خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) - حمید بهشتی: احسان‌الله شکراللهی از کتابداران با سابقه و پرتلاش در حال حاضر به عنوان کارشناس سازماندهی اسناد در کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
     
شکراللهی یکی از مهمترین مشکلات شغل کتابداری را شناخت نداشتن و تصور صحیح نسبت به این رشته  عنوان کرد و از دلایل این موضوع اظهار کرد: یکی از آنها این است که بسیاری افراد و فارغ‌التحصیلان این رشته بدون انگیزه و به صورت کاملاً اتفاقی پا به عرصه کتابداری گذاشته‌اند و علاقه نداشتن به این حرفه باعث می‌شود که هم کتابدارن و هم مخاطبان تصور درستی نسبت به این رشته و حرفه در ذهن نداشته باشند.

 وی ادامه داد: اگر یک کتابدار حرفه خود و جایگاه و منزلت خود را به خوبی دریابد، این دریافت به مخاطبان هم منتقل می‌شود و به شناختی صحیح از این حرفه منتهی می‌شود. از آنجا که کتابداری یک تخصص میان‌رشته‌ای است، کتابداران می‌بایست دانش خود را در علوم مختلف گسترش دهند تا برای برقراری هرچه بهتر رابطه مخاطب و مولف این علوم مختلف را به هم پیوند دهند و از این حیث دانشمند بودن یک کتابدار از نکات بارز این حرفه است.
 
مشکلات معیشتی و تأمین مالی
این کتابدار با سابقه حقوق حداقلی و عدم تأمین مالی کتابداران را دیگر مشکل این حرفه دانست و گفت: یک کتابدار خوب مانند یک معلم خوب عمل می‌کند و همانطور که همگان معتقدند معلم بواسطه وظیفه خطیری که در تربیت یک نسل ایفا می‌کند باید از لحاظ مالی تأمین باشد، برای یک کتابدار خوب هم باید حقوق و شرایط معیشتی مطلوبی درنظر گرفته شود تا به انبوه مراجعانی که به حکم «زگهواره تا گور دانش بجوی» سراغش می‌آیند پاسخ دهد.

شکراللهی افزود: در حال حاضر شرایط بیشتر کتابدارها به لحاظ معیشتی و دریافت حقوق در شرایط مناسبی نیست و به همین خاطر بیشتر مشاهده می‌شود که کتابدارن مجبور به کار کردن در شیفت‌های متعدد هستند یا برای امرار معاش به فعالیت‌های کاذبی که متناسب با تخصصشان نیست رو می‌آورند.
 
فضای کاری نامناسب
وی در تشرح این موضوع گفت: طبق قوانین پنجگانه «شیالی رانگاناتان» پدر علم کتابداری هند «کتابخانه ارگانیسمی زنده و پویا است» و اگر بری توسعه و به‌روز شدن منابع آن پیش‌بینی‌های لازم صورت نگیرد، با مشکل کمبود فضای کاری مواجه می‌شود.

وی افزود: در دوهه گذشته کتابخانه ملی با مشکل جدی کمبود فضا روبرو بود که به لطف دولت‌های قبلی بنای درخوری برای آن ساخته شد. اکنون کتابخانه مجلس با این مشکل مواجه شده و مخازن دیگر جوابگوی منابع موجود و درحال افزایش نیست؛ بطوریکه همین موضوع باعث استادارد نبودن فضای کاری کتابداران می‌شود.

لزوم به روز رسانی اطلاعات
احسان‌الله شکرالهی در تشریح دیگر مشکل حرفه کتابداری با اشاره به ضرورت روزآمد بودن کتابداران گفت: برخی بر این عقیده‌اند که اگر فردی با مدرک یا تخصص کارشناسی یا کارشناسی ارشد کتابداری، برای فعالیت جذب شود، دیگر نیازی به ارتقاء دانش و بازآموزی اطلاعات خود ندارند؛ درصورتی‌که این دانش روز به روز در حال پیشرفت و گسترده‌تر شدن است.

این کارشناس نسخ خطی با اشاره به تبعات منفی این دیدگاه گفت: این تصور باعث شده تا دیدگاه عمومی نسبت به کتابدار چهره فردی باشد که ساعت‌ها وقت خود را در کتابخانه‌ها به استراحت می‌پردازد و گاهی هم کتابی به امانت می‌دهد و در دفتری ثبت می‌کند. با اینکه به روز بودن وظیفه ذاتی یک کتابدار است، اما نقش سازمان‌ها و نهادهای مرتبط در ایجاد و برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی بسیار مهم و حائز اهمیت است. 
 
مسئولیت نداشتن  کتابداران  در کتابخانه‌ها
این کتابدار با سابقه ادامه داد: متأسفانه با نگاهی مختصر به کتابخانه‌های موجود در کشور می‌توان دید که اکثرً مسئولیت اداره کتابخانه‌ها در کشور، برعهده کتابدارها نیست و دیده می‌شود که افرادی با تخصص‌های دیگر عهده‌دار مسئولیت کتابخانه‌ها هستند. مخصوصاً در مورد کتابخانه‌های بزرگ این مورد از ضروریات است که باید تخصص و نگاه کتابداری در آن کتابخانه جاری و ساری باشد.

وی با اشاره به بازدیدهای خود از برخی کتابخانه‌ها، اظهار کرد: در بازدیدهایی که از شرایط نگهداری کتاب‌ها و نسخ خطی و اسناد قدیمی کتابخانه‌های مختلف در سطح کشور داشتیم، با صحنه‌های دلخراش و غم انگیزی مواجه می‌شدیم که تنها دلیل آن‏، اطلاع نداشتن مدیران و مسئولان آن کتابخانه‌ها از حرفه کتابداری بوده است.

شکراللهی در ادامه این گفت‌وگو درباره تخصص مسئولان کتابخانه‌ها گفت: متأسفانه درحال حاضر تنها حدود 30 درصد از کتابخانه‌های کشور دارای مدیریتی با تخصص کتابداری هستند. البته ممکن است که برخی مدیران پس از انتصاب دوره‌هایی گذرانده باشند، اما علم آنها هیچ‌گاه مانند یک متخصص کتابداری نیست. البته باید اشاره کنم که مواردی هم دیده‌ام که مسئولانی بدون مدرک کتابداری، اما با عشق به این موضوع فعالیت‌های شایان توجهی انجام داده‌اند.
 
کمبود کتابدار عاشق
این کتابدار بزرگترین مشکل کتابداری در کشور را کمبود «کتابدار عاشق» عنوان کرد و ادامه داد: ما کتابداری که با علاقه و شوق فراوان به این عرصه قدم بگذارد بسیار کم داریم؛ بطوریکه یک کتابدار عاشق می‌تواند با علاقه‌اش بر مشکلات فائق آید؛ یک کتابدار عاشق می‌تواند منابع مالی را تأمین کند، از حداقل امکانات حداکثر بهره‌وری را داشته باشد و بطور کلی همه مشکلات را برطرف کند.

وی در پایان گفت: ما دانش کتابداری به شکل صحیح و تخصصی را مدیون افرادی عاشق و دلسوزی هستیم که این میراث را به ما سپرده‌اند. افرادی چون استاد عبدالحسین حائری در کتابخانه مجلس، شادروان خاکسار در کتابخانه فردوسی مشهد، استاد نوش‌آفرین انصاری، از استادان رشته کتابداری و خانم توران میرهادی رییس شورای کتاب کودک، همچنین دکتر نورالله مرادی که در آرشیو سازمان صداوسیما فعالیت می‌کردند، الگوی تمام عیاری از کتابداری در کشور ما بوده‌اند.