خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- یکی از معضلات صنعت نشر کتاب‌هایی است که به شکل انبوه توسط سازمان‌ها به افراد و اشخاص هدیه داده می‌شوند و گرهی از مشکلات نشر نمی‌گشاید. از دیگر سو نیز کتاب‌هایی بازار کتاب را به قبضه خود در آورده‌اند، که صرفاً برای ناشران سودآورند و باعث می‌شوند نظر مخاطبان به جای این‌که به آثار نخبه پسند متوجه شوند بیشتر به سمت آثار بازاری بروند. در این باره دو شاعر در گفت‌وگو با ایبنا اظهارنظرهایشان را بیان کرده‌اند.

بازار نشر در قبضه کتاب‌های بازاری یا بی‌محتوا

غلامحسین عمرانی، شاعر و پژوهشگر درباره انتشار بی‌رویه کتاب توسط برخی ناشران گفت: معتقدم بازار کتاب تعریف چندانی ندارد و ناشرانی که بیشتر به جیب خود فکر می‌کنند، دنبال چاپ کتاب‌هایی زیر خط متوسط‌اند. روندی که در بازار کتاب است برای اهل قلم نگران کننده به نظر می‌رسد و چشم مخاطبان را به روی آثار درجه یک می‌بندد.

وی افزود: اصلاً پسندیده نیست که ناشری کتابی را چاپ کند و آن را به شکل انبوه، بدون شناخت مخاطب به هر سازمان و نهادی هدیه کند. حتی بخش قابل توجهی از این کتاب‌ها به دست غیر اهل می‌افتد. البته در نقطه مقابل کتاب‌هایی وجود دارند که هر ساله چاپ می‌شوند و مخاطبان خود را دارند و به خوبی توزیع می‌شوند و به فروش می‌رسند.

شاعر مجموعه شعر «خیابان غزل» اضافه کرد: کتاب‌هایی مانند قرآن کریم، مفاتیح الجنان، دیوان حافظ و مثنوی معنوی هر ساله با شمارگان بالا چاپ و توزیع می‌شوند و همه اقشار جامعه آنها را می‌خوانند و دوست می‌دارند، اما به هیچ عنوان نمی‌توان این کتاب‌ها را با آثار دیگری که به شکل پراکنده با شمارگان بالا میان اهل و غیر اهل تقسیم می‌شوند، مقایسه کرد. به گمانم این شیوه، روش درستی برای سوق دادن مردم به کتابخوانی نیست. در واقع با چنین کارهایی نمی‌توان انتظار داشت که مردم کتابخوان شوند.

این شاعر و پژوهشگر توضیح داد: باید بستری را فراهم کرد تا مردم خودشان کتاب مورد نظرشان را انتخاب کنند. برای این‌که مخاطب کالای فرهنگی مورد نظر خود را به دست آورد باید او را هدایت کرد تا بتواند دست به انتخاب بزند. متأسفانه صفحات و بخش‌های فرهنگی جراید و مطبوعات کشور هم در این میان به گونه‌ای تبلیغاتی عمل می‌کنند و بیشتر خود را در خدمت وقایع روز و گذرا که از نهادهای مختلف تغذیه می‌شوند، می‌دانند. معتقدم بخش قابل توجهی از صفحات و بخش‌های فرهنگی مطبوعات در خدمت تبلیغات روز‌‌ند.

عمرانی یادآور شد: در این بازار آشفته ناشران اهل تجارت نیز سر و کله‌شان پیدا می‌شود و به دنبال سود خود، مطبوعات را دستاویزی برای مطامع خود می‌دانند.

هدیه بی مورد کتاب را «حرام» می‌کند

محمود حبیبی‌کسبی، شاعر نیز با هدیه دادن‌های بی مورد کتاب مخالف است. وی دراین باره توضیح داد: هدیه دادن کتاب به شکلی بی‌برنامه، کتاب را حرام می‌کند و باعث می‌شود که کتاب جدی از دست مخاطبان دور بماند. این موضوع یکی از چالش‌های مهم حوزه کتاب است.

وی افزود: کتاب‌هایی که این‌گونه به چاپ‌های چند دهمی می‌رسند، بعد از مدتی در پیاده‌روهای خیابان انقلاب با قیمتی به مراتب کمتر از قیمت پشت جلد فروخته می‌شوند. پس به جای این‌که تقاضای کتاب بالا برود کتاب هدیه می‌دهیم.

این شاعر یادآور شد: همین که به نوعی جلوی تقاضای کتاب را می‌گیریم و کتاب را به صورت هدیه در سبد خانوار قرار می‌دهیم، بازار عرضه و تقاضا را آشفته کرده‌ایم. این آشفته کردن بازار کتاب به سود کتاب‌های ارزشمند نیست. معتقدم اگر هم قرار باشد کتاب‌هایی را به اشخاصی هدیه دهیم باید نیاز سنجی شود. گاه یک کتاب خاطرات سیاسی را به شاعری می‌دهیم که به درد او نمی‌خورد و در برخی موارد یک کتاب شعر را به پزشکی متخصص می‌دهیم. قبل از هدیه دادن کتاب باید توجه کرد که کتابی که می‌خواهیم هدیه دهیم قرار است به دست چه کسانی برسد. در حقیقت پیش از هدیه دادن کتاب باید بدانیم، گیرندگان هدیه کتاب از چه قشری هستند.