به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «کارنامه علمی و اجرایی خانه کتاب» با هدف معرفی فعالیت‌های موسسه خانه کتاب منتشر شده است. نجفعلی میرزایی، مدیرعامل موسسه خانه کتاب در مقدمه این اثر چنین نوشته است:

«بعید است جایگاه تعیین‌کننده کتاب در نقشه تحولات فرهنگی و توسعه کلان اجتماعی بر کسی پوشیده باشد. سخن گزافی نیست اگر بگوییم که نبض رشد و انحطاط فرهنگی یک جامعه به نوعی با شاخص‌ها و وضعیت‌های مرتبط با کتاب و کتابخوانی و کیفیت‌های صنعت نشر پیوند ناگسستنی و سیستماتیک دارد. با این همه سوگمندانه باید گفت که علی‌رغم نقش راهبردی کتاب در میان عوامل تمدن‌ساز و فرهنگ پرداز اما آسیب‌های فراوانی دامنگیر سرنوشت غمبار کتاب در ایران است.»

در بخش دیگری از این یادداشت آمده است: «یکی از بزرگترین این آسیب‌ها نگرش‌های جزیره‌ای و به نوعی غیرمهندسی به کتاب است. نهادهای فراوانی در کتاب و نشر ایران دست دارند، نقش ایفا می‌کنند و در چند و چون آن اثر گذارند. اما این نهادها و نقش‌ها و بخش‌ها در نگاهی یکپارچه و منطقی و در درون یک سیستم علمی و مدیریتی در تعامل نیستند.»

در ادامه این یادداشت می‌خوانیم: «دانشگاه‌ها و مراکز علمی و اهل قلم و نوشتن که در حقیقت تولید کننده کتابند بایستی با جامعه و صنعت نشر ارتباطی سازمانی و سیستماتیک داشته باشند. مناسبات دانشگاه و نشر همانند روابط دانشگاه و صنعت قابل بررسی و واکاوی است.»

مدیرعامل موسسه خانه کتاب درباره گسست غریب و غیرمنطقی این حوزه می‌نویسد: «در حال حاضر شاهد گسستی غریب و غیرمنطقی میان نهادهای علمی و دانشگاهی با صنعت نشر هستیم. نیز ویرایش، ترجمه، نقد و بررسی کتاب، ساماندهی اهل قلم، تشکل‌سازی با هدف هم‌افزایی در این حوزه‌ها و نیز خبرنگاری رسانه‌ای اگر دوش به دوش هم در یک حرکت منسجم توسعه نیابند وضع کتاب به همین حالت نیمه احتضار خواهد ماند اگر همه رمق و جانش ستانده نشود.

اتفاق قابل احترام اخیر در خانه کتاب ایجاد نگاه یکپارچه و مهندسی‌وار به تمام لایه‌های موضوع کتاب است. تأسیس خانه‌های ویرایش، ترجمه، مرکز تخصصی مطالعات در حوزه کتاب، نقد و بررسی کتاب و غیر آنها در یک منطق و مناسبات ناظر به هم و با تیم قدرتمند و متخصص این حوزه‌ها می‌تواند چهره نشر و کتاب را دستخوش تحول مثبت کنند.»

میرزایی در توضیح فرایند تهیه این گزارش اشاره می‌کند: مجموعه کنونی که حاصل تلاش معاونت محترم پژوهشی آموزشی و فرهنگی خانه کتاب و همکاران گرامی آنان در مدیریت‌ بخش‌های مشارالیه است گزارشی موجز از این بخش‌های تازه سازمان یافته خانه کتاب است. ضمن خسته نباشید به همکاران ارجمندم و به ویژه با سپاس از اهتمام اعضای دانشمند هیئت امنای خانه کتاب که به دنبال حمایت از طرح‌های تنوع‌گرا در حوزه کتابند این مجموعه را به جامعه فرهیخته و نگران کتاب ایران تقدیم کنیم.


علاقه‌مندان برای آشنایی با این کادر علمی و اداری می‌توانند کتاب «کارنامه علمی و اجرایی خانه کتاب» را مطالعه کنند و از سوابق علمی درخشان آنها آگاه شوند. اعضا این کادر علمی و اداری به این شرح است:

