به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور درباره نقش کتابداران در ترویج فرهنگ کتابخوانی و سیر مطالعاتی افرادی که مراجعه می‌کنند گفت: کتابداران مشاوران امین مراجعه کنندگان به کتابخانه هستند. مراجعه کنندگان ما عموماً دو دسته‌اند؛ دسته اول کسانی هستند که به صورت هدفمند به کتابخانه مراجعه می‌کنند مانند دانشجو و دانش آموزان که تکلیفی دارند و دسته دوم که تعدادشان هم بیشتر است کسانی هستند که به مطالعه علاقه دارند و با مراجعه مداوم خود جویای کتاب می‌شوند که در این زمان کتابدار توانایی کمک به مراجعه کنندگان را دارد.

وی ادامه داد: نکته مهم این است که اگر این کمک منجر به معرفی نادرست شود، ممکن است فرد را از مطالعه دور کند. بنابراین باید کتاب‌ها طبق سن و سواد افراد معرفی شوند.

کتابدار باید یار کتاب باشد

مختارپور با اشاره به اهمیت سیر مطالعاتی عنوان کرد: کتابدار می‌تواند با توجه به اهمیت موضوعات کتاب‌ها سطح فکری خواننده را ارتقا دهد و کتاب یار باشد به طوری که هم یار کتاب برای ترویج کتاب و هم یار کتابخوان ها باشد.

علیرضا مختارپور در برنامه فانوس در خصوص آموزش کتابداران برای تبدیل آن‌ها به یک مشاور و کتابیار خوب افزود: سه برنامه اصلی وجود دارد که بخش اول مربوط به آموزش متناسب با فعالیت‌های کتابدار و وظایف آن‌ها است. این آموزش‌ها شامل نحوه ارائه مشاوره و برقراری ارتباط بین کتابدار و مراجعه کننده است. بخش دوم هم امور فنی و شکل معرفی است. بخش سوم که کمتر به آن پرداخته شده این است که هر کتابی که در کتابخانه‌ها موجود است، به صورت برنامه‌های آنلاین هم معرفی شود تا کتابدار راحت تر به خلاصه آن‌ها دست پیدا کند و گروه سنی و سطح سواد در آن معرفی شود.

اعضای کتابخانه‌ها در کشور کمتر از 3 میلیون نفر هستند

مختارپور با اشاره به وضعیت کتابخانه‌های استان‌ها توضیح داد: وضعیت کتابخانه‌ها از چند نظر قابل ارزیابی هستند که یکی از آن‌ها امکانات و رسیدگی به کتابخانه است که با استانداردها فاصله زیادی دارند، به طور مثال ما کمتر از سه میلیون نفر عضو در کتابخانه‌های کشور داریم که دلیل اصلی این کمبود اعضا مرسوم نبودن مراجعه به کتابخانه‌ها است.

وی افزود: این موضوع فرهنگ سازی نشده است، مثلاً تا به حال یک روز بچه‌ها را از سمت مدرسه به کتابخانه‌ها نبرده‌اند. این کمبود حتی در فیلم‌ها هم دیده می‌شود به گونه ای که ما در فیلم‌های خود تا به حال صحنه مراجعه به کتابخانه‌ها را ندیده‌ایم. در سطح شهر هم تابلو تبلیغی وجود ندارد که مردم را دعوت به کتابخانه بکند. باید فضایل افراد را بر اساس کتابخوان بودن آن‌ها بسنجیم.

به گفته وی؛ طبق استانداردها ما باید سی میلیون عضو داشته باشیم و آن هم عضو فعال است نه کسی که تنها عضو کتابخانه شده است. برای رفع مشکلات ذکر شده باید همه نهادها کمک کنند.

کتابدار فضای کتابخانه را برای کتابخوان ها مدیریت می‌کند

سید کاظم حافظیان رضوی، عضو انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران، مهمان دیگر این برنامه بود که با اشاره به اینکه کتابدار باید فضای کتابخانه را برای کتابخوان ها مدیریت کند گفت: رشته کتابداری در کشور ما سابقه 50 ساله دارد یک کتابدار معلم، راهنما، کاشف استعدادها و دوست مراجعه کننده است. او باید فراهم کننده کتاب برای مراجعه کنندگان باشد.

وی ادامه داد: کتابخانه‌ها باید مجموعه‌های خود را گسترش دهند که مراجعه کننده دست خالی برنگردد. دل انگیز سازی فضای کتابخانه‌ها بسیار مهم است، کتابداران در دانشگاه‌ها این موضوعات را یاد می‌گیرند تا بخش فنی و اجتماعی را بیاموزند.

ویژگی‌های کتاب دار خوب

حافظیان رضوی عنوان کرد: از ویژگی‌های کتابدار خوب این است که باید عاشق کتاب و دانایی و کمک به توسعه دانایی جامعه باشد تا از نظر فرهنگی کمک کند که برای این موضوع ما درسی تحت عنوان اخلاق کتابداری برای دانشجویان کتابداری داریم.

وی در خصوص بحث تبدیل کتابدار به کتابیار و مشاور ادامه داد: ما معتقدیم در یک کتابخانه همه دانشمندان کنار هم هستند و حرف می‌زنند. کتابدار فضای کتابخانه را برای کتابخوان ها مدیریت می‌کند، فضایی که آکنده از علم و فرهنگ است.

کتابدار موفق باید اهل مطالعه باشد تا مرجع شود

دکتر سعید رضایی شریف آبادی رئیس انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی نیز در خصوص فعالیت‌های این انجمن گفت: انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی سابقه فعالیتش به نیم قرن پیش بر می‌گردد. این انجمن دوره‌های متعددی از جمله کارگاه‌ها و سخنرانی‌های آموزشی مرتبط را دارد و در بحث ارزیابی گروه‌های آموزشی و فعالیت‌هایی مثل تعیین چهارچوب‌هایی برای تولید علمی فعالیت می‌کند.

وی در پایان درباره مشاور و کتابیار بودن کتابداران اظهار کرد: کتابدار باید دانش و اطلاعات کافی در رابطه با کتابخانه خود داشته باشد و غیر از تخصص کتابداری خود علاقه‌مند به مطالعه در علوم دیگر باشد و تنها برای رفع نیاز نباید مطالعه کنند. کتابدار موفق باید اهل مطالعه باشد تا مرجع شود.