خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) - ساره گودرزي: غفاری رهبر که 9 سال ریاست  اتحادیه صحافان را بر عهده دارد و یکی از قدیمی ترین اعضای آن به شمار می آید، در این گفت و گو به شرح فعالیت ها و مشکلات این صنف می‌پردازد.

* اگر فردی بخواهد در اتحادیه صحافان عضو شود، چه شرایطی باید داشته باشد؟
ـ  عضویت در این اتحادیه شرایط و ضوابط خاصی دارد، به عنوان مثال متراژ ملک تجاری که در آن مشغول فعالیت است به تناسب رسته ای که در آن فعال است، تفاوت دارد اما دارا بودن متراژ  حداقل 60 متر  یکی از آن شرایط است. همچنین فردی که درخواست مجوز می دهد باید در آزمون فنی تایید شود یا یکی از اعضای اتحادیه کار و فعالیت حرفه ای او را تایید کند. البته اگر تاییدیه نداشت نیز می تواند به همراه یک مباشر که بر کارهای فنی صحافی نظارت دارد، جواز و پروانه کسب خود را از اتحادیه دریافت کند. 

* به طور کلی این اتحادیه چه ماموریت هایی را بر عهده دارد؟
ـ اتحادیه صحافان تهران، طبق قانون نظام صنفی وظایفی کلی بر عهده دارد؛ به عنوان مثال ارایه پروانه کسب به اعضا و متقاضیان یکی از این وظایف است. البته کارهای جانبی دیگری هم مانند آموزش را بر عهده دارد، همچنین پیگیری مسایل ریز و درشتی که اعضا با آن دست و پنجه نرم می کنند در تعامل و رایزنی با سازمان ها و نهادهای مختلف را انجام می دهیم. گاهی اعضا با سازمان مالیات، بیمه، شهرداری یا وزارت کار با مشکل روبه رو می شود و در این میان اتحادیه در تلاش است با ارایه مشاوره اعضا را راهنمایی کند. 

*به موضوع آموزش اشاره کردید، در این حوزه اتحادیه چه فعالیت هایی انجام داده است؟
ـ آموزش در هر شغل نسبت به شغل دیگر تفاوت دارد. در حوزه چاپ این امکان وجود دارد ولی در صحافی نوع کار به گونه ای است که شخص باید یکی ـ دو سال تحت آموزش استاد ـ شاگردی قرار گیرد و مباحث و مفاهیم اصولی را به صورت بیشتر تجربی  بیاموزد. یعنی کار به گونه ای نیست که یک کلاس دو ساعته یا یک ماهه بگذاریم تا صحافی را آموزش داده و به آن‌ها مدرک بدهیم. در بحث صحافی نمی توان به مباحث تئوری تکیه کرد زیرا تمام حجم کار عملی است و تجربه نشان داده که آموزش های تجربی و استاد ـ شاگردی نتیجه بهتری دارد. 

* به نظر شما شیوه استاد ـ شاگردی بیشتر به آموزش های صحافی سنتی محدود نمی شود، زیرا اکنون دستگاه های جدید به صحافی ها وارد شده است که نیاز به آموزش علمی بیش از گذشته احساس می شود.
ـ نکته مهم این است که ما در هیچ کدام از صحافی های کشور دستگاه تمام اتوماتیک که برگ کتاب به آن بدهیم و یک کتاب تحویل بگیریم نداریم و دستگاه هایی که در صحافی ها قرار دارند نیمه اتومات و نیازمند اپراتور است. صحافی کار گسترده ای است که در کشور ما به نیروی انسانی بیش از ماشین تکیه می شود.

* بسیاری از صحافان از مشکلاتی چون پرداخت مالیات برای واحدهای صنفی خود گلایه مندند، در این میان اتحادیه چه تدابیری اندیشیده است؟
ـ در بخش کسب و کار، صحافان باید طبق قانون مالیات، همچون دیگر اصناف مالیات خود را پرداخت کنند. البته برای بخشی از واحدهای صحافی که کار کتاب انجام می دهند، بحث طرح کاربری فرهنگی مطرح می شود و این امکان وجود دارد که آن‌ها از پرداخت مالیات معاف شوند. همان گونه که یک ناشر کار فرهنگی می کند و از پرداخت معاف می شود، صحافی هم که کتاب را صحافی و تولید می کند کار فرهنگی انجام می دهد و این بحثی است که در هفت ـ هشت سال گذشته بین وزارت اقتصاد و دارایی و اتحادیه صحافان مطرح بوده است و هر گروه حرف خود را می زنند. کارشناسان وزارت اقتصاد و دارایی معتقدند که یک صحاف 100 درصد کار فرهنگی و تولید کتاب ندارد و سررسید هم تولید می کند و سررسیدها نوعی کار تجاری به شمار می آیند. البته تا حدودی هم حق با آن‌هاست، به علت همین محدود بودن باید راهکاری اندیشیده شود تا واحدهای صحافی کتاب از پرداخت مالیات معاف شوند. 