ردیف	جایگاه سازمانی	مسئولیت
1	رئیس هیات امناء	دکتر سید عباس صالحی
2	هیات امناء	دکتر سید عباس صالحی، علی اکبر اشعری، محمد تقی سبحانی، علی شجاعی صائین، مهدی فیروزان، احمد مسجد جامعی، نجفعلی میرزایی، محمدعلی مهدوی راد و محمدرضا وصفی
3	هیات مدیره	سید امیر حسین اصغری، عبدالرضا ایزدپناه، مجید غلامی جلیسه، نجفعلی میرزایی و محمدرضا وصفی
4	دبیر علمی	نجفقلی حبیبی و محمد حسین ساکت
5	مشاوران	سید فرید قاسمی، یونس شکرخواه، احمدرضا رحیمی ریسه، سیدعلی ال داوود و علی بوذری
6	معاونان	مجید غلامی جلیسه و هاشم هاتف
7	مراکز پژوهشی	جمشید کیانفر و محسن باغبانی
8	سردبیران فصلنامه‌ها	سید محمدعلی احمدی ابهری، منوچهر اکبری، سید حسن اسلامی اردکانی، حبیب‌الله اسماعیلی، یونس کرامتی، علی بوذری، محمدرضا رسولی، مجید غلامی جلیسه، سیدعلی کاشفی خوانساری، داریوش مطلبی و محمد علی مهدوی‌راد
9	خبرگزاری کتاب ایران و کتاب هفته	محمدرضا اسدزاده و علی آقاغفار
10	مدیر سرای اهل قلم	مالک شجاعی جشوقانی

کارنامه علمی و اجرایی خانه کتاب به این شرح است:
اردیبهشت 1393
خانه ترجمه ایران
خانه ترجمه ایران به منظور ایفای نقش راهبردی در حوزه ترجمه به تاریخ یازدهم اردیبهشت ماه 1393 در موسسه خانه کتاب افتتاح شد.

اهداف
• ترجمه آثار فاخر ایرانی به زبان‌های زنده دنیا برای معرفی تاریخ، فرهنگ و تمدن اسلام و ایران بویژه انقلاب اسلامی
• اطلاع‌رسانی درباره عناوین و وضعیت آثار شایسته ترجمه یا آثار ترجمه شده از زبان فارسی به زبان‌های دیگر و بالعکس
• ارائه اطلاعات لازم به فعالان حوزه ترجمه برای تسریع و تسهیل فرایند ترجمه آثار فاخر علمی و فرهنگی فارسی به زبان‌های خارجی
• تشکیل بانک اطلاعات مترجمان
• فراهم آوردن زمینه آشنایی مترجمان زبان‌های فارسی و بالعکس با یکدیگر و تبادل آرا و تجارب برای تسهیل فرایند ترجمه، به‌ویژه ترجمه معکوس
• برقراری ارتباط با اشخاص حقیقی و حقوق فعال در حوزه ترجمه در داخل و خارج از کشور برای مبادله منظم اطلاعات و رفع نیازهای اطلاعاتی حوزه ترجمه
• کمک به ساماندهی و ارتقای وضع ترجمه در کشور
• تهیه پیش‌نویس مقررات و قوانین لازم در حوزه ترجمه برای تصویب در مراجع ذی‌صلاح

وظایف
• شناسایی آثار ارزشمند داخلی و خارجی برای ترجمه از زبان فارسی به زبان‌های دیگر و بالعکس
• تشکیل کتابخانه و بانک اطلاعاتی مورد نیاز در خصوص ترجمه
• نیازسنجی در زمینه ترجمه در میان مخاطبان در داخل و خارج از کشور
• تهیه پیش نویس طرح‌های لازم برای ارتقای کیفی ترجمه برای تصویب در مراجع ذی صلاح
• پیشنهاد سیاست‌ها و برنامه‌های تشویقی برای ناشران و مؤسسه‌های علمی و فرهنگی داخلی و خارجی فعال در حوزه ترجمه آثار برگزیده ایرانی به زبان‌های دیگر
• ارزیابی کمیت و کیفیت آثار ترجمه شده و تهیه گزارش
• اطلاع رسانی از طریق شبکه اینترنت
• انتشار نشریه تخصصی
• برگزاری نشست‌ها و سمینارهای داخلی و بین‌المللی در حوزه ترجمه

ساختار
بخش‌های مختلف خانه ترجمه عبارت است:
• هسته‌های تخصصی
• اطلاعات و آمار
• کتابخانه تخصصی ترجمه
• نشریه تخصصی
• مشاوره و راهنمایی

خرداد 1393
مرکز کتاب پژوهی
مرکز کتاب‌پژوهی ایران به منظور فراهم‌آوری، ساماندهی، اطلاع‌رسانی و انجام پژوهش‌های مربوط به حوزه کتاب به تاریخ 30 خرداد 1393 در مؤسسۀ خانه کتاب ایران تأسیس شد.

