به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) کتاب «رسانه و جهانی‌شدن»، ابتدا در قالب پایان‌نامه مونا کلانتری در مقطع کارشناسی‌ارشد دانشگاه علم و فرهنگ ارائه شده و سپس با تلاش نویسنده به صورت کتاب، چاپ و منتشر شده ‌است. 

کتاب در شش فصل «کلیات»، «ادبیات نظری جهانی‌شدن»، «روش تحقیق در موضوعات رسانه‌ای»، «مخاطب‌شناسی رسانه‌ای»، «مطالعات فرهنگی و رسانه» و «جهت‌گیری فرهنگی و رسانه‌ای» تدوین شده است. 

ساختار کلی مباحث را نقل‌قول‌ها یا نقل به مضمون‌هایی از بیش از 100 منبع فارسی و انگلیسی تشکیل می‌دهند. این مباحث نظری، با گزارشی از نتایج 30 مصاحبه عمیق و کیفی با 30 زن از مخاطبان یکی از سریال‌های شبکه فارسی‌وان به نام «ویکتوریا» همراه شده‌اند. 

اصطلاح مصاحبه عمیق و کیفی برای آن‌ دسته از مصاحبه‌هایی به کار می‌روند که براساس رویکردی غیر کمّی و با جامعه آماری کم تعداد تهیه می‌شوند. این مصاحبه به قصد مخاطب‌شناسی این سریال با تکیه بر چهار عامل تحصیلات، سن، تاهل و اشتغال صورت گرفته‌اند و در بخش پایانی کتاب نتایج این پژوهش‌ها تشریح شده است. 

ساختار این کتاب از عنوان اصلی کتاب گرفته تا عناوین فصول و ارتباط محتوایی فصل‌ها با هم محل بحث هستند و به تایید خود نویسنده نیاز جدّی به ویراستاری مجدد، مقدمه‌نویسی و فهرست‌نویسی دارند.

‌«مصاحبه عمیق» با رویکردی غیر آماری 
مونا کلانتری نویسنده کتاب در توضیح ویژگی‌های اصلی این کتاب می گوید: در این کتاب برخلاف روش‌های کمّی و آماری که از شیوه‌های قدیمی مباحث جامعه‌شناسانه هستند، روش‌های کیفی و مصاحبه‌های عمیق را در پیش می‌گیرد. اگرچه جامعه آماری این شیوه‌ها کم است ولی در عوض پاسخ به‌دست آمده به صورتی روشن‌تر می‌تواند قابل تعمیم به جامعه مورد بحث باشد. 

کلانتری افزود: من این کار را برای جامعه زنان انجام دادم و در آن با 30 خانم با مقاطع تحصیلی مختلف که مخاطب این شبکه‌های پخش سریال از ماهواره بودند، مصاحبه شد. موضوع این تحقیق تاثیری بود که این زنان، با وجود تمایزات و مغایرت‌های آشکاری که این سریال‌ها با فرهنگ‌ ما دارند، از این سریال‌ها می‌گرفتند.

فصل داده‌های مصاحبه‌ها حذف شده‌اند
این نویسنده در پاسخ به این سوال که چرا نتایج مصاحبه‌ها در بخش‌های پایانی کتاب به روشنی و با استناد به گفته‌ها مصاحبه‌شوندگان بیان نشده‌اند؟ گفت: به نظر من این‌طور نیست، نتایج با وضوح مناسبی ارائه شده‌اند. سعی داشتیم مطالب به صورت کتاب در بیاید و از پژوهشی بودن فاصله بگیرند. به همین دلیل این تغیرات را اعمال کردیم و یک سری مطالب را حذف کردیم. 

کلانتری در پاسخ به این پرسش که چقدر در پژوهش‌های مشابه خارجی حذف داده‌های مصاحبه‌ها مرسوم است؟ گفت: قصد داشتیم مبنای کتاب را متمرکز بر مباحث تئوری قرار دهیم و تئوری‌های مخاطب‌شناسی و نظریه‌های جهانی در این زمینه را بررسی کنیم و در کنار این کار مخاطب‌شناسی سریال‌های ماهوره‌ای را هم بررسی کنیم. قرار نبود این کتاب گزارش مفصّلی از آن نظرسنجی باشد. 

ابهام در ساختار کتاب (تالیفی، پژوهشی، گزارشی...)
نویسنده کتاب در توضیح همکاری‌های نجف‌محمودی به عنوان دیگر مولف این کتاب، گفت: از نجف محمودی کمک‌های فکری گرفته ‌شد، به ویژه در بخش‌های نظری کتاب ولی کل محتویات کتاب نوشته خود من است. 

ساختار نوشته‌های غالبِ فصل‌های کتاب عمدتا نقلی هستند و به درستی در پایان هر پاراگراف منابع آن مشخص شده‌اند، این ساختاری است که برای یک پایان‌نامه بسیار درست و موجّه است اما برای یک کتاب با توجه به این‌که در عنوان آن هیچ اشاره‌ای به واژه‌های «پژوهشی در...» یا «مروری بر...» نشده است، عجیب به نظر می‌رسد که نویسنده در این باره توضیح داد: در ایران کتاب‌های تالیفی اینچنین بسیار داریم هر چند ممکن است به گفته شما ساختاری شبیه پایان‌نامه داشته باشند. مگر آن‌که نویسنده به شکلی غیر امانت‌دارانه از قید منابع مورد استفاده طفره برود و کتاب را تالیفی‌تر از آنچه که هست نشان دهد. من خواستم که حفظ امانت را رعایت کرده‌ باشم. 

