قانونی که برای همه فعالیتهای بدن مخصوصاً عملکرد اعصاب و ماهیچهها وجود دارد یکی است: از آن استفاده کن یا رهایش کن. اما دانش نواختن فوگهای یوهان سباستین باخ، جزو فعالیتهای مغزی خوب است که الگوهای عملکرد بهتر ذهن را تقویت میکنند. حال مشکل استفاده از رسانههای دیجیتال در چیست؟
آیا استفاده دائمی و گاهی اعتیادآور رسانههای دیجیتال تأثیر فیزیکی بر مغز میگذارد؟ این سؤالی است که سوزان گرینفیلد، عصبشناس و نویسنده انگلیسی اقدام به پاسخگویی به آن در کتاب «تغییر ذهن Mind Change /» کرده است.
مسلماً چنین تأثیر فیزیکی وجود دارد. تفاوت آشکار میان فراگیری انواع دانشها این است که یادگیری سنتی نیاز به کار مداوم و آهسته روی موضوع دارد که درنهایت به شیوهای منظم حاصل میشود.
هنگامیکه در حال نواختن یک قطعه موسیقی هستید، قطعات دیگر شمارا گیج نمیکنند، اما وقتیکه مطلبی را بهصورت آنلاین باز میکنید، با هر مطلب دیگر فقط چند کلیک فاصلهدارید که میتواند ذهنتان را منحرف کند. همانطور که گرین فیلد میگوید در فعالیتهای دیجیتالی همیشه یک توالی خطی وجود دارد.
وقتی شواهد علمی دقیقی در دست نیست، گرینفیلد عقل سلیم را بکار میگیرد، بیشتر سخنان او واضح هستند گرچه گاهی با زبانی مبهم بیان میشوند. گاهی اوقات نگرانیهای سوزان برای نسل جوان، او را به سمت بیان دلایل غیرقابلقبول سوق میدهد. نوجوانی که گوشی هوشمند دارد چندان تحت تأثیر طرفداری سوزان از داستانهای «انید بلایتون» (نویسنده محبوب کودک و نوجوان) قرار نمیگیرد و جذب این کتابها نمیشود.
گاه علاقهمندان به بازیهای کامپیوتری، آنچنان مهارتهای خود را ارتقا میدهند که ممکن است روزی تبدیل به خلبانان خبره هواپیماهای بدون سرنشین شوند، چیزی که بسیار از دنیای کتابهای بلایتون فاصله دارد.
گرین فیلد در کتاب خود به بسیاری مطالعات بینتیجه اشاره میکند، بااینحال آمار شگفتآوری نیز در کتاب او وجود دارد. با توجه به قانون طلاق آنلاین در انگلستان، فیسبوک در 33 درصد طلاقهای سال 2011 دست داشته که آن را تبدیل به بزرگترین شریک جرم در تمام دورانها کرده است.
این سرعت تغییر، دلسردکننده است. فیسبوک در مدت 7 سال تبدیل به یک ابزار برای طلاق و جدایی شده است. اتکا بر گوگل یا ویکیپدیا بهجای حافظه، دوستیابیهای آنلاین بهجای ملاقاتهای اجتماعی، در دسترس بودن آسان موسیقی تمام جهان بهجای روند آهسته و پرهزینه دریافت یک موسیقی، باوجود همه اینها دنیای دیجیتال تمام فرآیندهای ذهنی قدیمی ما را به چالش کشیده است.
اهمیت موضوع تغییر ذهن روشن است اما این کتاب بهسختی قابلفهم و هضم است. باوجود بیان تمام جوانب مثبت و منفی، مواقعی وجود دارد که برای رسیدن به آرامش به سمت بازیهای ویدئویی کشیده میشویم. گرچه واضح است که گرین فیلد عمیقاً نگران تأثیرات تکنولوژی دیجیتالی بر روح و روان انسان است، اما عجیب است که او هیچچیزی در مورد تلاش صورت گرفته برای مقابله با آن یعنی «توجه آگاهانه به حال / mindfulness» بیان نمیکند. این شیوه که توسط غولهای IT مانند توئیتر حمایت میشود، نوعی مراقبه بهروز شده برای قرن 21 است!
این کتاب 27 ژانویه 2015 به قیمت 20 دلار در 268 صفحه راهی بازار خواهد شد.{لینک}
نظر شما