اهداف
• ایجاد محیطی مناسب برای مطالعه و پژوهش، بهره‌گیری مورخان و محققان و دانشجویان و دانش‌پژوهان علاقه‌مند به موضوع کتاب
• شناسایی، گردآوری، سازماندهی، حفاظت، نگهداری و اطلاع‌رسانی درباره آثار مربوط به کتاب از آغاز تاکنون
• ایجاد بانک‌های اطلاعاتی به منظور ارائه خدمات به پژوهشگران و مراجعه‌کنندگان
• بالابردن سطح آگاهی‌های عمومی از پیشینه کتاب و آشنایی هرچه بیشتر مردم با این مقوله

وظایف
• فراهم‌آوری اطلاعات لازم درباره کتاب و موضوع‌های مرتبط با آن برای اجرای تحقیقات علمی، از طریق گردآوری اصل یا تصویر نسخه کتاب‌ها، نشریه‌ها و سایر مدارک منتشرشده در ایران و نشریات و مدارک فارسی زبان خارج از کشور درباره کتاب. نیز اسناد و آثار و... مربوط به این حوزه
• کمک به اجرای پژوهش‌هایی که درباره کتاب ایران انجام می‌پذیرد
• گردآوری و رده‌بندی اطلاعات کتاب و آثار منتشره درباره کتاب برای پژوهشگران و مؤسسه‌های اطلاع‌رسانی
• تهیه فایل‌های صوتی و تصویری، لوح‌های فشرده در زمینه کتاب پژوهی
• برنامه‌ریزی برای ارتقای کیفی و کمّی کتاب پژوهی
• برگزاری هم اندیشی‌های گوناگون در زمینه کتاب پژوهی
• تهیه فهرست و مشخصه‌های کلیه مراکز مرتبط با موضوع کتاب پژوهی در داخل و خارج از کشور و برقراری ارتباط با آنها
• تشکیل پایگاه اطلاع رسانی جامع
• انجام امور تألیف، ترجمه و چاپ کتاب در زمینه کتاب پژوهی

ساختار
بخش‌های مختلف مرکز کتاب پژوهی عبارت است:
• کتابخانه تخصصی کتاب‌پژوهی (کاغذی و الکترونیک)
• پایگاه اطلاع رسانی
• پژوهش
• پشتیبانی

تیرماه 1393
خانه ویرایش ایران
خانه ویرایش ایران با هدف ساماندهی دانش ویرایش، مهارت ویرایش و وضع ویراستاران کشور به تاریخ دهم تیرماه 1393 در مؤسسه خانه کتاب تأسیس شد.

اهداف
ساماندهی دانش ویرایش
• توجه به فقر نظری در حوزه ویرایش و نگارش و نشر و تلاش برای رفع آنها
• روشن کردن تعریف عناوین در حوزه ویرایش و تعیین مرزهای آنها
• برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های کوتاه مدت و بلند مدت ویرایش
• شناسایی و تولید کتاب‌های مفید در حوزه ویرایش و حمایت از پژوهش‌های موجود در این موضوع
• جریان‌شناسی ویرایش و مطالعات ویرایش در ایران
• آسیب‌شناسی ویرایش در ایران
• برگزاری نشست‌های تخصصی ویرایش
• بهره گرفتن از تجربه سایر کشورها برای سامان دادن به وضع ویرایش
• راه‌اندازی کتابخانه تخصصی نگارش و ویرایش
• جایزه ویرایش شایسته تقدیر
• تدوین شیوه‌نامه‌های ویرایش برای گونه‌های زبانی مختلف و علوم مختلف
• همکاری با نهادهای دولتی یا شرکت‌های خصوصی برای سامان دادن به وضع قلم‌های فارسی

سامان‌دهی مهارت ویرایش
• فراگیر کردن مهارت ویرایش با رایانه به جای ویرایش بر کاغذ منظور صرفه جویی در سرمایه ملی
• حمایت از نرم‌افزارهای ویرایش با رایانه
• تلاش برای فراگیر کردن فرهنگ عمومی ویرایش
• راه اندازی پایگاه اینترنتی ویرایش
• راه اندازی فصلنامه تخصصی ویرایش
• تلاش برای ایجاد فرهنگ ثبت نام ویراستاران در فیپا و شناسنامه کتاب برای حفظ حقوق معنوی آنان

ساماندهی وضع ویراستاران
• تأسیس بانک اطلاعات ویراستاران کشور
• ارائه تعریف حقوقی مناسب از عنوان ویراستار و درجه بندی انواع ویراستاران
• تلاش برای ایجاد امکان استفاده ویراستاران از حق بیمه و سایر خدمات اجتماعی
• تدوین قراردادهای حقوقی مناسب برای پروژه‌های ویرایش و امکان ثبت آنها در خانه ویرایش
• تعیین هزینه سالانه انواع ویرایش در کشور برای استاندارد کردن هزینه‌های ویرایش در کشور