وی در پاسخ به این سوال که چرا در محتوای کتاب هیچ جا به ارجاعاتی که از متون لاتین بوده و در بخش منابع کتاب آمده است، اشاره‌ای نشده است، گفت: از آنجا که غالب برداشت‌ها از این متون استنباطی بوده و نه نقلی، به همین دلیل منابع آنها ذکر نشده‌اند اما برای این‌که خواننده بداند که این نظریات از چه منابعی پیدا شده‌اند، تمامی آنها را در بخش منابع کتاب آورده‌ شده‌اند.

منبعی برای درس رسانه‌شناسی
کلانتری با بیان این‌که برای چاپ‌های بعدی این کتاب اصلاحاتی صورت خواهد گرفت، بخشی از این اصلاحات را چنین عنوان کرد: پیشگفتار و مقدمه تغییراتی خواهند کرد، مباحث فقط بیان تئوری‌ها و فقط درباره زنان و سریال‌بین‌ها خواهد بود تا کتاب به عنوان یک منبع درسی برای دانشجویان علمی و کاربردی مورد استفاده قرار بگیرند. از اساس هم قرار بر همین بود که این کتاب برای درس رسانه‌شناسی برای دانشجویان رشته روابط عمومی و مدیریت فرهنگی ارائه شود. 

این پژوهشگر درباره پژوهش‌های مشابهی که در ایران درباره مخاطبان سریال‌ها انجام شده‌ است، توضیح داد: اخیرا در قالب مقالات و یادداشت‌هایی کوتاه یا چند پایان‌نامه مواردی را دیده‌ام، اما به طور خاص درباره سریال‌های رسانه‌های بیگانه کار نشده است. البته درباره سریال‌های تلویزیون ایران مطالب زیادی وجود دارد.

زنان با هر سطحی از تحصیلات همچنان سریال‌های عامیانه می‌بینند
وی درباره این‌که آیا قیدی وجود داشته که در عنوان کتاب موضوع اصلی محتوای آن منعکس نشده ‌است، توضیح داد: بله ممنوعیتی وجود داشت اما نه صد در صد، به هر حال آوردن نام سریال ویکتوریا و واژه‌هایی مشابه کتاب را از حمایت‌های کافی برای چاپ‌های مجدد محروم می‌کرد. هر چند  این کتاب هم با هزینه خودم به چاپ رسیده‌است و این موضوع دلگیر کننده‌ای است. 

این نویسنده درباره شیوه مصاحبه‌های کیفی و این‌که چقدر در ایران در قالب پژوهش‌ها و کتاب‌ها تجربه‌ شده‌اند، توضیح داد: این مباحث مدت زیادی است که محل بحث بوده‌اند اما در دهه اخیر خیلی بیشتر شاهد پرداخت به این مقوله بوده‌ایم. 

وی ادامه داد: در این کتاب، مطالعه زندگی روزمره افراد یکی از اهداف اصلی بود که حتی برای خوانندگان غیرمتخصص و عمومی هم جالب و کاربردی خواهد بود. از طرف دیگر تلاش کردم که شخصیت زن را در جوامع ایرانی برجسته کنم تا نشان بدهم که زنان ایرانی با وجود تحصیلات و موقعیت‌های اجتماعی که دارند، همچنان سراغ سریال‌ها و برنامه‌های عامه‌پسند می‌روند.

وی ادامه داد: این موضوع پیش از این کتاب در کتاب دکتر عباس کاظمی که به زندگی روزمره می‌پردازد، مطرح شده بود. البته آن کتاب به مساله پاساژگردی پرداخته است. به‌علاوه بسیاری کتاب‌های دیگر وجود دارند که هرکدام یک بُعد از زندگی روزمره را بررسی کرده‌اند اما در مورد سریال بیشتر به سریال‌های داخلی پرداخته شده است. 

این نویسنده در پایان با اشاره به این‌که در حال تالیف سه کتاب با موضوع زندگینامه سه شهید به نام‌های «محمود جوز کلانتری»، «مرتضی پناه‌لو» و «احمد باباجمادی» است، گفت: این کتاب‌ها ضمن معرفی این شهدا دربردارنده مصاحبه‌هایی با خانواده و دوستان ایشان و به همراه عکس‌ها و دست‌نوشته‌هایی از این شهدا خواهند بود. 

کلانتری ادامه داد: با این حال حتی برای این موضوعات هم حمایت‌های کافی وجود ندارد. به من گفتند که چون این سه تن از شهدای شاخص نیستند نمی‌توانیم در انتشار این کتاب‌ها به شما کمک کنیم. 

 از مونا کلانتری تاکنون کتاب‌های «رسانه‌شناسی با رویکردی خاص به مقوله فرهنگ، مخاطب و مصرف رسانه‌ای زنان» (پایور1392)، «روش تحقیق و شیوه نگارش پایان‌نامه در علوم انسانی» (آرمان رشد 1392)، «نظریه ارتباطات، رسانه‌ها، جامعه اطلاعاتی : ارتباطات انسانی و ارتباطات جمعی» (ناشر:مولف 1392) و دو کتاب شعر به نام‌های «پیچک خاطره» و «نوازش» (پایور 1391) منتشر شده‌اند.

چاپ اول کتاب «رسانه وجهانی‌شدن» در 164 صفحه با شمارگان هزار نسخه و بهای 9 هزار تومان از سوی انتشارات فرانما، شهریور 1393 روانه بازار شده است.