هومان حسن‌پور، سخنگوی شرکت تعاونی توزیع‌کنندگان کتاب تهران، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره دلایل تفاوت‌های دسترسی به کتاب دانشگاهی در کشور اظهار کرد: اگر کتابی در شهرستان دور‌افتاده‌ای مانند زابل موجود نیست، باید به این پرسش پاسخ دهیم که آیا کتابفروشی دانشگاهی در این شهرستان وجود دارد یا نه؟ در بررسی مسایل حوزه کتاب، مانند دمیدن در یک شیپور برعکس عمل می‌کنیم.
حسن‌پور درباره کاربرد اصطلاح شیپور برعکس در بررسی مشکلات حوزه نشر ادامه داد: وقتی می‌پرسیم چرا کتاب به مناطق دورافتاده ارسال نمی‌‌شود؟ باید به این نکته توجه کنیم کتاب کجا باید عرضه شود. به‌عبارتی دیگر کتاب برای عرضه نیاز به ویترین دارد، کتابفروش که نمی‌تواند کتاب را روی زمین، بفروشد.
نمایشگاه کتاب علاج مقطعی است
وی برگزاری نمایشگاه‌های کتاب را علاج مقطعی در رفع نیاز دانشجو دانست و گفت: نمایشگاه بین‌المللی کتاب مانند یک مسکن مقطعی، مانند یک ویترین عمل می‌کند. نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، اگر از بدنه نشر جدا شود، حوزه نشر از پا می‌افتد، زیرا بخش بزرگی از گردش مالی نشر به برگزاری این نمایشگاه مربوط است.
این فعال حوزه نشر افزود: اگر شرایطی برای تاسیس کتابفروشی‌ها فراهم و درک شود که کتابفروشی با اغذیه‌فروشی متفاوت است، به ویترین کتاب توجه خواهد شد. یعنی شاهد برپایی ویترین‌های مستقل و قابل اتکا خواهیم بود.
حمایت بخش خصوصی از تاسیس کتابفروشی در شهرستان‌ها
حسن‌پور درباره دلایل نبود کتابفروشی در شهرستان‌های دورافتاده نیز اظهار کرد: همه مراکز ارشاد استان‌‌ها حتی در دورافتاده‌ترین نقاط کشور، مکان‌هایی برای ایجاد کتابفروشی دارند. البته تاسیس کتابفروشی در شهرستان‌ها باید از سوی بخش‌های خصوصی حمایت شود.
وی ادامه داد: یک دانشجو به‌طور قطع، حق داشتن یک کتابفروشی در منطقه زندگی خود را دارد و از سوی دیگر چطور می‌توان از یک دانشجوی شهرستانی ساکن تهران توقع داشت، بعد از تحصیل به شهر زادگاهش برگردد؟ هیچگاه به دنبال پاسخ به این پرسش بوده‌ایم که چرا دانشجویان تمایلی برای بازگشت به شهرشان ندارند؟
سخنگوی تعاونی توزیع‌کنندگان کتاب تهران، در ادامه درباره تربیت جامعه کتابخوان در کشور گفت: زایش کتابخوان در کشور نداریم و به‌عبارتی فعالان حوزه نشر در بسیاری از مقاطع فرصت‌های زایش کتابخوان را از دست می‌دهند.
دوران تحصیل، فرصت طلایی برای کتابخوان کردن افراد
حسن‌پور در تشریح این موضوع عنوان کرد: دوران تحصیل در مقاطع مختلف، فرصت بسیار مناسبی برای تقویت یا ایجاد علاقه به مطالعه است، فرد در این دوران به دلیل فضای تحصیل مجبور به مطالعه است. دوران تحصیل، فرصت طلایی برای بدنه فرهنگی جامعه، متشکل از بخش خصوصی و دولتی است تا جمعیت کتابخوان جامعه را افزایش دهند، فرصتی که متاسفانه به راحتی از دست می‌رود.
وی افزود: کتابفروشی‌ها محلی برای حفظ فرهنگند، اما با بی‌توجهی‌هایی از قبیل تخصیص ندادن اعتبارات لازم، فرصت‌های انتقال فرهنگ از طریق این مکان‌ها نیز از بین می‌روند.
نیاز و عرضه منجر به توزیع مناسب می‌شود
این فعال حوزه کتاب در ادامه اظهار کرد: توزیع به واسطه عرضه و درخواست ایجاد می‌شود، یعنی بدون حتی یکی از آن‌ها نمی‌تواند عمل کند. بنابراین مشکل دسترسی دانشجو به منبع درسی، نظام توزیع نیست، بلکه عرضه و تقاضا ریشه مشکل هستند.
حسن‌پور برای اثبات ادعای خود درباره وجود مشکل در دو نظام عرضه و تقاضا گفت: در کتابفروشی‌های دورافتاده‌ترین نقاط کشور، برترین رمان‌ها بواسطه وجود تقاضا وجود دارد و عرضه می‌شود. یعنی نیاز و عرضه وجود داشته که منجر به توزیع مناسب شده است.
اهمیت نیازسنجی در چرخه توزیع
سخنگوی تعاونی توزیع‌کنندگان کتاب تهران تصریح کرد: برای حل مشکل دسترسی دانشجو به منابع دانشگاهی، باید چرخه تقاضا، عرضه و توزیع همراه هم بررسی شوند. اگر ناشر در فضای کار خود بدون نیازسنجی و تعریف مخاطب، به انتشار کتاب دست بزند، در توزیع نیز دچار مشکل خواهد شد. البته به راحتی می‌گویم که مشکلات تولید از مشکلات عرضه بیشتر نیست و اهمیت نقش وزارت ارشاد در چنین فضایی پرنگ‌تر می‌شود.
وی در پایان یادآور شد: پاسخ به این پرسش که بحث معرفی کتاب به عهده چه کسی است؟ بسیار مهم است. تولید‌کننده، اصلی‌ترین و نخستین بازیگر در عرصه معرفی کالای تولیدی است اما عرضه کل بر عهده توزیع‌کننده و عرضه جزء بر عهده کتابفروش است.
جمعه ۱۹ دی ۱۳۹۳ - ۱۳:۱۲
نظر شما