ساختار
بخش‌های مختلف خانه ویرایش عبارت است:
• پژوهش
• آموزش
• انفورماتیک

مرداد 1393
خانه نقد ایران
خانه نقد به منظور سامان دادن به موضوع نقد از راه انجام و پژوهش‌های بنیادین و کاربردی، آسیب‌شناسی نقد، اطلاع‌رسانی و تلاش برای نهادینه شدن فرهنگ نقد در کشور در مؤسسه خانه کتاب تأسیس شد.

اهداف
• پژوهش در حوزه نقد
• آسیب‌شناسی نقد در ایران
• معرفی و نهادینه ساختن روش‌های صحیح نقد

وظایف
• تلاش برای ارتقای نقد در ایران، با نقد پژوهشی، نقدشناسی، و شناخت مکاتب نقد از راه تألیف مقالات نقد، تألیف کتاب و ترجمه آثار نقد از زبان‌های دیگر
• بالابردن سطح کیفی نقد و پرورش منتقدان از راه برگزاری کارگاه‌های آموزشی کوتاه مدت و برگزاری دوره‌های آموزشی بلند مدت درباره شیوه و روش‌های نقد
• تأسیس کتابخانه تخصصی نقد به منظور یاری رسانی به پژوهشگران و علاقه‌مندان حوزه نقد
• راه‌اندازی پایگاه اینترنتی خانه نقد برای سهولت برقراری ارتباط با منتقدان و دیگر علاقه‌مندان و اطلاع‌رسانی به موقع رویدادهای فرهنگی در حوزه نقد

پیشبرد نقد نیازمند برگزاری سلسله نشست‌هایی در دو حوزه است:
• برگزاری سلسله نشست‌ها و سخنرانی‌ها درباره تئوری، ساختار، روش و مکتب‌های نقد
• برگزاری سلسله نشست‌های ویژه نقد آثار ارزشمند منتشره در کشور
• تدوین و انتشار آثار مناسب از راه سفارش تألیف آثار جدید در حوزه نقد و سفارش ترجمه آثار نقد از زبان‌های دیگر
• راه اندازی نشریه تخصصی نقد

ساختار
بخش‌های مختلف خانه نقد ایران عبارت است:
• پژوهش
• آموزش
• کتابخانه تخصصی نقد
• پایگاه اینترنتی نقد
• نشست‌ها و همایش‌ها
• تدوین
• نشریه تخصصی

مرداد 1393
مرکز مشاوره حمایت از حقوق اهل قلم ایران
مرکز مشاوره حمایت از حقوق اهل قلم ایران به منظور پژوهش و بررسی قوانین مربوط به حقوق مؤلفان و ناشران در جهان امروز و بررسی امکان بومی کردن آن برای جامعه ایران و ارائه مشاوره حقوقی به اصحاب نشر ایران در مؤسسه خانه کتاب تأسیس شد.

اهداف
• پژوهش و بررسی قوانین مربوط به حقوق مؤلفان و ناشران در جهان امروز و بررسی امکان بومی کردن آن برای جامعه ایران
• تشکیل جلسات و ارائه مشاوره حقوقی به نویسندگان، مترجمان و ویراستاران و سایر اصحاب نشر
• تشکیل سمینارهای کوچک با حضور حقوقدانان ذی‌صلاح در زمینه مسائل مربوط به نشر.

وظایف
• تعامل با ناشران، حقوقدانان فعال در حوزه فرهنگ و نشر، و نویسندگان و سایر اصحاب قلم
• گردآوری قراردادهای مؤسسات معتبر داخلی و خارجی، به منظور بهره‌گیری از تجربه‌های آنها در حوزه کتاب و نشر و یاری رسانی به پژوهشگران این حوزه
• ارائه مشاوره حقوقی در زمینه‌های مختلف مربوط به تألیف، تدوین و نشر کتاب به مدیران مؤسسه خانه کتاب و ناشران دیگر
• بررسی پیش‌نویس قراردادهایی که بین خانه کتاب و اشخاص حقیقی یا حقوقی منعقد خواهد شد
• مشاوره و راهنمایی ناشران و مؤلفان در صورت بروز اختلاف میان آنها

ساختار
بخش‌های اولیه این دفتر عبارت است:
• بخش حقوقی
• بخش پژوهش
• بخش تدوین
• بخش آرشیو