بررسی ارتباط فرهنگ و گردشگری در یک کتاب
کتاب «مبانی گردشگری فرهنگی» پژوهشی است که نخست دو مفهوم فرهنگ و گردشگری را به صورت مجزا تعریف میکند و سپس به بررسی ارتباط میان آنها در قالب گردشگری فرهنگی و در ارتباط با مدیریت فرهنگی شهرها میپردازد.
این کتاب در هفت فصل با عناوین «مفاهیم مرتبط با فرهنگ»، «ارتباط فرهنگ و گردشگری»، «تعاریف و مفاهیم مرتبط با میراث فرهنگی»، «پارکهای موضوعی»، «گردشگری مذهبی»، «گردشگری رویدادها» و «گردشگری فرهنگی رویکردی نوین در برنامهریزی شهری» تهیه و تنظیم شده است.
نخستین فصل کتاب مشتمل بر تعاریف و مفاهیم پایه در دو حوزه فرهنگ و گردشگری است. به عقیده نویسندگان کتاب، تبیین دقیق و مناسب این مفاهیم، در تدوین چارچوب مبانی نظری پژوهش و ادامه مسیر آن نقش کلیدی دارد، بر همین اساس و با توجه به دامنه وسیع مضامین و مفاهیم وابسته به این دو عنوان، سعی شده که مطالب در قالبی خلاصه و مفید بیان شوند.
در بخشی از این فصل کتاب درباره آثار مثبت اجتماعی- فرهنگی توسعه گردشگری میخوانیم: «معمولا ساکنان محلی به دو گونه از منافع فرهنگی توسعه گردشگری بهرهمند میشوند: نخست این که گردشگری، فرهنگ جامعه میزبان را به دیگر جوامع و فرهنگها معرفی میکند؛ این اثر مانند تبلیغات برای گوهری است که هر جامعه آن را چون صدف در درون خود محفوظ میدارد و هرچه این گوهر اصیلتر و غنیتر باشد، معرفی آن به دیگران، عزت و احترام بیشتری برای صاحبان به همراه خواهد داشت؛ دوم اینکه صنعت گردشگری، فرصتی برای ساکنان ایجاد میکند تا فرهنگ خود را مستقیم و بدون واسطه و به شکل واقعی به علاقهمندان عرضه کنند.»
فصل سوم به توضیح و تشریح گردشگری میراث فرهنگی میپردازد. در این فصل نویسندگان نخست واژه میراث فرهنگی و مفاهیم مرتبط با آن، سازمانها و نهادهای مسئول در قبال میراث فرهنگی، منشورها و قراردادهای مرتبط را به اختصار معرفی میکنند و سپس گردشگری میراث فرهنگی در قالب گردشگری موزهها، اکو موزه، گردشگری سایتهای تاریخی و باستانشناسی، گردشگری شهر تاریخی و گردشگری را به تفصیل شرح میدهند.
فصل چهارم پارکهای موضوعی که گونهای نسبتا جدید از گردشگری فرهنگی است را معرفی میکند. در این فصل پارکهای موضوعی مورد بررسی قرار گرفته و عوامل موثر در شکلگیری آنها بیان شدهاند.
فصل بعدی کتاب گردشگری مذهبی را موضوع خود قرار داده است. این فصل پس از طرح تاریخچه مختصری از سفرهای زیارتی و سیر تکاملی این پدیده در ادیان مختلف، به تشریح نحوه استفاده و بهکارگیری این حوزه در بهبود صنعت گردشگری پرداخته است.
گردشگری رویدادها گونهای دیگر از گردشگری است که در فصل ششم مورد بررسی قرار گرفته است. در این فصل نخست انواع رویدادها در قالب رویدادهای هنری، تاریخی، تفریحی، ملی، مذهبی، طبیعی، زمانی، اسطورهای و ورزشی معرفی و طبقهبندی شدهاند. سپس پایتختهای فرهنگی در اروپا و کشورهای اسلامی بهعنوان نمونههای موفق در این زمینه تشریح شدهاند. فصل پایانی کتاب به نتیجهگیری اختصاص یافته و ضمن تحلیل ارتباط فرهنگ و گردشگری، راهکارهای موثر در ارتقای این امر ارایه میشود.
چاپ نخست کتاب «مبانی گردشگری فرهنگی» تالیف مشترک آذین باقرنیا و رضا احمدیان در 404 صفحه با شمارگان یکهزار نسخه و بهای 19 هزار تومان از سوی انتشارات تیسا در دسترس علاقهمندان قرار گرفت.
