری می کردند. صحافی در گذشته بیشتر سنتی و دستی بود اما به مرور زمان با صنعتی شدن جوامع، رنگ و بوی صحافی هم تغییر کرد و شکل دیگری به خود گرفت اما صنعتی شدن این صنف به معنای کاهش مشکلاتش نبود. حرکت در این مسیر، برای بسیاری از فعالان این حوزه با فراز و نشیب‌های زیادی همراه است، مشکلاتی که تلاش کردیم در این گزارش نگاهی کوتاه به آنها داشته باشیم.
وقتی پورشه از کتاب مهم‌تر میشود
رکود در حوزه صحافی یکی از مشکلات اساسی فعالان این حوزه است، موضوعی که موجب شده است، بسیاری از دست اندرکاران این حوزه با دغدغه‌های مختلف همراه باشند.
جاوید جعفری، مدیر صحافی «سپیدار» در این زمینه می‌گوید: «اکنون بیشترین مشکل ما نبود امیدواری به آینده است، این‌که نمی‌دانیم فردا چه اتفاقی می‌افتد و مواد اولیه به چه قیمتی است و ما باید خدمات را با چه بهایی ارایه کنیم؟ این موارد یکی از دلایل رکود کاری ماست. طبیعی است که وقتی نمی‌دانیم فردا چه اتفاقی می‌افتد، نمی توانیم برنامه‌ریزی داشته باشیم، در حالی که اساس یک فرد موفق این است که برای کارهایش برنامه‌ریزی میان مدت، کوتاه مدت و بلند مدت داشته باشد نه این‌که روزانه تصمیم گیری کند.»
وی ادامه می‌دهد: «در بحث کاغذ گلاسه و مقوا شاهدیم که قیمت‌ها به صورت روزانه اعلام میشود و سیاست‌های کلی کشوری نیز در این میان مختلف و متفاوت است و ما نیازمند ثبات هستیم.»
جعفری با بیان این‌که صحافی، حرفه‌ای تخصصی است، می‌افزاید: « یکی دیگر از مباحث مهم ما شمارگان پایین کتاب است و در این میان وقتی تیراژ کتاب 500 نسخه است واقعا امید به ادامه فعالیت در این شغل روز به روز کمرنگ تر میشود و به نظر می‌رسد که چنین وضعیتی اوج اضمحلال صنف است. در کشور ما که حدود 70 میلیون نفر جمعیت دارد، چرا شمارگان کتاب باید 500 یا 700 نسخه باشد؟ این موضوع موجب میشود که نوعی بی‌ثبات اقتصادی وجود داشته باشد.»
جعفری که سال‌های زیادی است تجربه حضور در صحافی را دارد، درباره نیاز صحافان به دستگاه‌های جدید، می‌گوید: «موضوع سخت افزار زمانی مطرح میشود که ما سفارش های بالا داریم و دستگاه‌ها پاسخگوی نیاز ما نیست اما اکنون که کمبود ظرفیت تولید داریم و با حجم محدودی از سفارش رو به رو هستیم، به دستگاه‌های روز نیاز نداریم، ما ظرفیت خالی زیادی در صنف داریم و باید بتوانیم سیاست‌هایی داشته باشیم که این بخش تقویت شود.»
به گفته وی، یکی دیگر از مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد، بحث تداخل صحافی های دولتی و خصوصی با یکدیگر است، زیرا گاهی دیده میشود یک سیستم دولتی وابسته به نهادها و سازمان‌ها با در اختیار داشتن منابع مالی گسترده به این حوزه وارد شده‌اند، این صحافی‌ها با در اختیار داشتن تجهیزات و ماشین آلات به روز، اگرچه باید فقط به مجموعه خود سرویس ارایه کنند اما به مشتریانی خارج از مجموعه خود نیز با قیمت‌هایی پایین سرویس می‌دهند.
جعفری با بیان این که متاسفانه نظارتی بر این موضوع وجود ندارد، یادآور میشود: «در این میان هیچ سازمان یا نهادی این موضوع را بررسی نمی‌کند که چرا سرمایه‌های ملی در اختیار نهادهایی است که شایستگی مدیریت آن را ندارد و در گیر و دار این موضوع عدم توازن بین واحدهای خصوصی و واحد دولتی شکل می‌گیرد که نتیجه آن ناامیدی و دلسردی بخش خصوصی است. می‌توان گفت در چند دهه اخیر اتفاق خاصی برای رونق صنعت چاپ نیفتاده است. در سراسر دنیا به مردم یارانه‌هایی اختصاص می‌دهند تا آنها بتوانند کتاب خریداری و مطالعه کنند اما متاسفانه سیاست کشور ما به گونه‌ای است که برای ماشین پورشه بیشتر از کتاب و کتابخوانی اهمیت داده میشود.