*شما چه پیشنهادی برای حل این موضوع دارید؟
ـ معتقدم این موضوع باید به درستی تفکیک شود، این‌که مثلا 50 درصد کارگاه فرهنگی است و 50 درصد تجاری و مالیات نیز بر اساس این موضوع تفکیکی تنظیم شود. هر چند این موضوع هم کار سختی است اما در نهایت موجب می شود کسب و کار در این حوزه از حالت مردگی و رکود بیرون بیاید. البته این موضوع را هم بگویم که این مسایل اغلب زمانی مطرح می شود که در بازار رکود وجود دارد. یک واحد تجاری در زمان رونق کار خود مالیات و بیمه خود را بدون مشکل پرداخت می کند و مالیات را در قیمت گذاری خود لحاظ می کند. 

* علت رکود این حوزه را در چه می دانید؟
ـ می توان گفت بالا بودن قیمت ارز و تحریم مواد اولیه از سوی برخی کشورها تولید کار و فعالیت در این حرفه را راکد کرده است. معتقدم صحافان برای این‌که از این رکود خارج شوند باید در تولید و قیمت گذاری درست عمل کنند و هزینه هایی مثل دارایی و بیمه را در قیمت گذاری نهایی در نظر بگیرند. 

* واحدهای صنفی غیرمجاز، عموما موجب بر هم ریختن تعادل و نظم بازار می شوند، آماری از این واحدها دارید؟
ـ آمار دقیقی وجود ندارد چون کار ما مثل برخی  اصناف، محدود به یک خیابان و محله نیست. بسیاری از این واحدهای غیرمجاز در زیرزمین ها و پارکینگ ها هستند. اتحادیه اکنون 700 عضو دارد و غیر از آن 200 واحد هم به صورت غیرمجاز فعالیت می کنند که اغلب دستمزدهایی پایین می گیرند تا مشتری را به سمت خود جذب کنند و متاسفانه در این بین کارهایی با کیفیت پایین تولید و به مشتری ارایه می دهند. وقتی هم مشتری گلایه می کند و به اتحادیه برای شکایت می آید ما کاری نمی توانیم برای آن‌ها انجام دهیم زیرا آن‌ها از اعضای اتحادیه نیستند. 

* اتحادیه برای برخورد با این واحدها چه برنامه ای دارد؟
ـ امسال اقداماتی برای این موضوع انجام دادیم. وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده است که به اصناف اتحادیه که در واحدهای غیر تجاری فعالیت می کنند می تواند جواز یکساله بدهد. البته این را هم باید بگویم که 80 درصد واحدهایی که نمی توانند پروانه بگیرند به علت مسکونی بودن واحدهای شان است زیرا یکی از شرایط دریافت مجوز این است که واحدها باید در مکان تجاری باشند. البته با این رویکرد جدید، این واحدهای صنفی می توانند جواز یکساله دریافت کنند و این یک سال فرصتی است تا آن‌ها مشکل جا و مکان خود را حل کنند. 

* فکر می کنید با این کار مشکلات حل شوند؟
ـ این یکسال فرصتی برای دریافت مجوز است اما نباید فراموش کرد که عده ای از این گروه هم جلو نمی آیند و می گویند اگر واحد ما شناسایی شود، سال دیگر اتحادیه برای پلمب اقدام می کند. از ابتدای امسال این کار را شروع کردیم و در سال جدید 20 واحد برای دریافت پروانه اقدام کرده اند و امیدواریم این کار با استقبال جمع گسترده ای از صحافان ادامه پیدا کند. 

* یکی دیگر از مشکلات این حوزه ورود برخی سازمان های دولتی به کار صحافی و جذب سفارش از مشتریان آزاد است، در این زمینه آیا آماری وجود دارد؟
ـ خیر آماری در این زمینه نداریم. نامشخص بودن جایگاه بخش خصوصی و دولتی یکی از مشکلات جدی ماست، صحافی های دولتی سرمایه بالایی دارند و به راحتی دستگاه های گران قیمت و جدید وارد می کنند. البته این مشکل فقط به حوزه صحافی محدود نمی شود و آن‌ها در رشته های دیگر صنعت چاپ هم وارد شده اند، به طوری که می توان گفت حدود 50 درصد کارهای چاپی در چاپخانه های دولتی ها انجام می شود، در این واحدها اغلب سیستم کامل راه اندازی کرده اند و مراحل مختلف چاپ کتاب را در یک سالن انجام می دهند و این موضوع آسیب جدی به کار صحافان می زند. 

* چرا اتحادیه برای جلوگیری از رشد و گسترش این واحدها اقدامی انجام نمی دهد؟
ـ قدرت اجرایی اتحادیه ها در کشور ما خیلی محدود است و آنقدر قوی نیست که درباره این موضوعات تصمیم گیری کند. ما در این زمینه مشکل را مطرح و نظر خود را اعلام کرده ایم اما نمی توانیم تصمیم گیری خاصی انجام دهیم. این صحافی ها اغلب به دنبال سود اقتصادی هستند و اغلب به سراغ کارهایی می روند که سودآوری خوب و مناسبی دارد. 