از گردشگری تفریحی تا گردشگری کاری در یک کتاب
یعقوبزاده مولف کتاب «گونهشناسی گردشگری» در این کتاب با بررسی تمام نظریهها و مدلهایی که تا کنون درباره گردشگری ارایه شده است، طبقهبندی نسبتا جامعی از انواع گردشگری ارائه میدهد که میتواند تمام انواع گردشگری را دربرگیرد و الگوی مناسب و کاملی برای مطالعه درباره گونهشناسی گردشگری در اختیار پژوهشگران و علاقهمندان این حوزه قرار دهد.
«کلیاتی پیرامون گردشگری»، «انگیزههای گردشگران از سفر»، «مروری بر گونهشناسیهای گردشگری»، «ارایه الگویی برای طبقهبندی گردشگری» و «وضعیت برخی گونههای گردشگری در ایران» عناوین پنج فصل این کتاب را تشکیل میدهند.
فصل نخست کتاب ضمن بیان مفاهیم و واژگان گردشگری، تاریخچه گردشگری در ایران و جهان نیز مورد بررسی قرار میگیرد. در فصل دوم درباره انگیزههای گردشگری سخن به میان آمده است. در این فصل انگیزه سفر نخست از دیدگاه تاریخی و سپس برمبنای تحلیلهای روانشناختی مورد بررسی قرار میگیرد.
فصل سوم مروری بر گونهشناسیهایی است که تاکنون صاحبنظران این حوزه عرضه کردهاند. نویسنده در این فصل به نظریهها و تعاریفی اشاره کرده است که برپایه رویکردها و عوامل گوناگون ارائه شده و به دستهبندی و گونهشناسی گردشگری اقدام کردهاند. گردشگری به مثابه مهماننوازی تجاری، گردشگری همچون مسافرت مردمیشده، گردشگری به معنای نوع مدرن گذران اوقات فراغت، گردشگری بهعنوان شکل مدرن زیارت و گردشگری بهعنوان مضمونی از مضامین اساسی فرهنگ برخی از مهمترین عناوین این فصل کتاب را تشکیل میدهند.
در فصل بعدی گونهشناسی مورد نظر نویسنده ارائه و هریک از گونهها به تفصیل تشریح شده و یک تقسیمبندی جدید و جامع از انواع گردشگری بیان میشود. در این تقسیمبندی انواع گردشگری با توجه به نوع فعالیت، کارکردها و اهداف دستهبندی شده و نویسنده میکوشد تا درحد امکان تمام انواع گردشگری تحت پوشش قرار گیرد. گردشگری فرهنگی، گرشگری تفریحی، گردشگری طبیعت، گردشگری کاری، گردشگری شهری، گردشگری روستایی، گردشگری مذهبی، گردشگری ورزشی و گردشگری سلامت-بهداشتی گونههای گردشگری است که نویسنده مورد تحلیل و بررسی قرار میدهد.
فصل پایانی کتاب به بررسی وضعیت برخی از انواع گردشگری در ایران اختصاص یافته است. در این فصل قابلیتهای گردشگری کشور در بعضی شاخههای گردشگری به همراه راهکارهایی برای توسعه توجه بیشتر شده است.
در بخشی از کتاب درباره گردشگری فرهنگی در ایران آمده است: «ایران از نظر جاذبههای فرهنگی بسیار غنی است و از لحاظ پتانسیلهای فرهنگی در میان 10 کشور اول دنیا قرار دارد. جذابیت این نوع از منابع گردشگری فرهنگی به علت قدمت تاریخی یا ارزش مذهبی و ملی آن است، بهطوریکه گاهی معرف یک ملت، یک قوم یا یک تمدن هستند. بهعنوان مثال تخت جمشید یا پارسه، بهعنوان مظهر تمدن و فرهنگ ایرانی در میان جهانیان محسوب میشود یا مساجد ایرانی به نوعی گونهای خاص از معماری اسلامی را شامل میشوند.»
چاپ نخست کتاب «گونهشناسی گردشگری» تالیف رحیم یعقوبزاده در 286 صفحه، شمارگان یکهزار نسخه و بهای 15 هزار تومان از سوی انتشارات جامعهشناسان راهی بازار کتاب شده است.
نظر شما