ماشین هایی که به صرفه نیست
این‌روزها که پای صحبت لیتوگرافان می‌نشینیم، پایین بودن شمارگان کتاب را بزرگترین دغدغه‌های خود می‌دانند. موضوعی که موجب شده صحافی‌ها تمایلی برای سرمایه گذاری و به روز کردن دستگاه‌ها و ماشین آلات خود نداشته باشند و ترجیح دهند با دستگاه‌های قدیمی خود کار کنند تا این‌که به سراغ دستگاه‌های جدید آنلاین بروند، در این میان به سراغ مردی می‌روم که حدود 30 سالی میشود حرفه صحافی را انتخاب کرده است، حمید پورکلباسی مدیر صحافی «معین» درباره این موضوع می‌گوید: «شمارگان کتاب در سال‌های اخیر سیر نزولی داشته است، گرانی کاغذ و مواد اولیه مورد نیاز صحافی نیز موجب شده‌اند که حرفه صحافی خیلی پررونق نباشد. اکنون ما شاهد این هستیم که کتاب‌ها با شمارگان 500 یا 600 نسخه منتشر می شوند و در این میان خرید تجهیزاتِ به‌روز با بهای ارز کنونی توجیه اقتصادی ندارد.»
وی ادامه می دهد: «صحافان تولیدکنندگانی هستند که نیازمند نقدینگی برای تامین مواد اولیه در فضای ثبات بازار هستند، ثباتی که این روزها کمرنگ تر از همیشه است. اگر قیمت‌ها تثبیت شوند، می توانیم برای خرید دستگاه ها و ماشین آلات جدید برنامه ریزی و کارگاه ها را به روز کنیم اما بسیاری از همکاران ما به دلیل مشکلات این حوزه کمتر می توانند چنین اقداماتی را انجام دهند.»
به گفته پورکلباسی، کشور ما نیازمند سرمایه‌گذاری در حوزه واردات دستگاه ها و ماشین آلات است، زیرا کیفیت صحافی ایران اگر چه نسبت به خیلی از کشورها خوب است اما در میان برخی کشورها نیز در جایگاه نسبتا پایینی قرار دارد و دلیل اصلی این موضوع نیز دستگاه های قدیمی است که در کشور وجود دارد، اگر شرایطی مهیا شود که صحافان بتوانند ماشین آلات جدید خریداری کنند، سطح کیفی کارها و فعالیت های این حوزه نیز ارتقا پیدا خواهد کرد.
داستان وام های پردردسر
اغلب صحافان به دلیل کمبود نقدینگی مجبور هستند به دستگاه های قدیمی یا دست دوم موجود در بازار بسنده کنند. بسیاری از دستگاه های این حوزه حدود یک یا دو میلیارد تومان قیمت دارند و ساده ترین دستگاه که لاین چسب گرم است 450 میلیون تومان برای یک صحافی هزینه به همراه دارد، رقم هایی که برای دست اندرکاران و فعالان این حوزه بسیار بالا و به گفته خودشان بدون صرفه است.
از سوی دیگر سختی ها و موانعی که صنعتگران این حوزه برای دریافت وام دارند نیز مزید بر علت شده و موجب شده که صحافان تمایلی به خرید دستگاه های جدید نداشته باشند. اعطای تسهیلات و وام به تولیدکنندگان از سوی دولت، نکته مهمی است که در دولت های قبل نسبت به آن توجهی نشده است . دریافت وام و تسهیلات مالی دوندگی ها و چهارراه های پرترافیکی را پیش روی فعالان این حوزه قرار داده است که بسیاری از آنها عطای آن را به لقایش بخشیده اند و ترجیح می دهد با دستگاه های قدیمی کار کنند تا ماه ها به دنبال دریافت وامی با بازپرداخت بالا و کوتاه مدت باشند.
یکی از مشکلاتی که دست اندرکاران این حوزه با آن روبه‌رو هستند شرایط پرداخت این وام ها، ضمانت وام با سند تجاری یا مسکونی با ارزش بسیار بالا است؛ موضوعی که به عنوان سدی در برابر صحافان و فعالان صنعت چاپ است.
در این مسیر، دولت می تواند برای فعالان صنعت چاپ که صحافان نیز بخشی از آن به شمار می آیند، شرایطی پیش بینی کند تا آنها بتوانند وام هایی بلند مدت با بازپرداخت های پایین دریافت کنند و با واردات ماشین آلات ِبه روز، حرکت چرخ های اقتصادی صنعت چاپ کشور را سریع تر به حرکت درآورند.
تکیه بر توان اقتصادی و فعالیت تولیدکنندگان داخلی کشور نیازمند پیش زمینه هایی است که اجرایی شدن آن به راحتی و با تصویب چند مصوبه امکانپذیر است. برای این که روح امیدواری و رونق را در این حرفه شاهد باشیم خوب است به راهکارهای اقتصادی جدیدی فکر کنیم تا از این پس کتاب هایی با جلدهایی مستحکم و زیبا داشته باشیم و به جای این‌که نگران از هم گسیختگی برگ های یک کتاب باشیم از تورق آن لذت ببریم.
پنجشنبه ۲۶ تیر ۱۳۹۳ - ۱۲:۰۰
نظر شما