* آیا صحافان در زمینه تامین مواد اولیه با مشکلی روبه رو هستند؟
ـ الان که رکود کاری داریم مشکل زیاد خود را نشان نمی دهد ، زیرا قیمت مواد اولیه پایین می آید، بالا بودن قیمت مواد اولیه اغلب در زمان رونق کار، خود را نشان می دهد.

*چرا بخش عمده واحدهای صحافی در زمینه به‌روز رسانی دستگاه ها و تجهیزات خود با مشکل مواجه هستند؟ 
ـ به‌روز کردن ماشین آلات در بخش صحافی به صرفه نیست و این کار اغلب برای فعالان بخش دولتی مقرون به صرفه است آنان می توانند کمبودهای مالی خود را با سفارش کار از بیرون جبران کنند. برای بخش خصوصی با وضعیت ما توجیهی ندارد تا یک صحاف ماشینی با قیمت های بالای یورو و دلار واررد کند. 

*چند درصد دستگاه های موجود در صحافی ها جدید و چند درصد سنتی هستند؟
ـ این موضوع در رسته های صحافی مختلف است. در رسته فعالان پانچ و فنر دستگاه ها از نیمه اتوماتیک بالاتر است این در حالی است که رسته جلد سخت، حالت سنتی خود را حفظ کرده است. در این میان بخش هنری نیز به دلیل ساخت و ساز جلدهای دست ساز از ماشین آلات به صورت کامل سنتی استفاده می کند. در یک نگاه کلی می توان گفت بیشتر دستگاه های حوزه صحافی کتاب سنتی و ماشین ها ابتدایی است. ورود به ماشین های تمام اتوماتیک زمانی کاربرد دارد که عرضه و تقاضا در بازار وجود داشته باشد. 

*در این میان نبود نقدینگی را می توان یکی از موانع عمده به روزرسانی دستگاه های صحافی دانست، راهکار شما در این زمینه چیست؟
ـ به نظرم بهترین کار در این زمینه تجمیع کارگاه هاست. با تجمیع، سرمایه ها نیز بیشتر می شود و آن‌ها می توانند دستگاه های مدرن و به روز داشته باشند. اگر ما یک ماشین صحافی لاین کامل داشته باشیم کار 10 صحافی را می تواند انجام دهد اگر کارگاه ها با یکدیگر جمع شوند، می توانند یک شرکت صحافی کامل تمام اتوماتیک راه اندازی کنند و معتقدم این کار خیلی بهتر از کارهای تک واحدی جواب می دهد. البته همان‌طور که می دانید کار گروهی در ایران مشکلات خاص خود را دارد. 

*چندی پیش موضوع یکی شدن اتحادیه های فعال حوزه چاپ مطرح شد، نظر شما در این زمینه چیست؟
ـ من از جمله افرادی هستم که موافق این موضوع هستم که باید اتحادیه های ناشران، چاپخانه داران، صحافان، لیتوگرافان و دفاتر فنی تجمیع شوند زیرا با اجرایی شدن این موضوع می توانند دارای یک اتحادیه قوی شود که قدرت اجرایی بیشتری دارند. با این کار، علاوه بر این‌که ارایه خدمات به اعضا مناسب تر خواهد شد، کارها نیز بهتر دنبال می شود. 

* در چند سال اخیر موضوع راه اندازی شهرک چاپ تهران بارها طرح و نظراتی ارایه شد اما به نظر می رسد به نتیجه ای نرسیده است. این طرح اکنون در چه مرحله ای است؟
ـ قبلاً ما این موضوع را دنبال کردیم اما دولت مصوبه تصویب کرد که بر اساس آن اتحادیه ها به صورت قانونی نمی توانند شهرک صنفی راه اندازی کنند و باید با همکاری شهرداری این کار را انجام دهند. ما نیز مسیر خود را تغییر دادیم. الان قطعه زمینی در منطقه چهاردانگه شناسایی شده و این موضوع در حال بررسی و کارشناسی است و جلساتی هم در این زمینه برگزار شده است و در چند ماه آینده خبرهای خوبی برای فعالان صنعت چاپ خواهیم داشت.

در این باره بخوانید:
(1)شمارگان پایین کتاب و نبود ثبات بازار؛ تهدیدی برای صحافان
صحافی، بخش مهمی از صنعت چاپ و نشر به شمار می آید؛ حلقه‌ای مهم و جدانشدنی از فرایند چاپ که این‌روزها با مشکلات بسیاری دست به گریبان است. پایین بودن شمارگان کتاب، عدم ثبات بازار و کافی نبودن حمایت‌های دولتی در زمینه وام و تسهیلات از جمله این مشکلات است که دست‌اندرکاران این صنعت به آن اشاره می‌کنند./ اینجا را بخوانید.